Hoger onderwijs presteert met onderzoek

Nieuws | de redactie

13 april 2011 | Universiteiten en hogescholen doen veel meer onderzoek dan de overheid wist. Zelf gaat de overheid minder uitgeven voor R&D, hoewel zij indirect veel geld stopt in onderzoek bij bedrijven. Een nieuwe berekening van ‘de echte uitgaven’ biedt veel ‘Aha-Erlebnisse’.

Het Science System Assessment door het Rathenau Instituut draaiter niet omheen. De harde cijfers spreken heldere taal. Ons land gaattussen 2009 en 2013 dramatisch dalen bij de ontwikkeling van deoverheidsinvesteringen in kennis. De uitgaven voor R&Dzakken met €500 miljoen absoluut (van 4,8 naar 4,3 miljard) enrelatief van 0,84% BBP naar 0,68% BBP.

Nederland presteert suboptimaal

Gelet op de zwakke R&D-investeringen van de particulierebedrijven is het bereiken van de 3% BBP voor R&D daarmee eenillusie, hoewel deze benchmark noodzakelijk is voor de Europeseambities ten aanzien van economisch herstel, groei eninnovatie.

Deze ‘suboptimale prestatie’ van Nederland – een rijke eneconomisch goed draaiende EU-lidstaat – kan niet zonder gevolgenblijven voor de positie van ons land en zijn kennisinstellingen.Zij zullen bij het verdelen van de komende lange termijninvesteringen binnen de EU hier wrange vruchten van plukken. Dezichtbaarheid en impact van het Nederlands HO, R&D eninnovatief bedrijfsleven in Brussel en elders in de EU gaan daar deprijs voor betalen.

Analyses van de OECD naar financiering door overheden vanR&D in het bedrijfsleven laten volgens het Rathenau Instituuttevens zien dat Nederland hier relatief hoog scoort. Van de 0,12%BBP die via de overheid naar R&D in bedrijven gaat is 78%indirect te noemen, dus via fiscale instrumenten. Die zijn primairgeneriek te noemen en stimuleren het ontstaan van focus en massa weinig. Wellicht is hier nogeen reden gevonden waarom dat beleidsdoel feitelijk niet gehaaldwordt.

De Science System Assessment verwerkt voor het eerst nu ook deherziening van de berekening van de uitgaven voor onderzoek via hethoger onderwijs. Daarin zijn nu ook het HBO en de investeringen viade UMC opgenomen. Het blijkt dat WO en HBO duidelijk meer doen danvoorheen toegerekend. De rijksbijdrage voor HBO, WO en UMC samenbedraagt in 2011 €4,439 miljard. Daarvan wordt € 2,767 gestoken inhet doen van onderzoek.

Het onderwijsdeel van de rijksuitgaven voor het HO is dus €1,7miljard in omvang. Leg dat eens naast, bijvoorbeeld, de claims vande Olympiade of WK-voetbal lobby’s op de ‘noodzakelijke’investeringen van ons land om eventueel op de shortlist vankandidaten te komen. “If you think education is expensive, tryignorance,” zie Robbert Dijkgraaf al vaker.