De ethiek van mens versus machine
“De ethiek speelt eigenlijk vaak de rol van grenswachter tussende mens en de technologie,” vertelt Peter Paul Verbeek in gesprekmet ScienceGuide. Recente ontwikkelingen in deneurotechnologie hebben de vraag weer opgeroepen in hoeverretechnologische verbeteringen aan de mens wenselijk en verantwoordzijn.
Verschuivende grens van ziek en gezond
Verbeek, pleit ervoor dat de ethiek op een andere manier gaatnadenken over de rol van technologische ontwikkelingen voor demens. “We moeten naar een ander type vraagstelling toe dan vragenof het wel of niet mag. We moeten ons eerder afvragen hoewe deze technologieën op een geode manier kunnen inbedden. Je hebtnu al het geval dat ouders hun kind Ritalin geven omdat ze zo drukzijn op school. Je kunt je afvragen of dat nog onder genezing valt,of dat het hier gewoon om een verbetering gaat. De grens tussen watziek is en wat gezond is aan het opschuiven.”
Het ethische spanningsveld op dit punt is niet van deze tijd.Peter Paul Verbeek geeft aan dat het van alle tijden is. “De brilbijvoorbeeld was ook tamelijk omstreden. Volgens geestelijken wasdeze verbetering van de mens een ingaan tegen de natuurlijkeschepping. Die scepsis kun je nu natuurlijk niet meervoorstellen.”
Genezen of verbeteren?
Toch is er wat dat betreft nu niets anders aan de reacties dieer zijn op ontwikkelingen in de neurotechnologie. Technologieën als’deep brain stimulation’, neurofeedback om hersenactiviteit temeten en daarin verbeteringen aan te brengen en het gebruik vantrans craniale magneetvelden om het brein van buiten af tebeïnvloeden.
“Die eerste techniek wordt nu gebruikt om bijvoorbeeld Parkinsonte behandelen, maar ook bij de aanpak van diepe depressies zijnhier mogelijkheden. Het is dus mogelijk om een heel nieuwrepertoire technieken met de mens te versmelten.”
Die nieuwe mogelijkheden maken het volgens Verbeek dan ook inprincipe mogelijk om te streven naar de creatie van een soort’Übermensch’. Een gedachte die logischerwijs met enige scepsiswordt bekeken in de filosofie. De ethiek moet zich echter nietlouter bezig houden met de vraag rond de wenselijkheid van dezeontwikkelingen, zo is Verbeek van mening.
“Wij moeten de mens helpen de vraag te stellen, hoe we vormkunnen geven aan ons bestaan in interactie met technologie. Dusniet meer de ethiek die buiten de technologie staat en zichafvraagt of het wel of niet mag, maar terug naar de ethiek van deoude Grieken waarin de vraag wat goed leven is centraal stond.”
Peter Paul Verbeek is één van de sprekers op het DiscoveryFestival dat op 23 september plaatsvindt in NEMO Amsterdam. U vindthieralle informatie over dit nachtfestival rond nieuwewetenschap.
