De ScienceGuide Top 10 van 2011
1. Halbe Zijlstra
“Het lukt hem nu eenmaal wel het debat te domineren en zijnvoorgangers zelden.” Dit commentaar van een HO-strateeg maaktmeteen helder dat Zijlstra niet een obligate ‘ nummer 1’ is in2011. “Hij luistert, ook als hij eigenwijs is en dat vind ik,eerlijk gezegd, wel aardig.” Aldus een van de meest ervarenWO-voorzitters.
De staatssecretaris is niet bang, hij vierde zijnverjaardagspartijtje op 21 januari op het Malieveld. Hij is geenslechte verliezer, zie het inslikken van een fors deel van zijnlangstudeerboete. En hij is geen doetje. Zijn publieke steun voorInholland contra de populisten en de Duitse studenten contra deVVD-fractie geven daar duidelijk signaal van.
2012 wordt het jaar van Halbe Zijlstra. Als de gedoogcoalitie deEuroredding overleeft zal hij met zijn reviewcommissie de echte,feitelijke doorvoering van profilering en differentiatie moetenentameren. Twee eeuwen na Napoleons verovering van Moskou staatZijlstra aan de vooravond van zijn slotoffensief. Lukt het hem? Ofwordt het toch een koude aftocht over de Berezina?
(foto: Inholland/Ivo Geskus)
2. Lieteke van Vucht Tijssen
Een invalster op twee. De oud-UU-bestuurder levert na haarformele pensionering een onverwachte meesterproef af als’crisisbestuurder’ van Inholland. Velen zeiden tegenScienceGuide dat haar benoeming – met die vanVU-penningmeester Kees Rutten – wellicht Doekle Terpstra’s grootsteverdienste voor heel het HBO zal blijken te zijn.
Zelf zei <ahref=”/201104/de-contouren-van-een-nieuw-inholland.aspx”target=”_blank”>Terpstra over Van Vucht Tijssendit: “Sommige opleidingen zijn soms zo klein dat zij nietkunnen voldoen aan eisen van de WHW. We kunnen dus eigenlijk nietgarant staan voor de waarde van de diploma’s als we hier geenverandering in aanbrengen. Lieteke van Vucht-Tijssen zegt dataltijd heel scherp: ‘Wij gaan deze hogeschool WHW-proof maken’. Datwas voor mij een eye-opener in de voorbije maanden. Je moet heelanders durven denken over de wet. De WHW is geen belasting ofbeperkend instrument dat van bovenaf wordt opgelegd, maar de norm.Die neem je serieus, een norm accepteer je. De WHW is het kaderwaarbinnen het hoger onderwijs zijn professionele ruimte inhoudgeeft. De wet is het HBO, daarmee begint de professionaliteit.”
Met die visie zette zij puur op inhoud de makkelijke denigratieen scheldpartijen op haar nieuwe werkplek schaakmat. Lukt het haarte saneren, het onderwijs bij Inholland te herdefiniëren en eenWHW-proof HBO te herstellen? Zo ja, dan is plaats twee misschientoch nog te laag geweest.
(foto: SGP.nl)
3. Kees van der Staaij
Eén zetel en een diepe overtuiging verpakt in grote politiekebehendigheid zijn genoeg. De SGP-leider heeft meer invloed bedongenop het HO-beleid dan elk ander Kamerlid, gespeeld via de band vande Senaat. Chapeau.
De reformatorische fracties hebben het guillotinetouw in de handwaarmee zij Rutte en Verhagen kunnen onthoofden. Elke principiëleaantasting van de constitutionele bescherming van het onderwijs zalde liberalen daarom de kop kosten. De rechtszekerheid van destudent werd gezien als een thema om bij te waarschuwen. Prompt konde langstudeerboete best een jaartje later ingaan.
Centrale HBO-examens liet de VVD inmiddels de facto ook al snelwegmoffelen. Onderschat de SGP nimmer als het gaat om stevigemachtspolitiek vanuit een minderheidspositie. Orthodoxe gelovigenweten immers niet beter om te overleven. Dat <ahref=”/201108/paus-kritisch-over-pragmatisch-hoger-onderwijs.aspx”target=”_blank”>Benedictus XVI recent een SGP-achtige visie opde fundamentele waarde van kennis en hoger onderwijs hield, mag danook niet verbazen. Een glimlach om nota bene deze eensgezindheid iswel toegestaan.
