Fans van tragische president
De minister-president is best een beetje een Renaissance-mens.Hij houd van goede muziek, van Russische klavierleeuwen, van ThomasMann en dikke pillen over de Amerikaans geschiedenis. Binnenkortkan hij weer smullen want het lang verbeide ‘Volume IV’ van RobertCaro is af. Tegen ScienceGuide ontviel hem op dat nieuwtjede blije roep “ik kan bijna niet wachten!”
Larger than life
Wat maakt Robert Caro’s LBJ zo bijzonder? Allereerst demens Lyndon Baines Johnson. De 36e president van deUSA mag gerust één van de meest uitzonderlijke personages genoemdworden die ooit in ‘the White House’ woonde. Het begrip ‘largerthan life’ leek voor LBJ bedacht.
En een tragischer president heeft Amerika zelden gehad, tragischin zijn ambitieus idealisme dat zo gefnuikt werd door zijn eigen,innerlijke tegenstellingen. ‘Flawed Giant’ heet één van de anderebiografische werken over LBJ daarom.
Caro’s werk is ook uitzonderlijk door de rijkdom van de stijl envisie van de schrijver zelf. Hij schrijft als een volleerdromancier, schildert mensen, plaatsen, gebeurtenissen enomstandigheden even scherp als verfijnd. Bovendien is Caro’s moedom boeken met weidse greep op de materie en zo nodig ‘multi-volumemasterworks’ aan te durven aan te durven zeer prijzenswaardig.
Aards als ‘the Hill Country’
Caroschreef al een exemplarisch boek over de baas van Publieke Werkenvan New York, Robert Moses, Niets doet zo goed begrijpen wat hetsturen, hervormen en vernieuwen van een metropool betekent alslezen van dat boek, ‘The Power Broker’.
Ook uniek is de context waarin Caro zijn hoofdpersonen weet teplaatsen. Hun tijd, cultuur, hun fysieke en mentale omgeving wordenin zijn boeken meeslepend opgeroepen en geduid. Deel Ivan zijn LBJ-saga begint met een historie van de staatTexas en ‘the Hill Country’ bij Austin en Waco waar defamilies Baines en Johnson het land tot ontginning brachten. Hetharde boerenleven, het Amerikaans optimisme, de ruige natuur, dekomst van een nieuwe tijd, technologie en cultuur weet Carovoorbeeldig te schilderen. LBJ’s verknochtheid aan die Texaanseaarde is al voelbaar nog voor hij in het boek geboren is. Het zeeraardse karakter en naturel van Johnson krijgt er ook zijn pakkendeverklaring door.
Deel II schetst hard en door kille feiten van decennia onderzoekgestaafd hoe de corruptie in de Democratic Party in Texas die staatpolitiek volledig beheerste. Caro laat ook zien hoeveelcompromissen de jonge idealist Johnson maakte om vooruit te komen.Kleurrijke Texanen als gouverneur, evangelist, koekjesreclameman encountrymusic-ster ‘Pappy’ O’Daniel en opponent Coke Stevensonportretteert hij meeslepend. Cynisch bijna heet dit deel ‘Means ofAscent’, middelen om hogerop te komen. Zelden heeft een historicusmanipulatie en vriendjespolitiek zo beeldend en feitelijk uitgekamdlaten zien.
De machtigste man op één na
Caro’s derde deel beschrijft Johnsons doorbraak tussen 1948en 1958. Hij werd toen als onverwachte, realtiefjonge fractieleider in de Senaat de machtigste politicus vande USA na president Eisenhower. Het historische beeld en depolitieke analyse van de codes, procedures, methodes en ‘powerplay’binnen de Senaat die Caro in dat ruim 1000 bladzijden dikkeVolume III weet te geven, zijn wellicht het beste dat ooitover de ‘echte werking’ van een parlement is geschreven.
Het boek eindigt met LBJ’s verscheurde gemoed in 1957-1958.Moest hij na een bijna fataal hartinfarct het kalm aan gaan doen ofmoest hij zijn laatste kans om president te worden toch willengrijpen? Kon hij de eerste man in het Witte Huis zijn sinds Lincolnna de Civil War (1861-65) die uit het Zuiden kwam en die alshervormer van de burgerrechten zou durven optreden?
Jaloers
En dan komt nu in mei 2012 dan toch Volume IV, over dejaren 1958-1964. Een bitterzoet deel, dat staat vast. Want LBJpoogt president te worden maar wordt ingehaald door de modernere enveel meer glamourous TV-politicus en miljonairszoon JohnF. Kennedy. Als diens levensverzekering bij ‘de oude politiek’ vande Senaat en de ‘the South’ mocht hij Vice President worden.Johnson haatte die baan en die tijd. En nota bene in zijn Texaskomt dan die fatale dag van Dallas, 21 november 1963. Johnson wordtalsnog president.
Volgens uitgeverij Knopf is het vierde deel 700 bladzijden dik,voor Caro een gematigde omvang. We mogen dus hopen op eenmonumentaal Volume V over de jaren 1964-1973 van LBJ’spresidentschap en laatste, tragische levensjaren. En we mogenstinkend jaloers zijn op die ene liefhebber en landgenoot dieCaro’s werk in een unieke editie bezit.
President Obama gaf recent aan zijn gast, de premier vanNederland, een welkomstgeschenk. Daar was over nagedacht. Ruttekreeg de Volumes I, II en III van Robert Caro’s ‘the Yearsof Lyndon Johnson’ en dat niet zo maar. Hij kreeg zepersoonlijk gesigneerd door de auteur.
Alleen al om de verfijnde kwaliteit van zo’n gebaar en cadeauzou je hopen dat de huidige president in 2012 een tweedetermijn gegund wordt. Zijn zo kleurrijke voorganger enpartijgenoot LBJ moest zo’n apotheose laten schieten. Hijwas door de Vietnam-oorlog niet meer in staat het land teverenigen.
