Aristocrat du peuple
Twee jaar nadat het gezin Di Rupo in 1949 uit de Abruzzenemigreerde naar de Borinage, de Waalse mijnstreek, werd nakomertjeElio geboren. Als kind van 1 jaar verliest hij zijn vader. “Toenhij vertrok van huis gaf hij me door aan mijn moeder en zei’Occupe-toi de lui’,” vertelt hij over de middag dat eenvrachtwagen Nicola Di Rupo doodreed. Zijn reeks grotere broers werdin een weeshuis geplaatst, de straatarme, analfabete weduwe Di Rupobleef achter met haar jongste kind. Dat ventje wordt nu de eersteFranstalige premier sinds 30 jaar in België, een allochtoon die hetkoninkrijk via een deal rond een staatshervorming moet redden.
Fonds vernoemd naar scheikunde leraar
De kleine Elio was een ster op school in Morlanwelz, op hetplateau Warocqué bij La Louvière. Waalser, industriëler,proletarischer dan dit stuk Belgische provincie kan bijna niet. Hetplaatselijk atheneum kweekt er echter wel allochtoon talent.Regisseur Franco Dragone, de man achter het wereldwijde succes vanhet Cirque du Soleil, was een schoolvriendje van Di Rupo.
“C’était un scientifque” zegt die klasgenoot nu en Di Rupoherinnert zich de poster “la Chimie, c’est notre avenir”. Dat werddan ook zijn bestemming in de wetenschap. In het beroepsonderwijsvindt hij zijn roeping en zijn leermeester, scheikundedocent FranzAubry. Naar hem vernoemt Elio di Rupo later de stichting, hetAubry-fonds, waarmee hij geld ophaalt voor studiebeurzen voorkansarme talenten uit zijn geboortestreek.
Nooit een saaie das
Regisseur Dragone is nog steeds onder de indruk van de’Werdegang’ van zijn klasgenoot. Na zijn universitaire studie inMons – met een doctoraat in de scheikunde afgerond – bleek Di Rupoeen ‘personalité’ geworden. Hij had zich ontplooid in zijn vak,tussendoor ook in Leeds onderzoek gedaan en zich gevormd tot eenman van “elegantie en maturiteit”. Zijn welsprekendheid enverfijnde manieren begonnen op te vallen, ook bij de PartiSocialiste van Wallonië. En ook nu nog als Di Rupo publiek optreedtof onderhandelingen voeren moet: steeds een ‘sourire’ om de lippenen altijd een kek strikje om, nooit een saaie das.
De jonge politicus schokt zijn partij in 1988 als hij alslijstduwer in Mons meer stemmen krijgt dan delijsttrekker-burgemeester. Niet de partijkaders maar de burgershadden dit talent uit de eigen omgeving in de armen gesloten. DiRupo’s populariteit én dominantie van zijn partij – die Walloniëregeert als de PvdA vroeger Rotterdam of de KVP Brabant – vindtdaar haar oorsprong.
In 1991 komt Di Rupo in de Senaat, in 1992 is hij Minister vanOnderwijs in de regering van de Franstalige gemeenschap van België.Al in 1994 wordt hij nationaal minister, sterker nog Di Rupo wordtmeteen vice-premier na de diepe crisis rond omkopingen vanministers door de militaire luchtvaartindustrie.
Spijkerhard gedistingeerd
De promotor van onderwijskansen én van inzet door talenten zelf,ongeacht hun herkomst of milieu, werd zo de sterke man, de ‘patron’van Wallonië. Hij begon zijn partij te saneren van ingesletenclientelismen en suspecte relaties met staatsbedrijven die men zelfhad opgericht. De voorzitter van de Senaat, Anne-Marie Lizin,gooide hij buiten, toen ze bleek te sjoemelen met creditcards, hetstadsbestuur van Charleroi werd schoongeveegd na reeksenschandalen.
Di Rupo heet daarom “un aristrocrat du peuple” die in politiekeconflictsituaties gedistingeerd en spijkerhard tegelijk weet teblijven. “Als je tegen hem brult, zegt hij gewoon met zijn eeuwigeglimlach: ‘J’ai bien compris’,” vertelt Vlaamse partijgenoot JohanVande Lanotte. Herman van Rompuy – nu EU-president – had in dejaren ’90 al groot respect voor hem en legde zijn af en toegrofstoffelijke partijgenoot premier Jean Luc Dehaene uit dat hetwellicht soms beter was om voorafgaand aan vergaderingen DiRupo inte seinen dat hij weer eens zijn beruchte ‘slechte manieren’ zougaan hanteren.
Socialist Steve Stevaert waarschuwt echter Di Rupo’swellevendheid te verwarren met politieke zachtheid: “Hij kán waterbij de wijn doen. Maar het moet wel wijn blijven en het liefstrode.” En wint Di Rupo een conflict of politieke strijd niet, danblijft hij “sereen”. Zijn lijfspreuk is: “Les regrets sontstériles”.
Meer Belg dan andere Belgen
Dat de nieuwe premier der Belgen een zeer stevig karakter bezit,bleek wel toen in 1996 – midden in de ‘Dutroux’-hysterie van datmoment – de beschuldiging werd geuit dat hij pedofiel was. Geschoktwas hij, maar hij bleef fier overeind. Het verhaal kwam uit de duimvan een beruchte mythomaan, Di Rupo werd in de media echter welongevraagd ‘geout’ als homoseksueel. “Niet evident in het Walloniëen de Parti Socialiste van toen,” zegt een collega politicus metgevoel voor understatement.
Di Rupo’s loopbaan sindsdien heeft hem niettemin klaar gestoomdvoor het grote werk, nationaal en Europees. De allochtone wees, deijverige bèta-student, de correcte estheet en anti-corruptiesocialist heeft alles in zich een rolmodel te zijn. Hoe Latijnszijn aard en “epicurist” hij ook is, zijn intimi noemen hem vooraleen “homme de devoir”, een man van plichtsbetrachting. Een soortcalvinistische Waal.
“Elio en ik, wij voelen ons als migrantenkinderen misschien nogwel meer Belg dan andere Belgen. Wij houden van dit land, omdat hetons omarmd heeft toen we hier aankwamen” zegt schoolkameraad FrancoDragone. Dat is wellicht een thema dat Di Rupo’s aanstaande’Ollandse collega’ nog eens met hem kan doorakkeren. Beide zijnimmers als onderwijsbewindsman, als stevig knokker in eigen partij,als goedgemutst vrijgezel en als kunstliefhebber bekend. Dat schepteen band.
Een land dat allochtoon talent omarmt, is dan een visie waaroverzij elkaar nog eens zouden kunnen bevragen en inspireren, als”homme de devoir” en als voormalig ambassadeur van de Echo Awardsin Nederland. Waarom nodigt Mark Rutte zijn collega Elio di Rupostraks gewoon niet uit om deze prijzen in 2012 met hem samen uit tereiken?
