VOC-mentaliteit?
Juist in die tijd werd juist het fundament van onze hedendaagsesamenleving gelegd. Dat concluderen historici Wijnand Mijnhardt,Paul Brusse, Arno Neele en Jeanine Dekker van de UniversiteitUtrecht. In een vierdelige publicatie laten ze zien datallerlei beelden over de hedendaagse Nederlandsecultuur op historische misvattingen gebaseerd zijn.
Zo stak de Nederlandse tolerantie rond 1800 bleekjes af bij diein de buurlanden. Bovendien is landbouw sinds die tijd veelbepalender geweest dan de innovatieve productie en marcantieleexpansie van de Gouden Eeuw. Nog altijd behoort Nederland totde grootste agrarische exporteurs ter wereld.
In de achttiende eeuw daalde bovendien het aantal inwoners in desteden in het westen van de Republiek dramatisch. De Utrechtseonderzoekers analyseren en verklaren de desurbanisatie voor deprovincie Zeeland. Op basis van deze casus doen de onderzoekersuitspraken over de ontwikkelingen in de rest van Nederland. Deresultaten zijn van belang omdat de Nederlandse steden in alleprovincies buiten de Randstad ook vandaag de dag weer krimpen.
Kansen voor de adel en delandbouw
De Utrechtse historici zien de ontstedelijking in de achttiendeen vroege negentiende eeuw niet uitsluitend als een symptoom vaneconomisch verval. Zij leggen de nadruk op de positieveontwikkeling die de landbouw in deze periode doormaakte. Met deverschuiving van een stedelijke naar een agrarische cultuurontstond in Nederland een situatie die eerdermeer vergelijkbaar was met die in de omringende landen. DeNederlanders grepen de kansen die voorhanden waren, en die lagentoen niet in de steden maar op het platteland.
De voorspoed in de landbouw had tot gevolg dat de adel, die veelgrond in bezit had, rijker én invloedrijker werd. Aan het begin vande negentiende eeuw was Nederland daardoor een aristocratischesamenleving en verschoof de machtsbalans van west naar oost: nietde burgerij uit de zeeprovincies maar de adel uit de landgewestendomineerde het landsbestuur, stellen de Utrechtse onderzoekers.
Vierdelige publicatie
De bevindingen van de onderzoekers staan in de vierdelige serie’Balans tussen stad en platteland’ (uitgeverijWaanders/Universiteit Utrecht), die op 4 juli wordtgepresenteerd. De boeken zijn het resultaat van hetNWO-onderzoeksprogramma ‘The Balance between City and Countryside:Disurbanisation and the Rise of an Agrarian Society: Zeeland1700-1860’, dat van 2006 tot 2011 onder leiding van prof. dr.Wijnand Mijnhardt en dr. Paul Brusse is uitgevoerd aan de UU.
-Paul Brusse, Gevallen Stad. Stedelijke Netwerken en hetPlatteland van Zeeland, ISBN 9789040077906.
-Jeanine Dekker, Onderdanig en Opstandig. Desurbanisatie ende Politieke Verhoudingen op het Platteland in Zeeland1750-1850, ISBN 9789040077968.
-Arno Neele, De Ontdekking van het Zeeuwse Platteland.Culturele Verhoudingen tussen Stad en Platteland in Zeeland1750-1850, ISBN 9789040077975.
-Paul Brusse & Wijnand W. Mijnhardt, Towards a NewTemplate for Dutch History. De-urbanization and the Balance betweenCity and Countryside, ISBN 9789040077982.
De boeken zijn ook als set verkrijgbaar, inclusief cassette.Meer info:
