De goudmijn van Zijlstra
De brief van staatssecretaris Zijlstra is een
Gebaseerd op “ervaringsregel”
De Raad was minder vleiend: er “kan worden gesteld dat deinstellingen als gevolg van het voorstel worden geconfronteerd meteen bezuiniging van € 370 miljoen structureel per jaar, ongeachthet resultaat van hun inspanningen met betrekking tot hetterugdringen van het aantal langstudeerders. Gelet hierop is hetonduidelijk in hoeverre het voorstel de instellingen kan prikkelenhet aantal langstudeerders terug te dringen. De Afdeling leidthieruit af dat het wetsvoorstel bovenal wordt ingegeven doorbezuinigingsmotieven, inhoudende dat het hoger onderwijs eenkorting krijgt van € 90 miljoen per jaar die kan oplopen tot € 370miljoen per jaar.”
Het antwoord van de regering was daarop noch uitvoerig, nochsterk onderbouwd. En dat gaf Zijlstra ook zelf toe aan de Raad:”Vooropgesteld zij, dat het probleem van het langstuderen nog nieteerder op deze manier is aangepakt. Het voorstel is in die zin danook niet ‘evidence based’; er zijn geen cijfermatige gegevensvoorhanden over het mogelijke effect van de collegegeldverhoging.”En daar werd aan toe gevoegd: “De verwachting dat van decollegegeldverhoging een positief effect uitgaat… is gebaseerd opde ervaringsregel dat….”
Cruciaal is de actuele redenering in de brief dat de maatregelniet strijdig is met het verdrag inzake sociale en overige rechten(IVESCR) en het daarin vastgelegde recht op toegang tot het HO “opbasis van bekwaamheid.” Daarmee is de langstudeerboete nietstrijdig, omdat “voor alle studenten een leenvoorziening openstaatmet gunstige voorwaarden.” Lenen is dus de basis van de realisatievan dit sociale grondrecht.
Met of zonder hoofddoek studeren?
Vermakelijk is het feit dat een aantasting van detoegankelijkheid om andere redenen dan “bekwaamheid” wordtbestreden met een voorbeeld uit Turkije. Het gaat daarbij om dezaak van een studente die niet met een hoofddoek mocht binnen komenop haar universiteit. Zijlstra meldt dat hij van mening is”dat een gedifferentieerd collegegeld niet vergelijkbaar is metdeze zaak.” Je kunt je de schrik in de ogen van de mensen op OCWwel voorstellen bij de gedachte aan een debat in de gedoogcoalitieover deze analogie……
Het vraagstuk van de rechtszekerheid en de omgang met hetbeginsel dat de overheid de doelpalen niet tijdens de wedstrijdhoort te verplaatsen lijkt de bewindsman niet erg te deren. Hetbeginsel “is niet absoluut” en of je overgangsrecht moet instellenis “een beleidsmatige afweging.” Tsja, dat geldt voor alles in hetpolitiek-bestuurlijke leven.
Zeer boeiend is dat OCW ontkent dat het voorstel “een boete” is,”noch in strafrechtelijke, noch in bestuursrechtelijke zin.” Wathet wel is? “Een wettelijk gemaximeerde eigen bijdrage..… nadat eenredelijke studietermijn verstreken is.” De betrokken studentenworden dus financieel aangesproken op de onredelijkheid van hungedrag!
Voorkom ontduiking
De behandeling van de
Die aanpak is ook nodig volgens OCW om te “voorkomen dat via deroute van de deeltijdstudie de langstudeerdersmaatregel wordtontdoken.” De huidige deeltijders moeten dus worden aangepakt omtoekomstige voltijders niet te laten ontsnappen. Hoe dat met hetrechtsbeginsel van de rechtszekerheid samenhangt, wordt niet nadergeduid.
Als men de brief grondig leest, blijken dit uiteindelijk niet dewezenlijke aspecten, waar het de bewindsman om gaat. Zijlstra geeftin een cruciale passage expressis verbis aan waar des PudelsKern zit. “De regering wil uitsluitend bewerkstelligen dat’langstudeerders’ meer dan voorheen nadenken over hunstudieloopbaan en daarbij bewuste keuzes maken.” Als hulp bijreflectie had deze maatregel de toets der kritiek al bij de Raadvan State echter niet doorstaan. Zijlstra gaf dat immersoprecht toe: “Het voorstel is…..niet ‘evidence based’; er zijngeen cijfermatige gegevens voorhanden over het mogelijke effect vande collegegeldverhoging.”
