Nederland tussen de koplopers in kennis

Steeg Nederland vorig jaar nog met twee plaatsen naar de 8epositie, dit jaar werd opnieuw een verbetering gerealiseerd. Meteen 7e positie in de mondiale concurrentie ranglijst is het succesvoor een beleid gericht op een top-5 positie de komende jarenwellicht binnen handbereik. De motie-Hamer zou dan werkelijk vruchtdragen.

Dat meldt onderzoeker prof. Henk Volberda van INSCOPE:Research for Innovation. Hij bereidt voor het World EconomicForum de data en analyses voor.  Het sterkeconcurrentievermogen van onze Nederlandse economie is volgensVolberda een afspiegeling van onze reële economie en geeft ook veelvertrouwen in de toekomstige groei. Het onderwijs vormt de basisvan deze opmars naar een nogkrachtiger kenniseconomie en ook de samenwerking tussenkennisinstellingen en bedrijven is sterk verbeterd. Het volledigdocument vindt u hier.

Tussen de koplopers uit Scandinavië

Nederland behoort in de kopgroep van de wereld nu nog sterkertot de stijgers. Die positieve rol speelt ons land net alsSingapore, Denemarken en Finland. Zwitserland blijft de ranglijstaanvoeren: superieure kennisinstellingen, hoge investeringen inR&D en de voortdurende gerichtheid op innovatie doorsamenwerking van bedrijfsleven en universiteiten. Tezamen met eenexcellente infrastructuur, een betrouwbare overheid en efficiëntemarkten staat dit garant voor een nummer 1 positie.

Singapore, de aanvoerder van de Aziatische economieën, stijgtdit jaar voor het eerst naar een 2e positie. Singapore heeft nietalleen de meest effectieve overheid (1e positie), maar excelleertook in investeringen in infrastructuur en onderwijs. DeScandinavische landen blijven domineren in de Top 10 door hun hogeinvesteringen in R&D en onderwijs.

Zweden staat op een 3e plaats en Finland is gestegen van de 7enaar de 4e plaats. Naast excellent onderwijs op alle niveausbeschikken deze landen ook over zeer hoogwaardige publiekeinstellingen, een hoog innovatievermogen en een hoge instroom vanhoogwaardige kenniswerkers. Met name Finland is koploper op hetgebied van innovatie in Europa.

Het concurrentievermogen van de VS is opnieuw aangetast doorhaar macro-economische instabiliteit, zwakke publieke institutiesen afnemend vertrouwen in politieke vertegenwoordigers enfinanciële markten. De voormalige koploper is dit jaar wederomgezakt, van de 4e naar de 5e plaats. Obama, let op!

Waarom lukt het Nederland nu?

Wat maakt de positie van ons land de laatste tijd nu opvallendkrachtiger? Ondanks een dreigende ‘double-dip’ is hetconcurrentievermogen van de Nederlandse economie opnieuw verbeterd.De stijging van een 8e naar een 7e positie in tijden van groteonzekerheid mag volgens Volberda gezien worden als eenuitzonderlijke prestatie. “De kredietwaardigheid en economischegroei van Westerse economieën, de werking van financiële markten ende solvabiliteit van banken staat nog steeds onder druk. Hoewel hetoverheidstekort ook van de Nederlandse economie is toegenomen ishet internationale vertrouwen in Nederland groot: een 11e positiebij kredietrating en 1e positie voor laagste inflatie cijfers. Detekorten zijn minder groot dan tekorten in omringendeeconomieën.”

Daar komt bij dat ons land “beschikt over zeer hoogwaardigepublieke instellingen”. Volberda noemt deze “essentieel voor hetaantrekken van economische bedrijvigheid. Nederland behoort methaar infrastructuur betreffende havens (2e plaats), spoor (6eplaats) en luchttransport (5e plaats) tot de internationale top. Deliberalisering van markten van de afgelopen jaren heeft geleid toteen verbeterde marktwerking en toenemende bedrijvigheid inNederland, zie de topposities ten aanzien van lokale concurrentieen afwezigheid van handelsbarrières. Nederlandse bedrijven zijnprofessioneel georganiseerd en beschikken over een ondersteunendcluster van kwalitatief hoogwaardige lokale toeleverendeindustrieën en lokale zakelijke dienstverlening  met een 5epositie voor de kwaliteit van de bedrijfsomgeving.”

Belangrijke verbeteringen in HO

Dat houdt een belangrijke boodschap in voor ook het hogeronderwijs, stelt Volberda in zijn analyse. “Nederland zal zichsteeds meer moeten onderscheiden op kennis en toegevoegde waarde inplaats van lage kosten.” Hij stelt verheugd vast dat de Nederlandseeconomie een aantal belangrijke stijgingen laat zien in innovatie.”De samenwerking tussen het bedrijfsleven en universiteiten isaanzienlijk verbeterd, terwijl ook de instroom van hoogwaardigekenniswerkers is verbeterd. Bedrijven zijn in Nederland nu ook meergericht op het benutten van kennis om de concurrentieslag metopkomende economieën aan te gaan, dus op kennisabsorptie. Ook hetNederlandse onderwijssysteem van basis, middelbaar en hogeronderwijs is een belangrijke pijler voor de Nederlandsekenniseconomie.”

Op een aantal belangrijke indicatoren van ‘slimme landen’, zoalssamenwerking tussen bedrijfsleven en universiteiten,beschikbaarheid van kenniswerkers en kwaliteit vankennisinstellingen, is Nederland beter gaan presteren. Dezeresultaten tonen volgens Volberda en zijn collega Van den Bosch aandat de coalitie en de Kamer “dichter bij haar doel is gekomen om inde Top 5 te komen”.

Juist nu adviseren zij het kabinet om de innovatieagenda verderte intensiveren. “Het innovatievermogen van in Nederland gevestigdebedrijven is uitermate kwetsbaar gebleken door saneringen vanbuitenlandse bedrijven en verplaatsing van kennisintensieveactiviteiten naar opkomende economieën. Juist nu zal Nederlandmoeten inzetten op innovatie om de productiviteit en hetconcurrentievermogen te verbeteren. Om de innovatiekloof mettopconcurrenten als Zwitserland en Finland op te lossen zal socialeinnovatie bovenaan onze nationale innovatie agenda moeten komen:flexibel organiseren, horizontaal managen en slimmer werkenwaardoor technologische innovaties beter renderen in Nederlandseondernemingen.”