Brein razendsnel gevechtsklaar

Nieuws | de redactie

25 november 2011 | Uit onderzoek van de Radboud Universiteit blijkt dat onze hersenen bij acute dreiging in een paar seconden ‘gevechtsklaar’ zijn. “We voelen de angst, onze waarneming wordt scherper, ons geheugen versterkt. Maar ons denkvermogen is tijdelijk ingeperkt zodat we vooral heel snel kunnen reageren”, stelt RU-wetenschapper Erno Hermans.

Vrijwel direct na het zien van iets angstaanjagendsreorganiseren de hersenen zich voor een adequate reactie. Dat kanbinnen enkele seconden. Deze geïntegreerde staat van lichaam enbrein is optimaal om in dreigende situaties te kunnen overleven.Niet eerder brachten onderzoekers dit zo precies in kaart.

Enge films in de scanner

Erno Hermans die bij het Donders Institute for Brain, Cognitionand Behaviour van het RUMC  werkt, liet zijn proefpersonenenge films kijken in de scanner, waarbij hij keek naar fluctuatiesin hersenactiviteit over het hele brein. Dat is een belangrijkenieuwe trend in de neurowetenschappen.

“Achteraf kun je met statistische methoden achterhalen welkehersengebieden actief waren, en welke hersengebieden met elkaar eennetwerk van activiteit vormden. Volgens ons geeft dat een veelbeter beeld van hoe hersenen functioneren dan het kijken naargeïsoleerde reacties op specifieke stimuli.”

“Bovendien stelt deze opzet ons in staat om juist de reacties opacute stress te meten. Wij zien andere hersengebieden actief wordendan collega-stressonderzoekers. Wij denken dat dat komt omdat zijstress oproepen door hun proefpersonen constant negatieve feedbackte geven op een taak. Dan ontstaat prestatiedruk en gaan mensenharder hun best doen. Dat leidt ook wel tot stress, maar het isniet de acute vecht-of-vluchtreactie waarin wij geïnteresseerdzijn.”

Cortisol en noradrenaline

Bij de stressreacties in het brein zijn twee belangrijkehormonen betrokken. Cortisol en noradrenaline. Door hunproefpersonen medicijnen te geven die ofwel cortisol, ofwelnoradrenaline onderdrukken, konden Hermans en zijn collega’svaststellen dat noradrenaline de acute stressreactie in gangzet.

Hermans: “Er komt naar aanleiding van acute stress inderdaadveel cortisol beschikbaar in het brein, maar dat is een vrij tragereactie. Noradrenaline wordt direct vanuit de ‘locus coeruleus’afgegeven. Het veld is sterk gericht is op de cortisolrespons, maarwij tonen aan dat in de vroege fase van de stressreactienoradrenaline belangrijker is.”