Troonrede blijkt onthullend

Nieuws | de redactie

21 september 2011 | Het kabinet liet in een klein bijzinnetje uit de mond van de Majesteit een groot woord vallen. Het centrale doel van het HO-beleid is nu openlijk geformuleerd: concentratie.

In de Troonrede werd het hoger onderwijs helder geduid.Reallocatie waarin verschuiving van publieke naar private middelende hoofdlijn is, werd bevestigd. “De eigen bijdrage”  gaatomhoog en deze inkomsten worden gestoken in beter en intensieveronderwijs. Die tekst van de koningin klopt trouwens niet waar hetde meevallers uit die bijdragen in het kader vande SF betreft, zowel in 2012 als 2013.

Concentratie als cruciaal doel

Spannender was de samenvatting die de Majesteit uitsprak van deStrategische Agenda van Halbe Zijlstra. Kern daarvan noemde zijnamens het kabinet excellentiebevordering in het onderzoek, betereaansluiting op de arbeidsmarkt en afspraken over hetonderwijsaanbod in het HO. Daar werd een zeer onthullend idioomgebruikt.

De tekst sprak niet van ‘profilering en differentiatie’ à laVeerman en evenmin van Zijlstra’s eigen visie van ‘minderuniformiteit’ in een ‘hoogvlakte met veel meer pieken en minderravijnen’. Beatrix zei blunt: “de regering maakt afspraken metuniversiteiten en hogescholen over concentratie van opleidingen.”Is dit de koninklijke aap die uit de vele hoeden van Prinsjesdagkwam?

Concentratie van opleidingen als cruciaal politiek doel is nietopgenomen in de voorstellen van zowel de Commissie Veerman als hetkabinet zelf, tot nu toe. Feitelijk zou er nu dus toch  eengrote schaalvergrotingsoperatie in aantocht zijn, precies langs delijnen waar zowel Jasper Tuytel als Guusje ter Horst op ScienceGuide voorwaarschuwden.

Volledige HO-krimp door concentratie

Spannend is ook de gedachte dat het HO-aanbod geconcentreerdmoet worden terwijl ons land als enige met Noorwegen en Turkije eennog stevig groeiende vraag naar HO zal kennen.

Bij minder HO-zwaartepunten met meer deelnemers zal de omvangvan de instellingen extra toenemen. Omdat de universiteiten beogente krimpen, zou dat inhouden dat het HBO zowel groter in omvangwordt als nog veel omvangrijker hogescholen zal kennen. Er is nogeen andere mogelijkheid, maar daar zweeg de Troonrede over: krimpvan heel het HO aan de hand van concentratie.

Die denklijn liet staatssecretaris Zijlstra zich ontvallen bij de jaaropening vanInholland. Daar pleitte hij voor een discussie of ons land welzoveel hoger opgeleiden nodig heeft, gelet op de economischeontwikkeling en het aanstaande tekort aan vakmensen vanwege devergrijzing.

Concentratie van opleidingen zou dan in combinatie met WO-krimpen meer selectiviteit, moeten leiden tot minder studenten in HBO enWO. Dit zal alleen lukken als de doorstroomrechten van met nameMBO’ers en Havo-leerlingen nadrukkelijk worden ingeperkt.Voorstellen in die richting zijn van minister Van Bijsterveldt, diedaar over gaat, niet bekend.