‘Zalm’ omarmt Motie-Hamer
De ABN AMRO is in haar analyse van de onderwijssector kritischover de kabinetsmaatregelen en over de wijze hoe de Nederlandsemaatschappij tegen onderwijs aankijkt. Beide leiden ertoedat ons land afdrijft van de ambitie uit de motie-Hameren het bereiken van de Top 5 van de kennislanden. “Centralevraag is wanneer bij betrokken partijen – en dus ook leerlingenzelf – het besef doordringt dat investeren in onderwijs op delangere termijn rendeert. Maar wie voelt de sense of urgency?Getouwtrek en vingerwijzen zijn in ieder geval niet de manier om debroodnodige omwenteling in het onderwijs teweeg te brengen”, aldusde bank.
Kennislandvoorzitter Joeri van den Steenhoven reageertonmiddellijk op de analyse van ‘de bank van Gerrit Zalm’. “In hetbedrijfsleven heerst hier blijkbaar onvrede over, breder dan alleenbij ABN AMRO. Iemand als Ad Scheepbouwer liet zich gisteren op eencongres in zeer scherpe bewoordingen uit over dit kabinet en hetgebrek aan investeringen in het onderwijs.” U leest zijn volledigestuk hier.
Ook Alexander Rinnooy Kan laat zich niet onbetuigd. Hij vindtdat het kabinet Rutte veel te weinig investeert om de Nederlandsekenniseconomie uit het slop te halen. In een nieuwe editie vanMaarten! zegt hij dat de komende tien jaar€ 6 miljard extra nodig is om de achterstand opinnovatiekoplopers als Zweden en Finland in te lopen. Rinnooy Kanhekelt het wegvallen van de aardgasbaten vanaf 2015 voor innovatieen schaamt zich dat Nederland van alle OESO-landen het op-één-nalaagste aantal promovendi heeft.
Zure appel
“Meer met minder is het pad dat de regering voor het onderwijsheeft uitgezet naar een toekomst met betaalbaar en kwalitatiefonderwijs.” Eric Zwaart, sector banker Onderwijs ABN AMRO voegttoe: “Dit kabinet kiest voor investeren in het onderwijs, maar pasnadat bezuinigingen zijn gerealiseerd. Het is bovendien nog ongewisof alle voorgestelde maatregelen ook uiteindelijk zullen wordendoorgevoerd.”
“Dit valt het onderwijs zwaar, vooral omdat ze het liefst directaandacht willen geven aan de kwaliteit van onderwijs. Veelinstellingen wachten daarom om door de zure appel van maatregelenheen te bijten. Het dringende advies naar onderwijsinstellingen is:stuur alvast op kostenreducties die mogelijk zijn. Kijk daarvoorniet alleen naar waar het piept en kraakt, maar juist ook waar hetmuisstil is.”
Volgens Zwaart ligt de verantwoordelijkheid voor beter onderwijsniet alleen bij de instellingen, leerlingen of politiek, maarspeelt de hele maatschappij hier een rol in. “‘It takes a wholevillage to raise a child’, zegt een Afrikaans spreekwoord. Hiervooris een herverbinding noodzakelijk. Niet alleen tussen jongeren enonderwijsinstelling maar ook met ouders, gemeenten, instellingen enbedrijfsleven. De onderwijsinstelling wordt zo meer een verbindendelement van de omgeving. Voor studenten wordt het dan meervanzelfsprekend het maximale uit hun opleiding te halen.”
Een onafwendbare beweging
Het visiestuk van de bank bevat een dubbelinterview met Zwaarten Sijbolt Noorda waarin de VSNU-voorzitter een kanttekeningplaatst bij deze gedachtegang. “Zelden kom je de bereidheid tegenin het onderwijs te investeren, ook bij individuele burgers niet.We besteden miljarden aan cosmetica en vakanties. Maar als jevraagt of een student bereid is wat meer te betalen voor eenverbeterde opleiding, dan wordt dat als een oneerbaar voorstelbeschouwd.”
Toch is dit volgens hem een onafwendbare beweging. Het blijfechter wel de vraag of dit het onderwijs ten goede komt. “Het gekkevan dit soort stelselwijzigingen is dat de besparingen zeldenworden geïnvesteerd in verbetering van het onderwijs. Het gaat nietwerken wanneer je studenten vooral ziet als een doelgroep die extramag bijdragen aan het wegwerken van gaten in derijksbegroting.”
“Politici zien vaak niet hoeveel dit soort investeringenoplevert. Dat is een van de belangrijkste redenen dat dezediscussies in Nederland zo vaak vastlopen. Maar we hebben dehoogopgeleiden hard nodig, voor de zorg bijvoorbeeld en ominternationaal de concurrentie aan te kunnen.”
Outside in, inside out
Hoe het ook zal uitpakken, ‘meer met minder’ is nu voor eengroot aantal instellingen dedagelijkse realiteit, stelt de bank van de oud-ministersJoop wijn (CDA) en Gerrit Zalm (VVD) vast. “In het onderwijs wordtdaardoor ook sterk gestuurd op structurele en minst pijnvollekostenreducties. Vaak investeert men nog zelf in kostenbesparendeveranderingen, maar onze visie is dat steeds meer gebruik zalworden gemaakt van door marktpartijen ontwikkelde duurzametotaaloplossingen op gebied van energiebesparing enfacilitymanagement.”
“Dit brengt ons tot het punt dat het samenspel tussen onderwijs,bedrijfsleven en student steeds vaker succesvol wordt gearrangeerden dit bovendien de steeds belangrijker wordende derdegeldstroomontwikkeling voedt. Het principe is gebaseerd op hetRotterdams Onderwijs Model (de triade van kennis, praktijk enpersoonlijke ontwikkeling), waarin de attitude van ‘outside in,inside out’ zijn meerwaarde al lange tijd heeft bewezen.”
Kabinet verstoort veilige omgeving
De ABN AMRO stelt dat goed onderwijs het best gedijt in eenprofessionele leergemeenschap waarbij iedereen in een veiligeomgeving leert dankzij feedback en reflectie. Die optimale situatiewordt door het huidige kabinetsbeleid ondermijnd, zo stellen debankiers in ongebruikelijk harde bewoordingen vast. “Die veiligeomgeving dreigt voor de leerling, student en onderwijsinstellingverstoord te worden door de beleidsvoornemens van dit kabinet.”
“Zo wil men orde op zaken stellen, de balans tussen rechten enplichten ook in het onderwijs op vele terreinen opnieuw vaststellenen eigen verantwoordelijkheid stimuleren. Daarbij maakt men keuzesdie niet tegelijkertijd uitvoerbaar zijn. Als het kabinet haarplannen doorzet, kunnen reorganisaties in het onderwijs nietuitblijven.”
De volledige visie van ABN AMRO leest u
