Poep watervogels ideaal voor natuur
Waterplanten en waterdiertjes verspreiden zich niet alleen viahet water zelf, ze krijgen daarvoor veel hulp van watervogels, zobleek uit dit Utrechts proefschrift. Die eten immers de planten endiertjes en vliegen vervolgens soms de halve wereld over.
Charalambidou deed haar experimenten in de watervogelverblijvenvan het Nederlandse Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW). Terwijleerder onderzoek zich voornamelijk beperkte tot de wilde eend,besloot Charalambidou verschillende vogelsoorten te vergelijken:meerkoet, wintertaling, smient, wilde eend, marmereend, pijlstaart,slobeend en krooneend.
Poep verzamelen in gans Europa
Zij voerde elke vogel zaden en eitjes, en keek hoe lang die erover doen om het darmkanaal te passeren, en hoeveel er dan noglevensvatbaar zijn. Daaruit bleek dat de levensvatbaarheid nietzozeer afhangt van het type watervogel, maar vooral met hoe snel zeweer de darm verlaten. Kleine zaden en eitjes passeren de darm somsal binnen 4 uur, en blijven veel beter intact dan grotere eitjes enzaden, die er langer over doen.
Om te zien of dit ook in de praktijk geldt, ging de promovendanaar wetlands in Denemarken, Engeland en Zuid-Frankrijk. Om versepoep te verzamelen, werkte ze in teams van twee. Terwijl de enepersoon met een verrekijker de vogel in het oog hield, schepte deander de poep op, om zo zeker te weten van welke vogelsoort eenpoepmonster afkomstig was. In het lab werden de poepmonstersgespoeld, gezeefd en onder de stereoscoop bekeken. Daar vond ze in37% van de 216 uitwerpselen intacte eitjes en zaden. Veel daarvanwaren klein, in overeenstemming met wat je zou verwachten op basisvan haar experimenten.
Zaden tot 1000 kilometer ver gevlogen
Met haar onderzoek kan Charalambidou berekenen tot welke afstandwatervogels wetlands met elkaar kunnen verbinden. Al met al blijktdat watervogels in hun darmen eitjes van ongewervelde dieren kunnenverspreiden over een afstand van 60 tot 300 kilometer, en misschienincidenteel verder. Omdat de eitjes klein zijn, gaan ze snel doorde darm heen. Dat betekent een grotere kans om te ontwikkelen toteen levend beestje, maar een minder verre verspreiding.
Voor zaden gold een afstand van 40 tot wel meer dan duizendkilometer. Ook hier gold weer: hoe groter het zaad, hoe langer hetin de darm bleef. Dat resulteert in een kleinere levensvatbaarheid,maar een grotere afgelegde afstand. Al met al blijft het eenkwestie van kans: als er ergens honderdduizenden vogelsneerstrijken en planten eten, kan het best gebeuren dat één vogeléén zaadje ongeschonden duizenden kilometers verder weer uitpoepten zo de plant de gelegenheid geeft om een nieuw gebied tekoloniseren.
