Meevaller voor OCW

Nieuws | de redactie

22 juni 2011 | De langstudeerwet levert meer op dan verwacht. In plaats van 60.000 blijken er 72.000 sterk vertraagde ingeschreven te zijn. De opstellers van het regeerakkoord hadden oude inschattingen gebruikt. OCW zou zo een meevaller van ruim €20 miljoen kunnen krijgen als de Eerste Kamer akkoord gaat. Als….

Staatssecretaris Zijlstra geeft in de schriftelijke stukken voor de Senaat enkele opvallendeaspecten aan en toe. Zo kwam bij de plenaire behandeling in deTweede Kamer naar voren dat langstudeermaatregel ongeveer 60.000studenten treft. Kloppen die cijfers wel?

Stabiel op 54.000

De panelen zijn aan het schuiven, zo blijkt nu in de EersteKamer. “De regering kan bevestigen dat zij ten tijde van hetopstellen van het regeerakkoord uitgegaan is van circa 60.000studenten. In het voorjaar van 2011 is echter gebleken dat er circa72.000 langstudeerders zijn. Voor het definiëren van eenlangstudeerder heeft de regering gekeken naar studenten die langerover hun studie doen dan de nominale studieduur plus één jaaruitloop in zowel de bachelor- als in de masterfase, plus het extrauitloopjaar voor studenten met een functiebeperking. De regeringheeft geen inzicht in de specifieke redenen voor het zijn vanlangstudeerder.”

Gaat de wet het effect hebben dat Zijlstra hoopt? Ook dat willende senatoren graag weten. “Ten tijde van het opstellen van ditwetsvoorstel verwachtte de regering dat het aantal langstudeerderslangzaam zou afnemen en na 4 jaar met 25% zou zijn afgenomen.Vanwege het feit dat de verhoging van het collegegeld een jaarlater ingaat en dat er van de voorgenomen maatregel reeds nu eengedragseffect op de huidige populatie studenten wordt verwacht,schat de regering in dat het aantal langstudeerders na daling(gedragseffect) zal stabiliseren op circa 54.300 studenten. Hierbijis uitgegaan van de eerder vermelde 72.000 studenten.”

Werking van perverse prikkel

Met beduidend meer vertraagden levert de tariefsverhogingconform het bekende perverse prikkel effect meteen meer op. “Deopbrengst van de langstudeerdersmaatregel wijzigt op basis vanhuidig inzicht (stijging van 60.000 naar 72.000 langstudeerders) inde structurele fase van € 370 mln. naar € 393 mln. De hogereopbrengsten zijn onderdeel van de totale dekking van het jaaruitstel bij de maatregel langstudeerders en passend onderwijs.”

Zijlstra moet ook in de Senaat nog een keertje door het stofover de onderbouwing van de ingrepen als waren zij nodig voor destaatsschuld. De uitspraken van minister De Jager op Avanshogeschool, waarover ScienceGuide berichtte en het spoeddebat daarover keren nog even terug in deEerste Kamer.

“De regering speelt met de langstudeerdersmaatregel en deinvoering van het sociaal leenstelsel in de masterfase middelenvrij. Deze middelen worden voor een belangrijk deel ingezet voorkwaliteitsverbetering in het hoger onderwijs. Voor dezekwaliteitsimpuls is een bedrag gereserveerd oplopend naar € 230miljoen in deze kabinetsperiode. In de daaropvolgende jaren zal ditverder oplopen tot € 300 miljoen structureel en vinden er in hethoger onderwijs substantiële investeringen plaats.”

“De regering bevestigt dat de minister van Financiën heeft aangegeven dat er met deze maatregel nietwordt bezuinigd maar dat er binnen het onderwijs wordt omgebogen.Zoals blijkt uit het overzicht in de onderwijsparagraaf van hetregeerakkoord is het bedrag aan ombuigingen gelijk aan het bedragdat is uitgetrokken voor intensiveringen in het onderwijs. Daarbijmerkt de regering op dat het ministerie van OCW, net als anderedepartementen, een bijdrage levert aan de taakstelling voor desubsidies, de gematigde loonontwikkeling en de taakstelling voorhet Rijk, de agentschappen en de zbo’s.”

Scepsis bij de Reformatie in de Senaat

De reformatorische fracties zijn nog niet echt overtuigd doorhet betoog van OCW, zo blijkt uit de stukken. Zo vinden zijn deverhoging van het tarief via directe invoering in plaats van meergeleidelijk een punt van aandacht. Zijlstra verdedigt zich zo: “Deregering heeft een cohortsgewijze invoering afgewezen vanwege definancieel nadelige effecten en omdat daardoor rechtsongelijkheidtussen studenten zou ontstaan. Het zou namelijk betekenen dat definancieel nadelige effecten van deze wetswijziging uitsluitend bijtoekomstige studenten worden neergelegd. Een cohortsgewijzeinvoering, dat wil zeggen het ontzien van «oude» gevallen, is dusuit een oogpunt van rechtsgelijkheid niet wenselijk, maar ookfinancieel niet haalbaar gelet op de investeringen die de regeringop grond van het regeerakkoord wil doen in het onderwijs.”

“Dat het verhoogde tarief van € 3.000 een jaar later ingaat danin eerste instantie beoogd, is het resultaat van een amendement vande leden van de SGP-fractie in de Tweede Kamer dat door demeerderheid gesteund is. Tijdens de begrotingsvoorbereiding van2012 is de regering gebleken dat er budgettaire mogelijkheden warenom de Tweede Kamer tegemoet te komen. Om een breed draagvlak terealiseren, heeft de regering die budgettaire ruimte ter dekkingvan de wensen van de Tweede Kamer, maximaal benut.”

De ChristenUnie wijst mede namens de SGP ook nog scherp op”de brede politieke consensus over het belang van de verbeteringvan de kwaliteit van het onderwijs. Dit belang vraagt investeringenin het hoger onderwijs.” Zij vragen Zijlstra welke rechtvaardiginghij aanvoert voor de korting die in samenhang met dit wetsvoorstelaan universiteiten wordt opgelegd.

Het antwoord van de bewindsman zal bij de fracties nog wel naderdoordacht worden, want hij “stelt vast dat het studierendementonvoldoende is en dat studenten en instellingen – universiteiten enhogescholen – een gedeelde verantwoordelijkheid hebben om hetrendement te verhogen. De instellingen beschikken over tal vaninstrumenten om een goede match tussen student en opleiding, eengoed studietempo te bevorderen en daarmee grotere efficicency inhet onderwijs te bereiken. Tegen die achtergrond is voor deinstellingen een efficiencykorting opgenomen.”