Nederlanders willen respect
Nederland is in de afgelopen tien jaar traditioneler enbehoudender geworden waar het gaat om waarden op het gebied vangezin, tolerantie, solidariteit. Nederlanders in de postmodernemaatschappij tonen zich niet onverschillig, maar juist zeerbetrokken bij de samenleving en lijken zich zorgen te maken overhet verval van waarden en fatsoen.
Dat blijkt uit grootschalig sociologisch onderzoek waarvan deresultaten gepubliceerd worden in ‘Respect man. Tolerantie,solidariteit en andere moderne waarden.’ van Loek Halman en IngeSieben (red) dat vrijdag 25 november in Tilburg University wordtgepresenteerd aan staatssecretaris Ben Knapen vanOntwikkelingssamenwerking.
Het boek is gebaseerd op onderzoeksgegevens die zijn verzameldzijn in het kader van een groot Europees onderzoek, dat sinds 1981om de 9 jaar wordt gehouden en waarvan de resultaten periodiekworden bekendgemaakt. De jongste gegevens worden in de vorm van deAtlas of European Values gepubliceerd op dezelfde bijeenkomst.
‘Respect man’ gaat in op de waarden en veranderingen daarin vande Nederlanders over het afgelopen decennium.Nederland komt invergelijking met andere Europese landen naar voren als een van demeest welvarende, seculiere postmoderne landen waarin individuelevrijheid en ontwikkeling hoog in het vaandel staan. Met diewaardering zijn we niet uniek in Europa, maar de resultaten van hetonderzoek tonen wel aan dat we in vergelijking met anderepostmoderne landen wat traditioneler, behoudender worden.
We voelen ons betrokken bij onze directe omgeving, maar mindermet nationale en Europese problemen. Dat uit zich in onzesolidariteit met hulpbehoevenden: Nederlanders blijken nog welsteun te willen bieden aan zieken, gepensioneerden, maar minder aanwerkzoekenden en nog minder aan immigranten. De Nederlandsegastvrijheid uit de jaren zestig is veranderd in een vorm vanconditionele solidariteit: de hulpzoekende is alleen welkom als hijgeen bedreiging vormt voor onze banen en als hij zich aanpast aanonze normen en waarden.
De Nederlandse standpunten ten opzichte van homoseksualiteit,abortus en euthanasie zijn toleranter geworden, maar een kleinegroep, die mogelijk kan groeien, waaronder veel PVV-ers, laagopgeleiden, ouderen, protestanten en moslims blijven hiertegen felgekant.
Opvallend is het behoud van traditionele opvoedwaarden als goedemanieren en gehoorzaamheid, respect en spaarzaamheid, die wordenbeschouwd als conformerend aan de maatschappij. Ze staan tegenoverde meer individualistische van persoonlijke ontwikkeling,onafhankelijkheid en verantwoordelijkheid. Deze ontwikkelingenwijzen erop dat de Nederlanders vinden dat het individualisme in desamenleving te ver is doorgeschoten.
Het uit zich ook in de groeiende maatschappelijke betrokkenheidvan jongeren, van wie juist werd gedacht dat ze zich niet meerverantwoordelijk voelen voor de samenleving: zij zijn vakerdonateur, doen meer vrijwilligerswerk en tonen zich vaker politiekactief dan voorheen.