(foto: UU.nl)
4. Yvonne van Rooy
Wie alle tien edities van de ScienceGuide Top 10 bij elkaaroptelt zal moeten constateren dat de UU-voorzitter over ditdecennium genomen de nummer 1 is getuige haar constante hogescores. “2011 is het weer raak”, zucht een jaloersecollegabestuurder.
Terwijl andere universiteiten worstelen en bestuurscrisesbeleven om hun strategische ‘Veerman-profiel’ keuzen, zette VanRooy al bij haar nieuwjaarsreceptie de lijnen uit en de seinen opgroen. Een alliantie met de TU/e die de 3TU de factoopblies was haar scoop. Een verdere uitbouw van het SciencePark meteen reeks topinstituten rond het UU-profiel volgde.
De herbevestiging van een positie bij de bovenste vijftig in deShanghai-ranking van de WO-wereld was de kers op de taart. Van Rooykoppelt de slimste regio ter wereld aan de hoogste gerankteNederlandse universiteit. De rest poogt haar hijgend bij tehouden.
(foto: Mathijs Voordenberg)
5. Sander Breur
Wat de kwaliteitsexperts niet lukten, lukte de LSVB wel. SanderBreur, voorzitter van de studentenvakbond, overtuigde OCW dat denieuwe accreditatie van het HO een serieuze verbetersystemastiekontbeerde. Op de valreep werd die ingevoegd, met dank aan zijnartikel terzake op ScienceGuide. NVAO-voorzitter Karl Dittrichzwaaide hem – en de open mind van Halbe Zijlstra – alle <ahref=”/201103/ocw-herstelt-herstel-van-kwaliteit.aspx”target=”_blank”>lof toe tijdens het Onderzoeksmaster Congreswaar de ingreep werd onthuld.
De maanden daarop bleek nog eens dat zo’n scherpe extraaansporing tot snelle herijking van de onderwijskwaliteitessentieel is. De aanpak van de HBO-perikelen is nu al ondenkbaarzonder zo’n verbetertraject, onderlinge vergelijkbaarheid en debenchmarking van opleidingen en hun prestaties. Sanders erfenis isdaarmee van groter betekenis dan die van vele studentenleiderssinds Van Poelgeest.
(foto: KNAW)
6. Mark Bovens
De Utrechtse hoogleraar bestuurskunde verdient een plek in deTop 10 om twee redenen. Allereest vanwege het oppoken van het debatover maatschappelijke breuklijnen. Wat maakt Henk en Ingrid zobang, ontredderd en rancuneus? Waar komen al die tokkies tochineens vandaan? Bovens’ betoog over de diplomademocratie is voor deniet-getatoeëerde bovenklasse ongemakkelijke stof, maar zet aan totnadenken over de vraag wat er toch zo boeiend blijkt te zijn aaneen Dion Graus, Jan Smit, Patty Brard of Rita Verdonk.
De tweede reden is een recent klusje. Naar verluidt heeft Bovensde nieuwe ministerploeg een soort spoedcursus ‘besturen incrisissituaties’ gegeven. Niet onnodig na de serie ongelukjes vanjuist de professor-specialist op dit terrein, Uri Rosenthal. “Jemag dat niet publiceren, hoor”, aldus een betrokken bestuurdertegen ScienceGuide. Waarvan akte.
7. Joop Sistermans
Dit najaar vertrekt de AWT-voorzitter. Maar niet na een reekspaukenslagen in het orkest van de kennissector te laten klinken.Over Europa als topinvesteerder in Nederlandsvernuft. Over de essentie van eScience. Over de innerlijkeinconsistentie van het gedoogakkoord. En, bovenal, als deduvelstoejager van ‘de 3’ die Veerman mochten concretiseren. DeWO-top was not amused over zijn demontage van hunbekostigingsdromen. Gaat hij nu vervolgens HBO ook nog even eentijdje ontnuchteren na de Theo-route? “Joop gaat toch niet echt metpensioen?”, raadselt een insider in het Haagse dan ook.
