Te weinig steun voor snijden in studiebeurs

Nieuws | de redactie

18 januari 2012 | Hervorming van de SF stuit op een fors obstakel. Het CDA wil niet buigen en de PvdA schrikt van de gevolgen van haar eigen plannen. Zo is er niet langer een meerderheid voor een bezuiniging via een ‘sociaal leenstelsel’. Internationaal klinken ook ferme waarschuwingen.

Er is sinds de verkiezingen van juni 2010 een Kamermeerderheidvoor een ingrijpende besparing en herschikking van destudiefinanciering. Met een volledig leenstelsel zijn aanzienlijkebezuinigingen mogelijk, zelfs als middelen teruggeploegd worden inhet hoger onderwijs. Het VVD-CDA kabinet zou hier dekking kunnen vinden voor de financiële noodvan de begroting. Maar het CDA was daar niet voor, tot nu toe.

CDA wijkt niet voor leenstelsel

De panelen lijken inmiddels schuiven. Voor zover er almeevallers waren in de SF verdwijnen deze in de grote tegenvallers vanminister Schippers bij de zorguitgaven, in strijd met debegrotingsregels van het kabinet zelf. Het CDA wil bovendien nietwijken voor een leenstelsel dat de gezinnen uit de middengroepen inhun koopkracht akelig zal treffen. De invoering van zo’nleenstelsel voor de masterfase – dus bij de universitaire studentenprimair  – is het uiterste waartoe men vanwege hetregeerakkoord toe bereid blijft, zo stelde Kamerlid de Rouwe bij deHaagse Studentenvakbond in debat.

Nog groter is de druk vanuit en op de PvdA. Deze was in 2010voor een leenstelsel. Nu blijkt dit een molensteen om haar nek. Deschuldencrisis maakt het zeer onaantrekkelijk om onnodig meerschulden te laten maken door burgers en deze ook nog door overhedente laten garanderen. Dat speelt ook in de woningmarkt, waar de PvdAjuist af wil van de hypotheekschuld en bescherming via de fiscus.Het omgekeerde dus van de lijn bij de studiefinanciering.

Hard is bij de PvdA nu aangekomen dat een hoge studieschuldjuist in de woningmarkt tot verdere ontwrichting en verlammingdreigt te leiden. Afgestudeerden met hoge schuldafbetalingen zullennamelijk geen hypotheken kunnen afsluiten en moeten tegelijkertijdbuiten de huursector geplaatst worden vanwege hun inkomensniveau.De PvdA blijkt hier geen weerwoord of analyse op te hebbenontwikkeld.

PvdA in het nauw

In hetzelfde Nieuwjaarsdebat bij de HHS werd HO-woordvoerderTanja Jadnanansing fors aangepakt op dit punt. Zij erkende dat ditaspect voor haar een ernstig, niet eerder uitgewerkt dilemma vormt.Ook GroenLinks beweegt zich weg van het leenstelsel. Beide partijenbenutten nu de invoering van de langstudeerboete om te redenerendat een extra schuldenopbouw bij de student daar bovenop niet meerverantwoord zou zijn.

Aangezien de SP de SF sowieso wilde handhaven – hoewel het eeninkomenssubsidie is aan de middengroepen en hogere inkomens – is inhet nieuwe bondgenootschap ter linkerzijde daarmee de steun vooreen leenstelsel snel afgebrokkeld. Alleen D66 blijft daar voorpleiten, met de VVD, zodat deze partij zich van links kanonderscheiden.

Financiële tijdbom en downgrade vanschulden

Internationaal is er nog een waarschuwing aan Nederland te horenals reden  tot grote terughoudendheid merkbaar. Het Britseleenstelsel – gekoppeld aaneen zeer forse verhoging van decollegegelden bovendien – blijkt te leiden tot aanzienlijke fiscalerisico’s. Het opschuiven van de afbetaling van studieschulden viaeen fiscale garantie tot een latere datum blijkt een tijdbom. DeBritse rijksbegroting loopt het risico zo’n £9 miljard mis telopen.

Waarom? Als de inkomensontwikkeling door de financiële crisis enschuldenproblematiek blijft tegenvallen, zal de afbetaling via defiscus op de inkomens van afgestudeerden aanzienlijk minderopleveren.

Dan kan de minister van Financiën slechts twee dingen doen: de’polisvoorwaarden’ achteraf aantasten en de opbrengsten opschroevenbij nu relatief armere alumni van HBO en WO, óf het tekort latenoplopen, dan wel elders dekken. Een reeds nu dreigend gat van£9 miljard in de ramingen van de begroting van Chancellor of theExchequer George Osborne lekte dit weekend uit. Zijn collega JanKees zal wel extra opletten, en met hem zijn partij.

In de USA wordt al langer gewaarschuwd voor eenHO-schulden-bubble. De verwachte afbetaling door goed verdienendealumni is gebaseerd op weinig realistische projecties van groei enwelvaart. De ratingsagencies die Eurozone-landen streng behandelen,doen inmiddels in de USA hetzelfde met de financiële instellingenvoor studieleningen. U leest hier watMoody’s hierover heeft gepubliceerd.