De ethiek van de ingenieur
In hun rol als bedenkers en beheerders van techniek drageningenieurs bijzondere verantwoordelijkheid in dit verband. Omdie reden heeft KIVI NIRIA een gedragscode voor ingenieursontwikkeld. De gedragscode is een dynamisch document dat regelmatigwordt geëvalueerd en aangepast aan actuele ontwikkelingen en nieuweinzichten.
Wat is verantwoord, wat is haalbaar?
De invloed van techniek en wetenschap op onze samenleving isgroot. Technische toepassingen roepen regelmatig maatschappelijkevragen op als hoeveel vliegtuigoverlast vinden wij in Nederlandacceptabel, is de aanleg van een spoortunnel onder het Groene Hartwel verantwoord of moeten er in ons dichtbevolkte land wel nieuwekerncentrales worden gebouwd? Ingenieurs krijgen niet alleen alsburger, maar ook in de dagelijkse beroepspraktijk regelmatig metdit soort vragen en andere dilemma’s te maken.
Om die reden is in 2001 besloten een gedragscode voor ingenieurste ontwikkelen. De gedragscode is een ‘dynamisch’ document datregelmatig moet worden geëvalueerd en aangepast aan actueleontwikkelingen en nieuwe inzichten. Zo is de gedragscode in 2006aangepast.
De gedragscode is richtinggevend, niet sanctionerend. De plaatsvan ingenieurs in de samenleving is echter niet vrijblijvend enmoet dus toetsbaar zijn aan de hand van een leidraad of norm. In detoekomst zou de gedragscode kunnen worden aangescherpt tot eendisciplinaire code.
KIVI NIRIA Gedragscode
Techniek en wetenschap zijn sterk verweven met onze samenleving.In hun rol als bedenkers en beheerders van techniek drageningenieurs dan ook een bijzondere verantwoordelijkheid voor mens,maatschappij en milieu. Ter ondersteuning van de beroepsuitoefeningvan haar leden heeft KIVI NIRIA een richtinggevende gedragscodeopgesteld. Met deze code beoogt KIVI NIRIA leden houvast te biedenen, zonodig, te helpen bij de toepassing ervan. Een KIVI NIRIAvertrouwenspersoon kan hierbij, desgewenst, als klankbordoptreden.
Als leden van het Koninklijk Instituut Van Ingenieurs KIVI NIRIAzijn we ons bewust van de grote invloed die technologie heeft op dekwaliteit van de samenleving en de daaruit voortvloeiendeverantwoordelijkheid voor ons vak. Hierbij streven we naar een hogegraad van professioneel en verantwoord gedrag in onzeberoepsuitoefening. Hiertoe komen we met elkaar het volgendeovereen:
1. Wij houden bij technische beslissingen rekening met deveiligheid en gezondheid van mens en omgeving. Daarnaast maken wijde factoren bekend die de veiligheid van de maatschappij en hetmilieu beïnvloeden.
2. Wij maken belanghebbende attent op mogelijkebelangenverstrengeling of de schijn daarvan.
3. Wij dragen bij aan duidelijke communicatie rond technischeproducten en technologieën met betrekking tot de toepassing en deeventuele nadelige gevolgen daarvan.
4. Wij wijzen iedere vorm van omkoping af.
5. Wij baseren onze conclusies, aanbevelingen en aanbiedingen opde meest actuele, beschikbare informatie.
6. Wij onderhouden onze technische competentie, kennen onzegrenzen en maken die in onze dienstverlening aan anderenbekend.
7. Wij vermelden bij publicaties, rapporten en anderevoorkomende ingenieurswerkzaamheden de bronnen en bijdragen waaropons werk steunt en wij staan hierbij open voor terugkoppeling enaanbevelingen.
8. Wij respecteren de culturele waarden en de bevolking van delanden waarin wij werken.
9. Wij behandelen anderen met respect en vermijden schade aanhenzelf, hun eigendom, reputatie en werk.
10. Wij dragen door een loyale en open samenwerking naarvermogen bij aan een gezonde ontwikkeling en toepassing van hetingenieurswerk in zijn vele facetten.
