OCW wil HBO-docent zonder leservaring
“Het kabinet heeft deze week bekend gemaakt dat er in detoekomst promotieplekken komen voor onderzoekers die specifiekworden voorbereid op een carrière als HBO-docent. Curieus detail isechter dat deze promotieonderzoekers – afgezien van het feit dat zegeen werknemersstatus krijgen – wettelijk wordt verbodenonderwijservaring op te doen tijdens hun promotieonderzoek.
Dit verrassende besluit kwam deze week naar buiten met depublicatie van het antwoord van staatssecretaris Zijlstra opEerste-Kamervragen over de strategische Agenda Hoger Onderwijs,waarin wordt ingegaan op het zogenaamde ‘bursalensysteem’ voorpromovendi, waarin jonge onderzoekers hun werknemersstatuskwijtraken.
Onvoldoende nagedacht over bursalensysteem
Voor het Promovendi Netwerk Nederland is het antwoord van destaatssecretaris de zoveelste aanwijzing dat er onvoldoende isnagedacht over de effectiviteit van de invoering van hetbursalensysteem. PNN-voorzitter Linda Klumpers: “Het blijft voorons een compleet raadsel waarom het huidige kabinet dezemaatregelen neemt. De ene keer is het vanwege de kosten, de anderekeer weer om hetzelfde te doen als andere landen en daarna weereens omdat het beter voor de kwaliteit zou zijn.
En nu is het weer om een “breder pallet gepromoveerden tegenereren”. Helaas heeft de staatssecretaris, ondanks herhaaldevragen van verschillende partijen, nog geen enkele keer cijfersgegeven waaruit zou blijken dat een bursalensysteem beter,goedkoper of meer gewenst zou zijn. Op deze manier mag en kan eenbursalensysteem wat ons betreft absoluut niet wordeningevoerd.”
Verarming van kwaliteit HBO-docent
In de Strategische Agenda schrijft staatssecretaris Zijlstra dathet aandeel gepromoveerde docenten op het HBO toe moet nemen. Ditproces kan versneld worden door invoering van bursaalpromovendi:”De maatregel is niet alleen bedoeld om het aantal gepromoveerdente verhogen, maar ook om een breder palet gepromoveerden tegenereren dat voorziet in de behoeftes van R&D-intensievebedrijven en van de publieke sector zoals het onderwijs waarbijhogere eisen gesteld worden aan de beroepsuitoefening.” Echter,bursaalpromovendi mogen tijdens de promotie geen onderwijs geven,in tegenstelling tot werknemerpromovendi. Het bursalenstelsel leidtzo tot een verarming van de kwaliteit van docenten in het HBO.
Op vragen van Eerste Kamerleden of er wel genoeg recht gedaanwerd aan de bijdrage en rol van bursaalpromovendi, antwoorddeZijlstra op 12 december jl.: “Zij worden gezien als (junior)kennisproducenten, maar ze kunnen ook een traject volgen waarinleerlingaspecten een rol spelen.”. Het is echter volledigonduidelijk wat de staatssecretaris hiermee bedoelt. Het PNN zietde komst van het bursalenstelsel niet als een winst, maar als eenverlies voor de kenniseconomie.”
Achtergrond bursalensysteem en
PNN heeft al eerder twijfels geuit over de invoering vanbursaalpromovendi. Zo leidt het creëren van meer promotieplaatsen(een vurige wens van het kabinet) namelijk tot het verminderen vande begeleidingstijd per promovendus. Dit komt de kwaliteit van depromotie niet ten goede, net zo min als het promotierendement. Eenverlaging van het promotierendement heeft grote financiëlegevolgen: geld dat de overheid in onderzoek steekt, verdwijntsimpelweg. Ook staat de invoering van bursaalpromovendi haaks op dewens vanuit Europa. In een rapport van de Europese Commissie en deEuropean University Association werd het Nederlandsepromotiesysteem expliciet genoemd als voorbeeld voor de overigeEuropese landen. Voor Europa staat de werknemersstatus, waarbijpromovendi betaald worden voor het onderzoek dat ze doen en hetonderwijs dat ze geven, hoog in het vaandel. Het promotierendementligt in Nederland dan ook stukken hoger dan in landen met eenbursalensysteem. Het ontnemen van reguliere arbeidsvoorwaarden(ontslagbescherming, zwangerschapsverlof, pensioenopbouw) brengt deuitstekende internationale positie van Nederland ingevaar.
