Extra’s voor onderzoek, maar ook zorgen
Sijbolt Noorda en NWO-voorzitter Jos Engelen waren het erovereens dat de fiscale maatregelen van het kabinet voor nieuwefinanciële mogelijkheden zorgen in het onderzoek. Toch domineerdende zorgen over de gelijktijdige bezuinigingen waar universiteitenzich de komende tijd voor geplaatst zien. “It takes two to tango,”sprak Noorda over de samenwerkingsmogelijkheden tussenuniversiteiten en het bedrijfsleven.
Fiscaal voordeel bij R&D-uitgaven
Bernard Wientjes van VNO-NCW benadrukte ook dat er zorgen zijnover de financiële vooruitzichten, maar roemde de fiscalemaatregelen die het kabinet had genomen om wetenschappelijkonderzoek gekoppeld aan het bedrijfsleven te steunen. Met name denieuwe Research en Development Aftrek (RDA) stelt bedrijven instaat op fiscaal aantrekkelijke manier onderzoeksprojecten insamenwerking met universiteiten aan te gaan.
Het RDA richt zich op belastingaftrek voor winstgevendebedrijven die daarmee extra aangemoedigd worden te investeren inkennis. Daarnaast komt er ook een ‘revolving fund’ van €500 miljoenvoor andere startende bedrijven en nieuwe initiatieven.
Wientjes wees er op dat als bedrijven aanspraak willen maken opextra aftrek via de RDA, er in totaal voor een miljard aankennisinvesteringen gedaan zal moet worden. Daarmee bevestigde hijde woorden van EL&I-minister Verhagen in gesprek metScienceGuide, dat het hier echt om forse bedragengaat.
Pro-fileren of profileren?
Deze grote investering in kennis wordt door Engelen en Noordabegroet, maar niet zonder zorgen. De focus op de topgebiedenmoet niet verward worden met een beperking van investeringen inalleen die negen thema’s. Engelen onderstreepte daarin dat ookfundamenteel onderzoek nog steeds essentieel is. “Onder die negenzuilen moet wel een fundament in de wetenschap liggen.”
Bovendien heeft Nederland grote kansen op onderzoekinvesteringenvanuit Europa. De daar centraal gestelde R&D-thema’sverschillen inhoudelijk op allerlei punten van de negen topsectorenin ons land. Engelen benadrukte daarom dat de focus niet eenzijdigop die negen gelegd moet worden, want er zijn aantrekkelijkemogelijkheden om elementen van het Nederlands onderzoek teverbinden met de Europese investeringsthema’s zowel bovenop ofnaast de negen topsectoren van EL&I.
Onderzoek raakt ook hoger onderwijs
De zorg van Noorda en Engelen raakt niet alleen deonderzoekskant maar ook de onderwijskant en het profiel vanuniversiteiten. “Het lijkt soms meer over pro-fileren te gaan danover profileren. We lijken het verkeerd te begrijpen. Specialiserenis toch echt iets anders dan profileren,” zei de in de zaalaanwezige WUR-voorzitter Dijkhuizen.
Ook Twente-voorzitter Anne Flierman benadrukte dat een focus optopgebieden weinig zin heeft als het onderwijs aan deuniversiteiten niet eveneens versterkt wordt. Alleen al vanwege denoodzaak meer talent op te leiden zeker in de bèta en techniekhoek.
Niet alleen het goede wiel verplaatsen
Zowel Wientjes als Unilever-R&D-voorman Rob Hamerondersteunden voluit de voorzet van de boegbeelden van detopsectoren dat er voor die negen terreinen zowel specifiek alsgezamenlijk een human capital agenda moet worden opgesteld.
Daarbij moet een extra accent worden gelegd op de bevorderingvan het bèta- en techniektalent. Zij gingen er daarom van uit datde extra middelen voor onderzoek in de negen topsectoren niet tenkoste zou gaan van de onderwijsuitgaven binnen het WO, maar dezeeerder zullen versterken.
Sijbolt Noorda benadrukte nogmaals dat de nieuwekabinetsmaatregelen weliswaar van waarde kunnen zijn voor deonderzoeksagenda, maar het dreigende wegvallen van de investeringenuit het FES daardoor nog niet zijn opgevangen.
De pluspunten van de extra investeringen via onder meer detopsectoren dreigen teniet gedaan te worden als tegelijkertijdzwaar gesneden moet worden in de onderwijs- enonderzoeksorganisatie van de universiteiten zelf. “Als je hetgoede wiel van de fiets alleen maar verplaatst, verandert eruiteindelijk niets.”