Uitwerking
In verband met de leesbaarheid wordt in de KIVI NIRIAgedragscode over de ingenieur in de ‘hij’-vorm gesproken. Waar’hij’ staat, kan echter ook ‘zij’ worden gelezen. Hetzelfde geldtvoor ‘zijn’ en ‘haar’.
1. Bij technische beslissingen houden wij rekening met deveiligheid en gezondheid van mens en omgeving. Daarnaast maken wijde factoren bekend die de veiligheid van de maatschappij en hetmilieu beïnvloeden.
1.1 De ingenieur onderkent dat de levens van personen, maar ookde veiligheid en het welzijn van de maatschappij mede afhankelijkzijn van technische overwegingen, menselijke besluiten, handelingenen gedrag, en dat deze zich uiten in processen, producten, machinesen structuren.
1.2 De ingenieur zal geen plannen, specificaties ofaanbevelingen goedkeuren of verhullen die niet voldoen aan geldendeveiligheidsregels en -standaarden of het welzijn van demaatschappij anderszins in gevaar brengen.
1.3 De ingenieur zal zijn klant of opdrachtgever op de hoogtestellen, wanneer zijn professionele afweging wordt overstemd inomstandigheden die het welzijn en/of die de veiligheid van demaatschappij in gevaar brengen.
1.3.1 De ingenieur zal de veiligheid en betrouwbaarheid van desystemen, waarvoor de ingenieur verantwoordelijk is, gedegenevalueren alvorens er goedkeuring aan te geven.
1.3.2 De ingenieur zal handleidingen (met relevante standaardenen kwaliteitsnormen) verschaffen die de gebruiker in de gelegenheidstellen veilig gebruik te maken van de producten en systemenwaarvoor de ingenieur verantwoordelijk is.
1.3.3 De ingenieur zal in het kader van de uitoefening van zijnberoep bij de daarvoor aangewezen autoriteiten melding maken vanomstandigheden die een gevaar vormen voor de veiligheid, degezondheid of voor het milieu.
1.4 Als een ingenieur gegronde redenen heeft om aan te nemen dateen persoon of bedrijf zich gedraagt in tegenspraak met dezegedragscode en dat dit een gevaar vormt voor de veiligheid, degezondheid of het milieu, dan zal de ingenieur dit eerst binnenzijn bedrijf aan de orde stellen. Uitsluitend wanneer hij daar geengehoor vindt, zal hij de autoriteiten ervan op de hoogte stellen,op schrift en met inbegrip van de benodigde, relevanteinformatie.
2. Bij een mogelijke belangenverstrengeling of de schijn daarvanmaken wij de belanghebbenden daarop attent.
2.1 De ingenieur zal belangenverstrengeling en de schijn daarvanactief vermijden en daartoe geen werk aannemen waarvan te voorzienvalt dat er belangenverstrengeling zal ontstaan voor hemzelf, deklant of werkgever van de ingenieur.
2.2 De ingenieur zal aangaande een project geen betaling,vergoeding of compensatie (financieel of anderszins) accepterenvan, of toekennen aan, derden zonder vooraf instemming te hebbengekregen van alle belanghebbenden.
2.3 De ingenieur zal geen inkomen zoeken of verwerven voor hetspecificeren van goederen en diensten (of leveranciers daarvan)voor een project zonder openbaring aan de klant en werkgever.
2.4 De ingenieur zal het publieke belang scheiden van zijnzakelijk en persoonlijk belang, en op een wijze handelen dietransparant is voor belanghebbenden.
2.5 Als een ingenieur tijdens het uitoefenen van zijn beroep totde conclusie komt dat een project niet zal slagen, zal de ingenieurzijn werkgever/opdrachtgever daarvan op de hoogte stellen endaarover adviseren.
2.6 De ingenieur zal informatie, die onderdeel is van eenproject, vertrouwelijk behandelen en niet gebruiken voorpersoonlijk gewin of op een manier die schadelijk is voor deopdrachtgever, werkgever of het publiek belang.
2.6.1 De ingenieur zal projectinformatie die vertrouwelijk is,niet vrijgeven zonder instemming van de belanghebbenden tenzijgeheimhouding in strijd is met de wet of goede orde.
