Overheid moet sociale wetenschappen beter gebruiken

Nieuws | de redactie

11 augustus 2011 | De sociale wetenschappen kunnen een grotere bijdrage leveren aan de oplossing van maatschappelijke problemen. Ook maakt de overheid te weinig gebruik van de laatste sociaalwetenschappelijke inzichten, concludeert de KNAW in een advies dat zij vandaag aan staatssecretaris Zijlstra aanbiedt.

De Sociaal-Wetenschappelijke Raad van de KNAW (SWR-KNAW) pleitin zijn adviesrapport Kwetsbaarheid en veerkracht vanmaatschappelijke systemen voor systematischer samenwerking vansociale wetenschappen en ministeries, zodat die laatste vanwetenschappelijke inzichten gebruik kunnen maken.

Kredietcrisis, falende jeugdzorg, fouten in strafzaken: het zijnvoorbeelden van ‘systeemfalen’. Dat betekent dat alle onderdelenhun werk doen, maar dat er bij de verbinding ertussen iets misgaat.De gebruikelijke reactie van de eindverantwoordelijke overheden ismeestal verscherping van het toezicht en een grotere controle. Datis lang niet altijd de beste oplossing: het kan de kwaliteit van dedienstverlening treffen en ondermijnt het vertrouwen in hetsysteem, waardoor het risico op nieuwe fouten toeneemt.

Betere alternatieven voor toezicht

Sociaalwetenschappelijk onderzoek toont aan dat er beterealternatieven zijn voor overheidsinterventies in diversemaatschappelijke systemen. Centraal daarin staan positieve prikkelsdie gewenst gedrag van (groepen) burgers bevorderen, stimuleringvan de professionaliteit van de betrokkenen en vooral inzicht in deverbindingen van het systeem.

Het adviesrapport gaat in op nieuwe theorieën en methoden die desociale wetenschappen hebben ontwikkeld om de complexiteit vanmaatschappelijke systemen te doorgronden. Daarnaast bevat hetrapport voorbeelden van maatschappelijke systemen waarnaaronderzoek wordt gedaan, zoals steden, zorg en onderwijs.

Er moet, aldus de SWR-KNAW, onder het overkoepelende thema’Kwetsbaarheid en veerkracht van maatschappelijke systemen’ eenaantal onderzoeksprogramma’s worden ingericht, waarin inzichten uitdiverse disciplines worden gecombineerd.

Sociale Infrastructuur Agenda

Mede op basis van dit advies ontwikkelt NWO, gebiedMaatschappij- en Gedragswetenschappen, een Sociale InfrastructuurAgenda. De agenda is complementair en dienstbaar aan de economischetopsectoren en combineert wetenschappelijke excellentie metmaatschappelijke relevantie.

De agenda  richt zich op het in samenhang onderzoeken vanmaatschappelijke systemen als arbeidsmarkt, welzijn, veiligheid,onderwijs en openbaar bestuur. NWO wil de agenda per 2012uitvoeren. Zij stelt budget beschikbaar om financiële bijdragen vanministeries aan dit onderzoek te matchen.