(foto: Algemene Bestuursdienst)
8. Koos van der Steenhoven
Hij was nog niet weg als hoogste ambtenaar van OCW of Van derSteenhoven werd de tsaar van Amsterdam. Officieel noemen UvA en HvAhem ‘ formateur‘. In die rol moet hij een nieuwesamenstelling van de Raad van Toezicht regelen en zoeken naar eennieuwe voorzitter van het CvB om de vertrokken Karel van der Toornop te volgen. In de kern draait zijn zoektocht om de vraag: wat isde combinatie UvA-HvA eigenlijk? Welke koers moeten zij varen enwelke vrouwen en mannen hier met overtuiging en elan aan het roerstaan?
Zou Van der Steenhoven als echte kabinetsformateur zelfvervolgens de minister-president worden? Of zou hij zijnvorige baas Ronald Plasterk, verleiden te ontsnappen aan zijnfinancieel woordvoerderschap in de Kamer? Of keertoud-HvA-bestuurder Ron Bormans terug in Amsterdam? Degrachtengordel gonst.
9. Anne-Wil Lucas
Geen Kamerlid laat zich zo manmoedig en veelal opgewekt inallerlei zaaltjes uitfoeteren voor het beleid van degedoogcoalitie. Dat doet ze vurig en opvallend dualistisch. Enbijna altijd alleen. Haar coalitiecollega’s in de Kamer waren vaakin geen velden of wegen te bekennen als het onderwijsbeleidtoegelicht, bediscussieerd of flink bekritiseerd werd. Lucas toontniet alleen parlementaire toewijding, maar ook de openheid die vooreen volksvertegenwoordiger zowel plicht als eer dient te zijn. Zijwel.
Met eigen voorstellen komt Lucas bovendien als aanvullingenen zo nodig als correcties op het kabinetsbeleid. Monismelijkt haar tot nu vreemd, zoals blijkt bij haar strijd voor <ahref=”/201106/het-goud-van-de-driehoek.aspx”target=”_blank”>scholarships in de masterfase. Ook dat is eengoed parlementair gebruik.
10. Paul Rüpp
De Avans-voorzitter zat in het ongeziene oog van de HBO-storm.Vanuit zijn CvB werd de kachel aangemaakt met het optreden van deleiding van de HBO-raad tijdens de kwaliteitscrisis. Vanuit zijnhogeschool werd de tegenbeweging in gang gezet van HBO-docentencontra ‘de mediahype’.
Gelet op de jarenlange hoge scores van Avans bij studentenqueteskon Rüpp in zijn optreden geloofwaardig acteren. Hij hielp debestuurscrisis binnen de perken te houden, maar zorgde er mede voordat de HBO-raad nu voor een fundamentele reorganisatie enherdefinitie van zijn rol is geplaatst.
Halbe Zijlstra en alle medewerkers van Avans overhandigde Rupphet boek dat werd geschreven door deinitiatiefnemers van de tegenbeweging. Het HBO wilde niet meerwegkruipen in de hoek waar de slagen vielen. Het offensief vanuitBrabant is begonnen.
Wie wint de Top 10 prijs?
Voor de origineelste bijdrage aan de Top 10 en Tip 5 van 2011bood ScienceGuide een vrijkaart voor het Nationaal Hoger OnderwijsCongres. De winnaar kan er in discussie mettoppers als Dirk van Damme, Martin Paul, Kristel Baele en nummer 7in de ScienceGuide Top 10 Joop Sistermans! Wie is die winnaar?
Voor het eerst in 10 jaar: iemand die zélf in de lijst staat,Sander Breur. Zijn betoog over deimpact van een van de HO-toppers op het beleid van degedoogcoalitie was zeer oorspronkelijk, zeer goed geïnfomeerd enhelaas beslist niet quotable.
De Tip 5 van 2011 vindt u <ahref=”/201109/de-tip-5-van-2011.aspx” target=”_blank”>hier.
