Balkenende hekelt introverte politiek
De kersverse Rotterdamse hoogleraar leidde de presentatie in vaneen uniek boekproject: de bibliografie van de ‘veelschrijver,oud-premier en VU-oprichter’ Abraham Kuyper. Balkenende schetste deinspiratie die deze politicus, theoloog en denker nog altijd weette geven. Vooral zijn benadering van de ‘architectonische kritiek’op politiek en samenleving staat in die blijvende inspiratiecentraal.
In zijn analyses ging Kuyper altijd uit van lange termijndoelstellingen en kritische reflecties op de maatschappelijkestructuren, de architectuur van economie en samenleving. Zijnidealen waren daarom ook sterk structureel van aard zo analyseerdeBalkenende. Hij wees op elementen als de ‘emancipatie der kleineluyden’ en de fundamentele herijking van de governance van groteinstituties zoals het onderwijs, via ‘de school aan de ouders’.
“Die zelforganisatie door burgers stond dan ook duidelijktegenover de liberale filosofie én de almacht van de liberale staatuit de Franse revolutie. Zij stond ook tegenover de socialistischeideologie van de emancipatie via een dictatuur. Die thema’s vanmaatschappelijke verandering of de school aan de ouders zijn nogsteeds buitengewoon relevant!” zei de oud-premier met grotenadruk.
Tikken voor xenofobie en euroscepsis
Niet alleen het liberalisme als ideologie kreeg een paaropvallende, Kuyperiaanse tikken, ook de xenofobie en anti-Europeselijn in de actualiteit nam Balkenende onder handen via AbrahamKuyper. Hij onderstreepte de internationale oriëntatie die hem alstheoloog en politicus al ver voor 1900 kenmerkte.
“Kuyper reisde door heel Amerika en gaf daar lezingen. Die inPrinceton zijn niet voor niets zo bekend geworden. Dat was in dietijd niet echt gebruikelijk voor Europese politici. Hij reisde ookin de landen rond de Middellandse Zee en schreef daar twee dikkeboeken over. Die internationale oriëntatie was bij hemvanzelfsprekend, hij verdiepte zich in wat er elders in de wereldgebeurde. Dat is wel een contrast met tegenwoordig in de politiek,zo nu en dan. “Als je de politiek van nu wel eens ziet: tegen dewereld om ons heen, tegen Europa… En dat terwijl die brede,internationale blik van Abraham Kuyper juist nodig is!”f
