Leren bijspijkeren

Nieuws | de redactie

5 april 2011 | Vernieuwende vormen van na- en bijscholing van leraren - met name die op de werkplek zelf – zijn niet beter dan 'ouderwetse' cursussen en workshops. Tegen de heersende gedachte in, vonden NWO-onderzoekers geen bewijs voor superioriteit van nieuwe leervormen. Juist variatie in werkvormen blijkt belangrijk.

Op school leren leerlingen en werken docenten. Toch zou hetbeter zijn als school ook voor leraren een leerplek is. Docentenmoeten zich immers blijven ontwikkelen. Een werkomgeving gericht opleren, is een van de succesfactoren daarvoor. Dat concluderen deNWO-onderzoekers. Zij peilden via literatuuronderzoek hoeprofessionalisering van leraren effectief kan zijn. 

Geen bewijs

Veel vormen van professionalisering van docenten – cursussen,studiedagen, workshops – zijn niet gericht op problematiek in deeigen lespraktijk. Dat is een gemiste kans, stellen deonderzoekers. Na- en bijscholing van leraren lijken namelijk hetmeest effectief als de inhoud vakgerelateerd is en goed is ingebedin de eigen lespraktijk. Na- en bijscholing zijn daarnaasteffectiever als leraren zelf actief en onderzoekend leren en datsamen met collega’s doen. Leerlingen profiteren er bovendien vanals onderwerpen als vakinhoud, vakdidactiek en het leerproces vanleerlingen in een vak voor docenten aan de orde komen. 

‘Traditionele’ vormen van professionalisering als cursussen enworkshops worden veelal als niet effectief beschouwd. Maar deonderzoekers vonden geen bewijs voor de stelling dat meervernieuwende vormen van professionalisering (op de eigen werkplek)beter zouden werken. Uit dit onderzoek blijkt juist dat gebruikmaken van verschillende werkvormen belangrijk is. 

Juiste kennis is black box

Effectieve professionalisering is voor veel bedrijven nog een’black box’, zo concluderen de onderzoekers. Ook is er niet veelonderzoek gedaan naar de Nederlandse situatie, terwijl er wel veelwordt geprofessionaliseerd door leraren. De kwaliteiten van degenendie de professionalisering ontwerpen, uitvoeren en begeleiden zijnvaak niet voldoende. 

Klaas van Veen (ICLON, Universiteit Leiden), Rosanne Zwart(Onderwijscentrum, VU) en Jacobiene Meirink (ICLON, UniversiteitLeiden) voerden de review studie ‘Professionele ontwikkeling vanleraren’ uit. Het onderzoek werd gefinancierd door de Programmaraadvoor het Onderwijsonderzoek, onderdeel van NWO. De drieonderzoekers zijn ook verbonden aan het Expertise Centrum Leren vanDocenten. Het volledige onderzoeksrapport is te downloaden op deNWO-site via www.nwo.nl/proo .