Waartoe dienen rechtenstudies eigenlijk?
Bij het analyseren van de kwaliteit en missie van de opleidingenvan de WO Rechtenfaculteiten zijn de visiterende QANU-experts openkele fundamentele vragen en dilemma’s gestuit.ScienceGuide verneemt dat het daarbij niet zo zeer gaat omgebreken in kwaliteit of niveau die men zou constateren. De vragenvan de betrokken experts in het vakgebied en de wetenschappelijkediscipline reiken namelijk verder.
Meer dan toga beroepen
Bij hun analyses zijn zij zich vragen gaan stellen bij hetwaarom van het betrokken academische aanbod. De rechtenstudent enhaar opleiding van vandaag zijn immers al lang niet meer bezig metwaar deze discipline in de kern voor is ingericht bij deuniversiteiten. Immers, het is niet meer de realiteit binnen ditkennisdomein dat de rechtenstudent na het behalen van demeester-titel in hoofdzaak of primair een functie gaat vervullen ineen ’toga beroep’ of binnen de wetenschappelijke kringen die zichverdiepen in de vragen van het recht en de historie, filosofie enmetafysica daarvan.
De rechtenopleidingen verzorgen feitelijk een gewaardeerde enkwalitatief adequate opleiding voor beleidsambtenaren en anderemensen die organisaties, bedrijven en instellingen ondersteunen bijhun beleidsontwikkeling en de bestuurlijke en juridische aspectendaarvan. Gelet op de loopbanen van de afgestudeerden krijgen zijduidelijk waardering op de arbeidsmarkt voor de kwaliteit die zijdaarbij weten in te brengen. Maar de vraag rijst dan wel of debetreffende faculteiten en opleidingen voor het verzorgen van zulkHO-aanbod waren bedoeld en of en hoe zij daar kwalitatief ookvoldoende en to the point aan worden ‘gemeten’.
Bij de doordenking van de desbetreffende visitatie is die vraagnu op tafel gekomen. Scherp geformuleerd: zijn derechtenopleidingen niet eigenlijk in heel belangrijke mate eensoort brede ‘liberal arts’ opleiding voor de bestuurlijke sectorgeworden? Het antwoord op die vraag moet daarbij allereerst van deuniversiteiten komen. Deze moeten tevens aangeven welke conclusieszij daaraan verbinden voor het profiel, de differentiatie van hetaanbod en de actuele eisen van kwaliteit en toekomstigeontwikkeling van deze opleidingen.
Een side letter met gevolgen
Het is, gelet op de aard van de visitatierapportages en hunvertaling in accreditatiebesluiten niet vanzelfsprekend, dat hetagenderen van dit vraagstuk zou gebeuren in de analyses die wordenopgesteld voor een accreditatiebesluit. Naar verluidt wordtoverwogen een ‘side letter’ op te stellen bij devisitatierapportages om de universiteiten ertoe aan te zetten inhet kader van de verdere ontwikkeling en vernieuwing van hunonderwijsaanbod deze vragen nadrukkelijk op de agenda te zetten,intern en onderling.
Tegen de achtergrond van de noodzaak van profilering endifferentiatie van HO-instellingen en de meerjarige planvorming enprestatieafspraken daarvoor zal het domein van rechten er niet aankunnen ontkomen reeds nu die fundamentele vragen aan de orde testellen. In het kader van de uitvoering van de Strategische Agendavan het kabinet, het rapport Veerman en de plannen vanverschillende instellingen om te komen tot vergaande strategischesamenwerking komt dit thema daarmee voluit op de agenda van hethoger onderwijs debat en beleid.
Bij de nadere uitwerking van proflering en samenwerking vanuniversiteiten in zwaartepuntvorming en taakverdeling zou daarmeehet profiel en de maatschappelijke opdracht van Rechten veelnadrukkelijker op tafel gaan komen dan wellicht velen voor mogelijkhielden. Het debat over het profiel van de instellingen krijgtdaarmee een onverwachte, stevige impuls, waarmee politiek enbestuurlijk Den Haag zich ongetwijfeld zal willen gaan bemoeien. Alwas het maar omdat velen daar zelf in zulke rechtenopleidingen hunAlma Mater hebben gevonden.
