Merianprijs voor tweelingonderzoek

Nieuws | de redactie

17 oktober 2011 | De KNAW kent de Merianprijs voor vrouwen in de wetenschap dit jaar toe aan prof. dr. Dorret Boomsma, hoogleraar Biologische Psychologie aan de VU. Zij stond aan de wieg van haar discipline en bekleedt wereldwijd een sleutelpositie op het snijvlak van gedragswetenschap en genetica.

Dorret Boomsma is de tweede winnares van de KNAW Merianprijs.Boomsma wordt beschouwd als wereldleider op het gebied van hettweelingonderzoek en gedragsgenetica. Met haar sleutelpositie eneen zeer exacte insteek is zij een uitstekend voorbeeld van eenexcellente wetenschapper, die succesvol werkzaam is in meerderedisciplines.

“Op grond van haar indrukwekkende wetenschappelijke carrièrealleen al kan Dorret Boomsma worden beschouwd als een inspirerendrolmodel voor jonge veelbelovende onderzoekers binnen en buitenhaar onderzoeksomgeving”, zo schrijft de jury in haar rapport. “Zijheeft aan de wieg gestaan van de ontwikkeling van haar vakgebied.Mede door haar zichtbaarheid trekt de studie psychologie vandaag dedag jaarlijks vele vrouwelijke studenten aan.”

Meest waardevolle tweelingregister

In haar onderzoek analyseert Boomsma de individuele verschillenin normaal en afwijkend gedrag, gezondheid en denken. Tweelingenvormen de ideale bevolkingsgroep voor dit type onderzoek. Daarinstaan immers vragen centraal als: in hoeverre is intelligentieerfelijk bepaald? Welke rol speelt erfelijke aanleg bij hetontstaan van migraine? Zijn depressies erfelijk bepaald? Hoegevoelig is iemand voor verslavingen? 

Zo heeft haar instituut baanbrekend onderzoek kunnen doen naar degenetische kant de hang naar de sigaret. Er werd ook een gengevonden dat de kans beïnvloedt om met roken te beginnen enverschillende genen die invloed hebben op het aantal sigaretten datiemand rookt. Eén van die genen ligt op chromosoom 15 in een gebiedmet genen voor nicotine receptoren. Eerder vonden onderzoekers ookal een verband tussen deze genen en nicotine verslaving.

Vanaf 1998 is Boomsma werkzaam als hoogleraar. Zij bouwde haaronderzoeksgroep aan de Vrije Universiteit uit van twaalf tot ruimvijftig onderzoekers. In 1987 startte ze al met het inschrijven vantweelingen in het Nederlandse Tweelingenregister. Dit register telt inmiddelsde gegevens van meer dan 80.000 deelnemers (tweelingen en hunfamilieleden). Het geldt momenteel als een van de grootste en meestwaardevolle tweelingenregisters ter wereld.

Sieraad voor de wetenschap

De Akademie kent de KNAW Merianprijs, daartoe gesteund door SNSREAAL Fonds, elke twee jaar toe aan een vrouwelijke wetenschapperin Nederland, die excellent onderzoek verricht binnen de alfa/gammawetenschappen (2009) dan wel de bètawetenschappen (2011).Psychologe Naomi Ellemers won in 2009 de eerste KNAWMerianprijs. 

De prijs bestaat uit 50.000 euro te besteden aanwetenschappelijke doeleinden. Daarnaast ontvangt de laureaat eensieraad, speciaal ontworpen door kunstenares AimeeRhemrev. 

Naamgeefster van de prijs is Maria Sibylla Merian (1647-1717).Deze Duitse gleerde én kunstenares deed vele ontdekkingen bijexotische planten en insecten en maakte daar gedetailleerdetekeningen van. Hiermee leverde ze een belangrijke bijdrage aan deentomologie. Haar werk is nu nog regelmatig onderwerp van kunst- enwetenschapstentoonstellingen in binnen- en buitenland.

De uitreiking van de prijs vindt plaats op donderdag 17november 2011 in het Trippenhuis in Amsterdam.