Hoe scoort HBO in 9 topsectoren?
Uit een eerste analyse van de diverse sociaaleconomische plannenvan de provincie Gelderland en de lokale overheden blijkt dat vooronze regio met name de volgende sectoren grote kansen bieden: Food,Life Sciences (Health), Energie en Milieu Technologie, High TechMaterialen en Systemen (Automotive) en Creatieve Industrie.
Van de kennisinstellingen wordt uitdrukkelijk verwacht dat zijeen wezenlijke bijdrage leveren aan de ontwikkeling van detopsectoren door o.a. te voorzien in het noodzakelijke ´humancapital´ (het bieden van een antwoord op het verwachte tekort -kwalitatief en kwantitatief – aan arbeidskrachten in de sectoren)en het bevorderen van innovaties (nieuwe producten, diensten enprocessen) en nieuwe bedrijvigheid. Dit laatste wordtkennisvalorisatie genoemd. Op dat laatste ga ik hieronder wat naderin aan de hand van de vragen wat is het, wat doen we er aan en watzijn de toekomstige ontwikkelingen.
Wat is kennisvalorisatie?
In het rapport ´Kennis moet circuleren´ (publicatieInterdepartementale Programmadirectie Kennis en Innovatie, mei2009) wordt kennisvalorisatie omschreven als ´het proces vanwaardecreatie uit kennis, door kennis geschikt en/of beschikbaar temaken voor economische en/of maatschappelijke benutting en tevertalen in concurrerende producten, diensten, processen en nieuwebedrijvigheid´. Populair wordt het ook wel omschreven als ´vankennis naar kunde naar kassa´.
Het is een complex proces, waarbij interactie tussenkennisinstellingen en bedrijfsleven of maatschappelijkeinstellingen in alle fases, van kennisontwikkeling totkennistoepassing en kennis vermarkten, van belang is. Het creërenvan ontmoetings- en marktplaatsen tussen de werelden van onderzoek,onderwijs, bedrijfsleven en maatschappelijke sectoren is dan ookessentieel. Mooie voorbeelden hiervan binnen de HAN zijn het SmartBusiness Centre (een netwerk van MKB-bedrijven en o.a. de lectorenvan de HAN) en de Zorgalliantie.nu, een lerend netwerk vanzorginstellingen en onderzoekers en opleiders van de HAN.
Kennisvalorisatie en HBO
Kennisvalorisatie is geen vrijblijvende opdracht voor het HBO.Al in december 2008 hebben de ministeries van OCW, LNV en EZ methet maatschappelijk veld (waaronder MKB-Nederland, VNO/NCW, VSNU enHBO-raad) een valorisatieakkoord gesloten waarin prestatieafsprakenstaan op het gebied van valorisatie. Ten aanzien van dekennisinstellingen is daarin het volgende bepaald:
1. Valorisatie is één van de kerntaken van kennisinstellingen.In jaarverslagen leggen kennisinstellingen verantwoording af overde resultaten.
2. Vanaf 2010 besteden kennisinstellingen systematisch aandachtaan kennisvalorisatie in hun kwaliteitszorg. Voor hogescholen geldtdat valorisatie verankerd wordt in het Branche protocolkwaliteitszorg onderzoek.
3. Kennisinstellingen zetten het professionaliseren van hunvalorisatietaken verder door.
In de afgelopen jaren zijn er binnen de HAN al vele faciliteitenontwikkeld om kennisvalorisatie vorm te geven. Op de eerste plaatskunnen onze lectoraten genoemd worden: het praktijkgerichteonderzoek heeft immers altijd al een valorisatiedoelstelling inzich. Het gaat altijd om het zoeken naar een oplossing voor ofantwoord op een concreet probleem in het beroepenveld. En omdisseminatie van de opgedane kennis.
Maar denk ook aan voorzieningen als het hiervoor genoemde SmartBusiness Center, het Centrum voor Ondernemerschap, de HANOndernemersdesk (loketfunctie), het subsidiebureau, hetgebruik van onze labvoorzieningen door bedrijven, het FabLab, etc.En ook in onze omgeving zelf zijn vele voorzieningen voorhanden. Zokunnen bijv. Syntens en de RCT´s (regionale centra voor technologie- naar analogie van het Achterhoeks Centrum voor Technologie)voor ons de rol vervullen van accountmanagers. In de omgeving zijner ook meerdere fondsen beschikbaar voor startende bedrijven (denkaan KERN, KIEMT e.d.).
Collega-kennisinstellingen beschikken uiteraard ook over diversefaciliteiten, zoals bijv. deskundigheid over intellectueel eigendomen (ervaring met) incubatorvoorzieningen bij de RadboudUniversiteit. En de gemeentes Arnhem en Nijmegen beschikken overbedrijventerreinen waar startende bedrijven in hun expansiefasegehuisvest kunnen worden met gebruikmaking van gemeenschappelijkevoorzieningen.
