Studenten buitenspel

Nieuws | de redactie

12 december 2011 | De uitwerking van de toekomstplannen voor het hoger onderwijs gebeurt met iedereen, behalve het object ervan: de student. Zijlstra en de koepels houden LSVb en ISO buiten de deur, ondanks het feit dat met hen een gezamenlijk langetermijn beleid was afgesproken bij het rapport-Veerman. En wat doet Verhagen (EL&I)?

De hoofdlijnenakkoorden die met WO en HBO worden opgesteld enook andere strategische afspraken komen tot stand zonderdat het noodzakelijk geachte jong talent daar zelf bij mee magdenken. Vanuit de studentenbonden klinken dan ook steeds fellerereacties op de naar binnen gekeerde manier waarop deze akkoordentot stand komen. “Een puur bestuurlijk bilateraal overleg”schimpt ISO-voorzitter Sebastiaan Hameleers bijvoorbeeld.

Geen quantum leap meer

De tussen OCW en koepels uitgewerkte afspraken bevatten immersvoor studenten diep ingrijpende elementen, aldus de LSVb. “De LSVbmaakt zich zorgen dat de toegankelijkheid van het onderwijs onderdruk komt te staan doordat universiteiten de deuren sluiten voorstudenten met een HBO-propedeuse. Ook wil de bond waarschuwen voorperverse prikkels zoals sturen op studentenuitval enbachelorrendement bij de gemaakte prestatieafspraken.”

Deze aanpak is opvallend in het licht van eerdere afspraken diemet de studenten waren gemaakt. De koepels hebben met hen in 2010zelfs een gezamenlijk manifest opgesteld over de uitvoering van hetrapport-Veerman. Het ‘samen uit, samen thuis’ daarin was beoogd omde samenleving ervan te doordringen dat heel het HO echt dequantum leap naar een toekomst van profilering,verscheidenheid, kwaliteit en meer uitdaging wilde maken. Nu het zover is en samen met het kabinet concrete stappen gezet moeten gaanworden, lijken de gezamenlijke prioriteiten en visies min of meervergeten.

Andere koers OCW én EL&I

Ook aan de kant van OCW is tot recent een duidelijk andere koersgevaren. Bij de totstandkoming van de meerjarenafspraken vanminister Plasterk met de instellingen van HBO en WO – onder meerover studiesucces – waren de studenten integraal betrokken. Het isdan ook opvallend dat bij de nog ingrijpendermeerjarenperspectieven op basis van Veerman en de StrategischeAgenda van Zijlstra geen gezamenlijke aanpak is verkozen.

De bewindslieden hebben blijkbaar geen behoefte aan eentactische bondgenoot op verschillende onderwerpen in het overlegtegenover de koepels, zoals gebruikelijk in dit soort processen.Omdat zij de lijn van de koepels volgen of omdat zij ervanovertuigd zijn dat de koepels volgzaam zullen blijken? Rutte’sadagium ‘Heren van het kartel, we doen het zonder U’ lijkt in elkgeval niet meer zo geldig. De LSVb pleit daarom voor tenminste eenstudent als lid van de Reviewcomissie die OCW gaat instellenvoor de procesregie van de prestatieafspraken.

HBO-raad-bestuurder en HAN-voorzitter Ron Bormans zei hier eerder dit jaar het volgende over:”Het samen vinden van een aanpak die werkt, die iets oplevert waariedereen mee verder kan, dat is zeer productief. Consensus is geen’slappe hap’. Als iedereen weet en meedraagt wat nodig is en nieuweperspectieven biedt, is dat niet buigen voor ‘de heren van hetkartel’, in de bekende woorden van Mark Rutte. Dat is jezelf alskabinet een verstandig draagvlak verschaffen voor noodzakelijkeveranderingen.”

Dat lijkt EL&I-minister Maxime Verhagen begrepen te hebben.Hij organiseert deze week over de topsectoren en hun Human CapitalAgenda’s een bijeenkomst waarin ook vanuit de studentenbewegingmensen zijn uitgenodigd.

Ook binnen HBO en WO buiten spel?

Ook bij de totstandkoming van de uitwerkingen vanhoofdlijnenakkoorden binnen de instellingen vrezen de studentenvoor een ‘puur bestuurlijk bilateraal’ gebeuren. Bij Fontys was eeneerste signaal daarvan voor hen merkbaar. Het ISO wilde daaromal “een kritische noot plaatsen bij de vroegtijdige presentatievan de prestatie afspraken van Fontys, vooral ook omdat degesprekken over de inhoud van de opzet  – ook met ons – demoeite waard bleken.”

“Studenten en docenten zullen, onder andere via demedezeggenschap, vanaf het eerste begin  betrokken moetenworden bij de voornemens en hun ontwikkeling. Volgens het ISO staatof valt de implementatie bij deze betrokkenheid en wij roepen debestuurders dan ook op de discussie binnen de organisaties op alleniveaus te voeren.” Zonder zulke betrokkenheid dreigt”vrijblijvendheid”, zo waarschuwen de studenten.

Het buiten spel raken van studenten is ook merkbaar bij eenbelangrijke uitwerking van het HBO-hoofdlijnenakkoord: decommissie-Bruijn voor de doordenking en toespitsing van devalidering van het HBO-eindniveau en de examens binnen dehogescholen. Ook daarin is geen studentenvertegenwoordiger opgenomen,terwijl bij het eerste onderzoek naar de ‘alternatieveafstudeerroutes’ bij Inholland bijvoorbeeld wel oud-ISO voorzitterHenno van Horssen betrokken was. U leest zijn reflectie op zijnervaringen en de conclusies daaruit hier.