Onderzoek niet depressief van Miljoenennota

Het VSNU Café op donderdag 22 september brengt Wientjes enEngelen samen met WO-voorman Sijbolt Noorda. Zij analyseren derijksbegroting en de bedrijfslevenbrief van EL&I in het lichtvan de ‘Top 5 ambitie’. Jos Engelen blikt vooruit op de discussieen noemt de herbevestiging van die ambitie een positief punt van debegroting. “Dat kan alleen maar inhouden dat er ook financiëleimpulsen komen voor het onderzoeksbeleid.”

Niet depressief

Kijkend naar de cijfers voor 2012 noemt Engelen zijn reactieniettemin ‘een beetje zuinig’. “Het budget voor het komend jaartoont niet de groei die we als als onderzoeksorganisaties, alsKIA-coalitie ook, bepleit hebben. Het beeld is er een van eenkleine afschaving van de uitgaven, als een onderdeel van het geheelvan de 18 miljard aan bezuinigingen. Daarnaast is er wel iets extravoor zaken als de IT-infrastructuur voor het onderzoek.”

Het geheel is daarmee nog geen echte impuls, maar Engelen zegttoch: “Ik word er niet depressief van.”

Echte ‘missers’ zitten er niet in het voorziene beleid  vanhet kabinet, stelt hij vast. Wel wijst hij op een innerlijketegenstrijdigheid in de voorstellen. Enerzijds komen er voor hetonderzoek nieuwe impulsen vanuit de topsectoren van EL&I. “Datis een goede zaak. Maar tegelijkertijd zie ik dat men dePPS-projecten na 2012 niet langer kan financieren vanuit hetFES-geld. Dat heeft iets van met de linkerhand geven en met derechterhand weer weg halen, dat is toch een inconsistentie.”

Bovendien dreigt dan een pijnpunt, waarschuwt Engelen. “Als wezulke projecten zouden moeten gaan opvangen uit andere budgettendan gaat dat ten koste van reguliere financiering vanR&D-activiteiten. Dan kloppen de sommen voor die inspanningenook niet meer.”

Elke euro levert er vijf op

In PPS-projecten worden bedrijven, kennisinstellingen enoverheden geacht samen te werken. Hoe moet men nu verder? Gaanbedrijven nadrukkelijker zelf investeren in kennis en onderzoek?”Die vraag zullen we moeten bediscussiëren, daar kun je niet omheenlopen. We moeten ruimhartig zijn in dat debat. PPS houdt immerssamenwerking in. We zullen het ook echt samen moeten doen. Deervaring daarbij is positief, bij de onderzoekers zelf, zowel ininstituten als in bedrijven.

Tegelijkertijd moeten we beseffen, dat het zelden of nooitmogelijk is, dat bedrijven al ‘aan de voorkant van het traject’grote delen van een onderzoeksproject financieel oppakken.”

Een voorbeeld van hoe dit gaat noemt Engelen het NationaalGenomics Initiatief. Dat begon vooral met publiekeonderzoeksfinanciering. “De startfase was grotendeels met publiekgeld. Vervolgens kon je zien dat uit dat publieke onderzoekallerlei nieuwe dingen voortkwamen, ook bij bedrijven en de startvan nieuwe bedrijven. Uiteindelijk levert elke euro daarin zo’n € 5op voor het geheel van de economie. Dat moeten we dan wel zien alsde impact van publieke investeringen en de uitkomst van diesamenwerking van bedrijven, overheden enonderzoeksinstellingen.”

Engelen benadrukt daarom dat in de samenwerking men goed moetbeseffen dat het vaak begint bij publieke inspanningen en men bijde trits ‘kennis, kunde, kassa’ het begrip ‘kennis’ niet voor nietsals eerste noemt. Deze te koesteren is in het belang van allepartners in de samenwerking.

Negen zuilen met een fundament

Dat geldt ook voor de topsectoren van minister Verhagen. Dezenegen sectoren hebben elk hun eigen aard en focus met daartussenzeer wezenlijke verbindingen. Deze verbindingen verdienen veelaandacht, zoals al tot uitdrukking kwam in het voorstel van de’boegbeelden’ van die negen om een gezamenlijke Human CapitalAgenda voor talentbevordering, vooral bij bèta-technici, toe tevoegen. “Dat vind ik een heel goede suggestie,” beaamt Engelen.

Hij wil op nog meer ‘dwarsverbanden’ de aandacht vestigen in dediscussie in het VSNU Café. “Er is de basis van de topsectoren, datis het fundamentele onderzoek, en er zijn dwarsverbanden. Die zijnvaak disciplinair. Denk aan het werk in het hersenonderzoek encognitiewetenschappen. Dat raakt aan verschillende van detopsectoren. Hetzelfde geldt voor thema’s als de ontwikkeling vanICT en die van nanowetenschappen en -technologie.”

“Het is van belang dat we dit samen in beeld brengen en in dienegen topsectoren verankeren. Doordat wij bij NWO echt eenoverzicht van het geheel van de wetenschappelijke inspanningen opzulke gebieden hebben, kunnen we daar bij helpen. Ook dit is weeriets dat we echt samen moeten doen. “

Het VSNU-Café plaats over de Rijksbegroting 2012 en wat diebetekent voor het hoger onderwijs vindt plaats op 22 september inCafe Dudok, Den Haag. Meer informatie vindt u hier.