Jongeren durven moeilijk uit te blinken

Nieuws | de redactie

28 juni 2011 | Hoe beleven jongeren excellentie? Uit onderzoek van YoungWorks voor Sirius blijkt dat excellentie momenteel geen belangrijke plek heeft in het leven van Nederlandse jongeren. En ze durven hun eigen uitblinkpunten niet te laten zien. Kansen en zorgen dus voor het onderwijs en niet alleen daar.

Excellentie is een belangrijk thema voor Nederland en in hetbijzonder voor de Nederlandse economie. Topstudenten zijn van grotebetekenis voor het bedrijfsleven. Nederland loopt internationaalgezien achter op het gebied van excellentie. Uit diversevergelijkingen blijkt dat scholieren hier goed scoren in demiddenmoot en dat er veel aandacht is voor leerlingen die minderdan gemiddelde resultaten behalen. De best presterende leerlingenblijven echter achter bij toppers uit veel andere landen.

Geen durf over eigen excelleren te praten

Zo is de wens ontstaan om het thema excellentiebevordering ookvanuit leerlingen zelf te belichten, om zo te komen tot een nieuwmodel voor excellentie vergelijkbaar met BètaMentality. In hetonderzoek van YoungWorks is aan de hand van 26 groepsgesprekken metjongeren van verschillende opleidingsniveaus inzicht verkregen inde excellentiebeleving van jongeren. De resultaten tonen aan datuitblinken op dit moment nog geen belangrijke rol speelt in hetleven van Nederlandse jongeren.

Veel jongeren vinden het moeilijk om over hun eigen excellentegedrag en topprestaties te praten, dit voelt voor hen alsopscheppen. Er lijkt een soort taboe te liggen op excellentie onderjongeren.  Dit betekent niet dat ze afwijzend staan tegenoverexcellentie, maar wel dat ze er weinig actief mee bezig zijn. Hierliggen kansen voor invloedrijke partijen als ouders,onderwijsinstellingen en leeftijdsgenoten. Deze kunnen jongeren opverschillende manieren stimuleren.

Bevorderen van excellentie

Om jongeren te laten uitblinken is het belangrijk dit tedoorbreken en excellentie tot een meer geaccepteerd onderwerp temaken. Een aantal factoren is van belang bij motivatie. Zo blijktdat een concreet einddoel jongeren stimuleert. Wanneer duidelijk iswaar ze het allemaal voor doen, zullen ze zich er eerder volledigvoor inzetten. Wanneer jongeren het nut van een activiteit nietinzien raken ze gedemotiveerd.

Naast relevantie is ook plezier in de taak belangrijk omjongeren geprikkeld te houden. De vorm van een activiteit moetdaarom zo goed mogelijk aansluiten bij de behoeften en interessesvan jongeren. De meeste jongeren hebben er veel voor over om ergensin uit te blinken wanneer ze iets echt leuk vinden. De Dag van deExcellentie –vandaag 28 juni- is dor ScienceGuideen Sirius daarom bewust sinds 2010 als een feestelijk, inhoudelijkuitdagend initiatief opgezet.

Sleutelfiguren om hen heen

Veel jongeren zijn onzeker over hun eigen kunnen en geloven nietzelf te kunnen uitblinken. Dit werkt ontmoedigend. Deze jongerendurven er pas volledig voor te gaan als ze zeker zijn over hun kansvan slagen. Erkenning van anderen speelt een belangrijke rol bijhet wegnemen van deze onzekerheid. De verschillende invloedrijkepartijen kunnen hierbij een belangrijke rol spelen.

Ouders

Steun en bevestiging van ouders helpt jongeren om door te gaanmet wat ze doen en hier beter in te worden. Om hun kinderen temotiveren voor excellentie moeten ouders actief interesse tonen,bevestiging geven en excellentie zo veel mogelijk faciliteren.

Leeftijdsgenoten

Wanneer excellentie leeft onder leeftijdsgenoten kan ditjongeren aanzetten tot uitblinken. Een positief excellentieklimaatzorgt dat jongeren elkaar onderling stimuleren en (soms middelsconcurrentie) tot het hoogst haalbare niveau pushen.

Onderwijs

Het onderwijs speelt een belangrijke rol in het bevorderen vanexcellentie. Kwalitatief goed onderwijs is de basisvoorwaarde vooruitblinken. Zonder een goede structuur kun je niet praten overexcellentie. Op de meeste onderwijsinstellingen is excellentiemomenteel nog geen uitgekristalliseerd beleidsthema en dat merkenleerlingen.

Veel jongeren vinden dat ze niet voldoende worden uitgedaagd.Jongeren hebben behoefte aan lesstof die echt aansluit op hunniveau. Daarnaast missen ze aanvullende programma’s of extraopdrachten. Uit het onderzoek blijkt dat jongeren wel degelijkinteresse hebben in projecten en initiatieven die competitiebevorderen en uitblinken meer zichtbaar maken.

De beroepseer van het hoger onderwijs

“Het belangrijkste product van een universiteit is nietgeciteerd werk of onderzoek, maar hoogbegaafde jonge mensen. Datrealiseren wij ons in Nederland nog wat te weinig,” zei RobbertDijkgraaf dan ook bij zijn analyse van hoe ons land het ‘doet’ op ditterrein.

“Het brandpunt van wat er in de wereld in hoog tempo verandert,ligt niet genoeg hier bij ons. In mis dat. Die urgentie van detalentontwikkeling zou nergens zo groot moeten zijn als bij deuniversiteiten. Maar dat voel ik toch niet zo sterk. We leren opdit punt ook weinig van elkaar, bij de verbeteringen in de eigenacademische gemeenschap. Ons zelf organiserend vermogen  enonze beroepseer zijn groot en terecht. Maar dan ga je toch actievervan elkaar willen leren? Zo kunnen we veel meer uit elkaar halen endaarmee ook veel meer uit onze studenten!”

Het volledige onderzoek van YoungWorks leest u hier.