Kabinet laat zijn daden spreken

Nieuws | de redactie

17 mei 2011 | Het is vandaag ‘Gehaktdag’. Het kabinet verantwoordt zich dan voor zijn concrete beleidsdaden. Welke zetten de bewindslieden bij het HO en kennisbeleid nu voorop? Wat laten zij terzijde? Opvallend feit: het bedrag dat per HBO-student geïnvesteerd wordt is duidelijk omhoog gegaan, bij de universitaire student niet. Zeker zo opvallend is hoe dat komt.

Het kabinet verantwoordt zich jaarlijks in een financieel jaarverslag over de voorgenomen en feitelijkedaden, uitgaven en resultaten. Dat biedt ons dit jaar bijvoorbeeldhet inzicht dat de uitgaven voor het HBO meer dan 100 miljoen meertoenamen dan was geraamd. Dat kwam door de groei van het aantalstudenten door de ondersteuning van de ontwikkeling van het hogeronderwijs in Almere: “Een verhoging van € 97,9 miljoen voor detoename van het aantal studenten in het hbo en een toevoeging van €10 miljoen voor de medefinanciering van de realisatie van een bredehbo-voorziening in Flevoland.”

Weinig houvast

Zeker zo interessant zijn de feiten en cijfers over wathogescholen en universiteiten en hun studenten feitelijk presteren.Zo blijkt het studiesucces van allochtone jongeren in het HBOgestaag toe te nemen naar boven de 50%, maar in het WO nauwelijks.Sterker nog, in het WO daalt het rendement van zowel autochtone alsallochtone studenten.

Ten aanzien van de ambitie om als land in de Top 5 van dekennisnaties te komen bieden de stukken van het kabinet weinighouvast. Er is geen analyse in opgenomen over de trendmatigeontwikkeling van ons land in bijvoorbeeld de WEF-landen ranking,die de grondslag vormde voor de motie-Hamer en het Regeerakkoord.De recente cijfers die lieten zien dat ons land uit de top 10 vanICT-naties zakt, worden evenmin meegenomen. Alleen descores van de universiteiten in de Shanghai Jiao Tong ranking overde laatste paar jaar worden opgevoerd. Hun uitstekende resultatenin de gezaghebbende CHE-rankings blijven buiten beeld en dat isvoor het WO eigenlijk jammer.

Ook bevatten de stukken geen reflectie op de zeer precieze berekeningen van het Rathenau Instituut over defeitelijke uitgaven voor kennis door de verschillende departementenen de publieke sector als geheel. Het Science System Assessmentdoor het Rathenau Instituut draait er intussen niet omheen. Onsland gaat tussen 2009 en 2013 dramatisch dalen bij de ontwikkelingvan de overheidsinvesteringen in kennis. De uitgaven voor R&Dzakken met €500 miljoen absoluut (van 4,8 naar 4,3 miljard) enrelatief van 0,84% BBP naar 0,68% BBP.

Erfenis van Balkenende

Wel wordt in de Gehaktdag-stukken duidelijk gemaakt hoe het komtdat in 2010 de onderwijsuitgaven per student in het HBO flinkstegen, evenals -zij het minder markant- in het WO. “De tweebelangrijkste oorzaken voor de stijging van de onderwijsuitgaven in2010 (ten opzichte van 2009) zijn:

a)  de beschikbaarstelling van de oploop 2010 van deenveloppemiddelen uit het Coalitieakkoord Balkenende IV, en

b)  de oploop in 2010 van de middelen die bij voorjaarsnota2006 zijn toegekend voor de verdere versterking van dekenniseconomie en het innovatief vermogen van Nederland.” Het zijndus langere termijn investeringen uit twee kabinetten Balkenende(het vierde  van het CDA met PvdA en CU en het tweede met VVDen D66) die ook nu nog doorwerken in de stijgende uitgaven voor hethoger onderwijs.

Opmerkelijk zijn enkele financiële ingrepen en verschuivingendie nu naar voren komen. Zo is er bij de financiering van demasters in het HBO nogal een koersverschuiving te constateren. Debewindslieden melden nu namelijk: “Voor 2010 was in totaal € 10,5miljoen begroot. De geraamde realisatie van de goedgekeurdeaanvragen bedraagt in 2010 € 1,1 miljoen. De resterende middelenzijn (via een kasschuif) vrijwel geheel ingezet voor de dekking vande toename van het aantal studenten.” Of te wel de eerderingeplande masters hebben de groei van de bacheloropleidingengedekt.

Dus toch Begeisterung?

Bij de indicatoren van kwaliteit en excellentie is een stevigestijging te zien van het opleidingsniveau van de docenten aan dehogescholen. Het percentage van hen dat tenminste een mastergraadbezit is in enkele jaren omhoog gegaan van 50% naar 63%. Bovendienis het aantal gepromoveerden in het HBO nog sneller aan hetstijgen: van 3,7% naar 7,7%, beide in de periode 2007 – 2009.

Nog een mooi punt uit de cijfers van OCW: er wordt hardergestudeerd aan hogeschool en universiteit. Tussen 2005 en 2009 gingde tijdsinzet van studenten voor hun studie in het HBO omhoog van33 naar 35 uur per week, in het wo van 31 naar 33 uur.