2.6.2 De ingenieur zal (gevoelige) informatie of kennis,opgedaan in commissies of besturen, vertrouwelijk behandelen.
2.6.3 Ontwerpen en constructies van opdrachtgevers zullen nietworden vermenigvuldigd of verspreid zonder toestemming van deopdrachtgever.
2.7 De ingenieur zal apparatuur, inventaris, laboratorium- ofandere faciliteiten van de werkgever slechts met toestemming vanhem gebruiken voor private doeleinden.
2.8 Wanneer de ingenieur, naast werkzaamheden die hij inloondienst verricht, tevens overlappende/concurrerendewerkzaamheden voor derden verricht, dan zal hij de werkgeverdaarover inlichten of vooraf om toestemming vragen wanneer de wetdit voorschrijft.
2.9 Bij het uitvoeren van werkzaamheden waarin het aanpassen,veranderen, toepassen of vernieuwen van constructies of ontwerpenkan leiden tot het aanvragen van een nieuw patent of copyright, zalde ingenieur aan zijn opdrachtgever vooraf duidelijkheidverschaffen over de implicaties met betrekking tot intellectueleeigendomsrechten.
3. Wij dragen bij aan duidelijke communicatie rond technischeproducten en technologieën met betrekking tot de toepassing en deeventuele nadelige gevolgen ervan.
3.1 De ingenieur zal volledig, objectief en instructief zijn inalle professionele rapporten, deposities en getuigenissen en zalgeen relevante informatie verhullen of achterhouden.
3.2 De ingenieur is bereid om in diverse maatschappelijkeverbanden, netwerken, discussies of publicaties de betekenis en dereikwijdte van zijn vak, en van de toepassingen daarvan, toe telichten of uit te leggen en zodoende een bijdrage te leveren aan deopleiding van anderen.
3.3 De ingenieur acht zich gehouden om, alleen of in vereniging,te wijzen op maatschappelijke risico’s of gevolgen bij hettoepassen van producten, processen of theorieën binnen zijnvakgebied en te streven naar een correctie van mogelijkemisverstanden of onjuiste weergaven dienaangaande.
4. Wij wijzen iedere vorm van omkoping af.
4.1 De ingenieur zal geen giften, vrijstellingen of extra’s,direct of indirect accepteren of toekennen in relatie tot deuitkomst van het werk waarvoor hij verantwoordelijk is.
4.2 De ingenieur zal niet meewerken aan het manipuleren vanresultaten of rapporten naar aanleiding van directe of indirectebetalingen, beurskoersen, bonusregelingen of enige andere vorm vangewin.
5. Onze conclusies, aanbevelingen en aanbiedingen baseren wij opde meest actuele, beschikbare informatie.
5.1 De ingenieur zal een professionele reputatie opbouwen oppersoonlijke merites.
5.2 De ingenieur zal werk, projecten en contracten zoeken ofaccepteren op basis van kwaliteiten en kwalificaties, relevant voordat werk.
5.3 De ingenieur zal geen werk aantrekken of accepteren ondervoorwaarden die de professionele afwegingen en inschattingcompromitteren.
5.4 De ingenieur zal geen misleidende representatie van heteigen werk of dat van anderen naar buiten brengen en zal zich eenredelijke mate van moeite getroosten om misrepresentatie dooranderen tegen te gaan of te corrigeren.
5.5 De ingenieur zal zijn reputatie, naam en/of firmanaam nietlenen voor gebruik door personen of bedrijven die zich bezighoudenmet frauduleuze of oneerlijke praktijken.
5.6 De ingenieur zal zich niet verschuilen achter geheimhouding,andere personen of bedrijven om fouten of onethisch gedrag teverbergen. Voor zover hij contractueel aan geheimhouding isgebonden zal hij die fouten of dat gedrag in eerste instantieintern bij werkgever of opdrachtgever bespreken. Indien hij ditnoodzakelijk acht, zal hij in de openbaarheid treden zonder, voorzover mogelijk, daarbij geheime informatie te betrekken.
5.7 De ingenieur zal eigen fouten erkennen en uit zichzelfmelden waar dat nodig is om mogelijk daaruit voortvloeiende schadete voorkomen.
5.8 De ingenieur zal geen werknemers werven of productenverkopen onder valse voorwendselen.
6. Wij onderhouden onze technische competentie, kennen onzegrenzen en maken die in onze dienstverlening aan anderenbekend.
6.1 De ingenieur zal zijn professionele ontwikkeling gedurendede gehele carrière onderhouden en mogelijkheden scheppen voor deprofessionele en ethische ontwikkeling van medewerkers.
6.2 De ingenieur zal als getuige-deskundige alleen een meninggeven waar deze is gebaseerd op de eigen deskundigheid encompetentie en waar deze mening kan worden gebaseerd op feiten.Indien hij in een getuigenis toch teruggrijpt op kennis of eenmening van anderen zal hij dit duidelijk aangeven.
6.3 De ingenieur zal zijn eigen verworvenheden ofverantwoordelijkheden in het huidige of eerder werk juistweergeven. Brochures of andere publicaties voor het aantrekken ofzoeken van werk zullen accuraat zijn met betrekking tot feiten,werknemers, werkgevers, associaties, gezamenlijke ondernemingen enverworvenheden.
6.4 De ingenieur zal geen kritiek uiten, zijn mening geven ofrapport uitbrengen zonder onderliggende financiële bindingen tevermelden.
6.5 De ingenieur zal toelichting op werkzaamheden juistuitleggen en zal onterechte uitingen, die bijvoorbeeld ten kostevan derden of de integriteit van zijn beroep gaan, vermijden.
7. Bij publicaties, rapporten en andere voorkomendeingenieurswerkzaamheden vermelden wij de bronnen en bijdragenwaarop ons werk steunt en we staan hierbij open voor terugkoppelingen aanbevelingen.
7.1 De ingenieur zal bij het schrijven van technischwetenschappelijke publicaties deze onderbouwen met argumenten enfeiten, duidelijk gescheiden van speculaties en preposities.
7.2 Technische publicaties (proefschriften, artikelen, boeken)die gebaseerd zijn op onderzoek van meer dan een enkel individu,dienen alle significante bijdragen te vermelden. Medeauteurs moetenhun toestemming hebben verleend voor publicatie zover niet andersis overeengekomen of voor zover de auteurswet dit voorschrijft.
7.3 De ingenieur zal zich niet inlaten met plagiaat.
7.4 De ingenieur zal streven naar openheid en transparantie enzal vrijheid van meningsuiting van anderen respecteren ennastreven.
8. Wij respecteren de culturele waarden en de bevolking van delanden waarin wij werken.
8.1 De ingenieur zal respect tonen voor lokale waarden, ondermeer door het dragen van gepaste kleding, en zijn gedrag metbetrekking tot heilige plaatsen en riten.
9. Wij behandelen anderen met respect en vermijden schade aanhenzelf, hun eigendom, reputatie en werk.
9.1 De ingenieur zal werk van anderen niet onnodig ofongefundeerd bekritiseren.
9.2 De ingenieur zal geen werk ondernemen of techniek aanwendenwaardoor onrechtmatige wijze directe of indirecte schade wordttoegebracht aan anderen, hun bezittingen of werking vanbezittingen.
9.3 De ingenieur zal zich niet inlaten met intimidatie,pesterij, uitsluiting of het scheppen van een werksfeer waarin datwordt geaccepteerd.
9.4 De ingenieur zal een gelijke behandeling en beoordeling vanalle medewerkers nastreven en zich niet inlaten met het bevoordelenof benadelen van anderen op grond van gunsten of diensten die nietgerelateerd zijn aan het werk.
10. Wij dragen door een loyale en open samenwerking naarvermogen bij aan een gezonde ontwikkeling en toepassing van hetingenieurswerk in zijn vele facetten.
10.1 De ingenieur volgt de ontwikkelingen op zijn eigenvakgebied en stimuleert die wijze van werken bij zijnmedewerkers.
10.2 De ingenieur is zich bewust van de noodzaak totsamenwerking met meerdere disciplines bij het toepassen van nieuwetechnologieën, technische kennis en knowhow, waaronder methoden enmodellen, en van de daarbij benodigde onderlinge openheid enloyaliteit.
10.3 De ingenieur steunt zijn medewerkers bij de analyse vantechnische en sociale moeilijkheden door flexibele oplossingen aante dragen die ruimte bieden voor latere aanpassingen op grond vanvoortschrijdend inzicht.
