Kristallen als Alhambra-mozaïeken

Nieuws | de redactie

5 oktober 2011 | Quasi-kristallen zijn opgebouwd uit patronen die zich nooit herhalen. Voor de ontdekking ervan ontvangt de Israëlische chemicus Daniel Schechtman nu de Nobelprijs. De quasi-kristallen zijn qua patroon vergelijkbaar met de mozaïeken uit het Alhambra in Spanje.

De vormen die Daniel Schechtman voor het eerst onder zijnmicroscoop waarnam in 1982 werden voor onmogelijk gehouden.Schechtman moest zelfs zijn onderzoeksgroep verlaten om hetonderzoek naar quasi-kristallen voort te zetten. Immers, in dechemie werd het voor atomen in vaste toestand noodzakelijk geachtom vaste herhaaldelijke patronen te hebben om een kristal tevormen.

Ook Schechtman zelf was in 1982 allerminst overtuigd van zijnontdekking. “There can be no such creature,” schreef hij in zijnnotities over zijn bevinding. Met behulp van wiskundigen kwamSchechtman er uiteindelijk achter dat er ook kristallen bestaanwaarin de atomen in een bepaalde regelmaat gerangschikt zijn, maarwaarin het patroon niet repetitief zijn: de quasi-kristallen.

Het Nobelprijs-comité vergeleek de quasi-kristallen met demozaïeken zoals die te vinden zijn in hoogtepunten uit deIslamitische cultuur als het Alhambra in Granada, Spanje en hetDarb I Imam heiligdom in Isfahan, Iran. Daniel Schechtman deed zijnontdekking tijdens zijn onderzoek op het Israël Institute ofTechnology in Haifa.

In navolging van de ontdekking van Schechtman hebben anderewetenschappers nieuwe quasi-kristallen geproduceerd en natuurlijkequasi-kristallen ontdekt. Op dit moment wordt er volopgeëxperimenteerd met de nieuwe materialen in de ontwikkeling vanonder meer koekenpannen en dieselmotoren.