Brein verzet zich tegen dementie
Tot dusver werd bij de ziekte Alzheimer vooral gekeken naar demediaal temporaalgebieden in de hersenen. Uit het onderzoek van dr.Heid Jacobs van de Universiteit Maastricht (UM) blijkt dat delenvan de pariëtaalkwab ook veranderen in het beginproces van deziekte.
Truc om Alzheimer-gevolgen af te wenden
Delen van de pariëtaalkwab die in gezonden mensen minderbetrokken zijn bij het uitvoeren van taken gaan bijAlzheimer-patiënten actiever werken, mogelijk om verlies aansamenwerking elders te compenseren. Het menselijke brein blijktdeze truc te gebruiken om optimaal te blijven functioneren om degevolgen van Alzheimer zo veel mogelijk af te wenden.
“De pariëtaalkwab is betrokken bij tal van cognitieve vermogens,bijvoorbeeld rekenen, aandacht, episodisch geheugen, voor deruimtelijke relaties tussen objecten en zelfs voor meditatie,” legtJacobs uit. Uit haar onderzoek blijkt dat bij Alzheimer-patiëntende gebieden in de laterale pariëtaalkwab meer samenwerken dan bijgezonden mensen.
Specifieke pariëtaalgebieden die deel uitmaken van het centralegeheugennetwerk vertonen juist een verminderde connectiviteit, invergelijking met de gezonde mensen.” Afname van de geheugenfunctieis een van de belangrijkste kenmerken van de ziekte van Alzheimer.De neuropsychologe en het onderzoeksteam uit Maastricht concluderendat de pariëtaalkwab van de patiënt in staat is om andereconnecties te gebruiken om de tekorten op andere plaatsen tecompenseren.
Beide groepen presteerden even goed
Voor haar onderzoek liet Jacobs achttien gezonde vrijwilligersen achttien beginnende Alzheimer-patiënten een zogeheten mentalerotatietaak uitvoeren. De proefpersonen werd gevraagd om te bepalenof twee naast elkaar staande driedimensionale structuren congruentof incongruent waren.
Tijdens de taak gebruikte dr. Jacobs MRI beeldvormingstechniekenom de hersenactiviteit te registreren. Haar verbluffende resultaat:ondanks beginnende dementie, presteerden de patiënten met Alzheimernet zo goed en net zo snel als de controlegroep. Echter, deactiviteit in de betrokken gebieden van de hersenen toondeduidelijke verschillen.
Wanneer en hoe de hersenen uiteindelijk de race tussenachteruitgang en compensatie verliezen bij Alzheimer is eeninteressante vraag voor onderzoekers. Jacobs: “We willen graagweten hoe deze verbazingwekkende reorganisatie capaciteit – metname in de pariëtaalkwab – verandert in de loop van de ziekte,vooral in de fases waarin de patiënten van ‘normale’ cognitievestoornissen overgaan tot het manifesteren van de ziekte vanAlzheimer.”
Nieuwe behandelmethoden
Uiteindelijk hopen de onderzoekers meer inzicht te krijgen in deziektemechanismen van dementie aandoeningen zoals de ziekte vanAlzheimer. Tegelijkertijd onderzoeken de wetenschappers nieuwebehandelingen: “Gerichte neurostimulatie of geneesmiddelen kunnenin de toekomst een bijdrage leveren aan deze compensatieprocessenin de hersenen waardoor we misschien onze mentale vermogens langerkunnen behouden”, zegt Jacobs.
Samen met haar collega’s in Jülich probeert ze dit te bereiken.”Tegelijkertijd zijn we op zoek naar de biomarker die dezecompensatieprocessen kan aangeven, zodat we dementie veel eerderkunnen voorspellen, en in het ideale geval zelfs uitstellen”, aldusHeidi Jacobs’ visie op de toekomst. Het onderzoek van Jacobs wordtop 31 januari gepubliceerd in het gerenommeerde tijdschriftNeurology.