Voorbeeld: Eco-Tuk
Jaarlijks starten er vanuit de kennisinstellingen tientallennieuwe bedrijven. Een mooi maar ook al veel genoemd voorbeeldvanuit de HAN is de EcoTuk. Vier HAN-studenten ontwikkelden enbouwden onder begeleiding van docenten en lectoren de “HAN?ds OnEcoTuk retrofit-kit?. Dit is een zelfbouwpakket waarmee de motorvan een Indiase tuktuk eenvoudig kan worden omgebouwd voor directevloeibare lpg-injectie.
Het systeem werd in India uitvoerig beproefd en bleek eenbrandstofkostenreductie van circa 54 procent te kunnen realiseren.De uitstoot van CO2 werd met zo?n 40 procent gereduceerd. De kitmoet straks tussen de € 100,- en € 200,- gaan kosten. Dit vraagtaanvankelijk een flinke investering van de tuktuk-chauffeur, maardoor de brandstofkostenreductie is dit al in drie tot zes maandenterugverdiend. Daarna verbetert zijn inkomenspositie permanent.
De vier studenten hebben inmiddels een eigen onderneming, op decampus van de Hogeschool, en werken nu samen met de docenten van deHogeschool van Arnhem en Nijmegen en het bedrijfsleven om hetproduct verder te ontwikkelen en te gaan verkopen. Daarvoor hebbenze een zgn. preseed lening gekregen. Ze overleggen met eenbedrijvenpark in Arnhem om zich in deze expansiefase aldaar te gaanvestigen. [Deze HAN-studenten waren de eerste winnaars van deWozzie Award buiten de USA, de persoonlijke prijs voor slimtalent van Apple oprichter Steve Wozniak. U leest hier onder meerScienceGuide’s gesprek met
Naar een regionale infrastructuur voorkennisvalorisatie
Maar hoewel we al veel doen ervaren we ook nog de nodigeknelpunten en missen we een aantal basisfaciliteiten. Zo is er nogonvoldoende samenwerking en netwerkvorming tussen de diversepartijen. Hoewel bedrijven, maatschappelijke organisaties enkennisinstellingen steeds vaker samenwerken is er vaak toch nog eengrote (culturele en fysieke) afstand tussen onderzoek enbedrijfsleven en organisaties.
Voor MKB bedrijven geldt daarbij ook dat ze niet goed in staatzijn hun vragen goed te articuleren. Het valorisatieproces is ooknog te veel versnipperd. Het ontbreekt nog aan een langere termijnvisie en aan verbinding, samenhang en regie. Te veel is noggebaseerd op toeval. Verder is er onvoldoende durfkapitaalbeschikbaar voor starters en bijvoorbeeld voor ´proof of concept´projecten.
In het kader van het hiervoor genoemde valorisatieakkoord is ookeen subsidieregeling ontwikkeld. HAN, ArtEZ en RU hebben in deafgelopen maanden samen met vele partners waaronder de Rabobanken,Stichting kiEMt, de provincie Gelderland, Oost NV, diversegemeentes en Kamer van Koophandel een aanvraag voorbereid voor deontwikkeling van een regionale infrastructuur voorkennisvalorisatie.
In totaal gaat het daarbij om een bedrag van 12 miljoen Euro,waarvan 7 miljoen wordt bijgedragen door de diverse partners. Ditlaatste onderstreept al dat partijen in de regio aan het verbeterenvan valorisatie groot belang hechten.
Hoofddoelen van de aanvraag zijn:
1. Intensivering van de ondersteuning aan startende innovatieveondernemingen in de regio Midden-Gelderland;
2. Versterking van het innovatieve vermogen en de groei vanbestaande en nieuwe ondernemingen en werkgelegenheid.
Daartoe ontwikkelen we de volgende activiteiten envoorzieningen:
* Onderwijsactiviteiten die innovatieve denkprocessenstimuleren: innovatieve broedplaatsen en innovatiekampen
* Verbeteren van de vraagarticulatie en de organisatie van hetvalorisatieproces
* Een fonds voor IP (intellectueel eigendom)
* Diverse fondsen voor startende ondernemingen en doorontwikkelenvan innovaties (Preseed en Proof of concept
* De ontwikkeling van een MKB-loket
* Diverse netwerkfaciliteiten
Om focus aan te kunnen brengen richten we ons in eersteinstantie op het versterken en verbeteren van de valorisatie voordrie kansrijke regionale topsectoren: Energie, Creatieve Industrieen Chemie. Uiteraard willen we dit op termijn verbreden naar ookalle andere domeinen en speerpunten.
Het wordt nu spannend. Eind deze maand verdedigen we onsvoorstel voor een beoordelingscommissie. Deze commissie zal deMinister van EL&I adviseren over het al of niet verstrekken vande subsidie. En uiteraard hopen wij op een positieve uitkomst. Maareen ding is al zeker, ook al wordt het advies negatief, we gaan metde vele partners zij het dan in een wat meer afgeslankte vormverder op de ingeslagen weg. Want alle partners hebben zichgevonden in hun gezamenlijke ambitie om werk te maken vanvalorisatie in deze regio vanuit de overtuiging dat dit desociaaleconomische positie van de regio zal versterken.
Noël Maertens, programmamanager Kennispoort
[bron:
