Betere HBO-kwaliteit, het kan

Nieuws | de redactie

6 februari 2012 | De nieuwe accreditatie in HBO-clusters gaat dieper ingrijpen dan velen verwachten. Elke opleiding zal zich aan veel meer moeten leren meten: basiskwaliteit, eigen aspiraties en andermans resultaten, ook Europees.

Het accrediteren van clusters van verwanteHBO-opleidingen lijkt op dat in het WO. Maar voor de universitaireopleidingen zijn nog andere validaties van wezenlijke betekenis,ook internationaal, zeker binnen de eigen onderzoekdisciplines:citaties, rankings en dergelijke R&D-metingen. Deze kent hetHBO niet, zodat de nieuwe clusteraccreditaties daar uitzonderlijkgewicht krijgen.

Meer dan een ranking of hitlijstje

Dat gewicht ontlenen zij aan meer dan hun digitale,ja/nee-bekostigingsconsequenties. Ten eerste zullen zij deaspiraties en prestaties van elke opleiding ineens een rijkecontext geven: een professioneel verwante HO-omgeving van analoog,gevalideerde opleidingen. Dat houdt meer in dan een ranking of eenhitlijstje.

Zo zullen de excellentietoekenningen door de NVAO voortaan ookniet meer op strikt individuele gronden verleend kunnen worden,maar in het kader van zo’n cluster staan. Ook zij staan inverhouding tot wat elders waargemaakt wordt binnen een brederdomein. Zij konden hierdoor weleens schaarser én waardevollerworden.

Vergelijken en evalueren

Ten tweede zullen zij comparatieve openheid veroorzaken. Eenieder zal van de andere aanbieders de uitkomsten willen bestuderenen evalueren om vooral de eigen positie en prestaties beter tekunnen beoordelen. De eisen van de rapportages hierover zullenomhoog gaan. De opbrengst daarvan leidt tot verdere uitdieping.

Een eerste ervaring hiermee laat dat zien. Het rapport-Dijkgraaf over het kunstonderwijsbevatte een eerste vorm van clusteranalyse van deaccreditatierapporten over deze HBO-sector. Deze NVAO-analyse gafniet alleen veel adstructie aan de oordelen en visies van Dijkgraafc.s., zij leidde ook tot verdere doordenking van de waarde vanzulke rapportages.

De NVAO organiseerde een apart seminar om uit te diepen met de opleidingen enexperts hoe zulke clusteranalyses als die over het onderwijs dekwaliteit van het HO in de sector nog meer impulsen konden geven.Met een wettelijke basis voor deze clustering zal dit aspect in HBOen WO snel tot een vast onderdeel van het ‘lessons learned’-procesna de accreditatie uitgroeien.

Iedere stakeholder eigen clustering

Ten derde zullen meerdere typen clustering toegepast gaanworden, binnen disciplines en interdisciplinair. De nieuwekennisbases voor de Pabo zullen bijvoorbeeld via declusterbenadering op hun waarde en kwaliteit in de praktijkvergelijkenderwijs getoetst gaan worden. Stakeholders van het HOzullen hun eigen clusteringen op de data willen loslaten: ISO enLSVb ten aanzien van studeerbaarheid bijvoorbeeld.

Maar ook de beroepenvelden zullen dwars door of over deHO-clusteringen heen vragen willen stellen aan het comparatievemateriaal. Hoeveel gebeurt er nu echt aan de doorvertaling vanlectorale kennis naar onderwijsprogramma’s? Waar het best? Welkeonderwijsmodellen binnen grote en kleinere opleidingen zorgen voormeer en minder studiesucces en waar vooral? Wat is er echt gaandeaan internationalisering buiten de brochures?

Thematische deelanalyses van grote, feitelijke en verdiependewaarde zullen zo op tafel kunnen komen, ook op verzoek vanbijvoorbeeld de teams die de topsectoren van EL&I zullenuitwerken.

Monitoring dwars door de clusters heen

Ten vierde zullen instellingen en groepen van instellingen eigenclusteranalyses willen krijgen of zelf kunnen opstellen. Grote,complexe hogescholen in de steden zullen dwars door de clusters heteigen kwaliteitsprofiel en de realisatie daarvan zeer scherp willenvolgen.

Het Rotterdams onderwijsmodel bij de Hogeschool Rotterdam zalzich zo willen laten monitoren dwars door de clusters heen. Hetnieuwe bestuur van Inholland zal de impact van de genomen en nog tenemen maatregelen over de hele linie willen blijven volgen intern.De clusteraccreditaties bieden daarvoor belangrijk materiaal.

Tenminste één punt kan nu al als aanvullende ontwikkeling wordengezien. Clusteraccreditaties zullen direct verbonden raken met deEuropese HO-rankings van UMap en UMultirank. Doordat deze ookmultidimensioneel zijn en zich steeds relateren aan verwantHO-aanbod en de kwaliteitsuitkomsten daarvan, zal de nieuweNVAO-opzet nog waardevoller worden naarmate deze de Europesecijfers en data weet te integreren.