Cohen stapt op, en nu?

Nieuws | de redactie

20 februari 2012 | Met Job Cohen vertrekt een oud-bewindsman van OCW uit de Haagse politiek. Wat was zijn betekenis voor de kennissector?

Bij zijn vertrek van het ministerie van Onderwijs in 1994 werdde toenmalige inval-staatssecretaris hartelijk-ironisch uitgezwaaiddoor de voorzitter van de VSNU. Deze prees hem voor de rust enstabiliteit die hij in het HO-beleid had teruggebracht. Op Cohenkon je rekenen en bouwen, dat zei iedereen toen al. VoorzitterWilly van Lieshout formuleerde het een beetje plagerig zo: “Job,het beste dat je gedaan hebt, is dat je zo weinig gedaan hebt.”

De kennisparadox

Nadien heeft Cohen vooral als burgemeester enkele belangrijkedingen gedaan voor het hoger onderwijs. Zo liet hij dekennisparadox van zijn stad kritisch doorlichten: in hoeverre en waar Amsterdamwist eigenlijk gebruik te maken van de rijkdom aankennnisinstellingen die zijn stad rijk is? Dat viel niet mee enleidde tot een aanpak waarin ‘kennis voor de stad’ en een extrakritische analyse vanuit de OECD als thema’s werden opgepakt om ditte verbeteren.

Cohen zat ook de commissie voor die de toekomst en de duurzamekwaliteit van de geesteswetenschappen in ons land moest analyserenen van advies voorzien. Daarin werd met waardering en tegelijk veelnuchterheid een aantal harde waarheden opgeschreven. In zijn interview hierover met ScienceGuidezei Cohen met Frits van Oostrom samen onder meer: “[er wordt]veel goed werk dat in splendid isolation wordt gedaan.Vaak is dat niet zo splendid. Voor je het weet, krijg je ‘HetBureau’. Vreselijk is dat, ook al levert het natuurlijk prachtigeliteratuur op.”

Beter en rijker

Cruciaal was dat de universiteiten aan de hand van zijn advieszelf en scherp hun eigen profiel op dit terein zouden gaanvaststellen en zo nodig bijpunten. Het was eenVeerman-avant-la-lettre. “De faculteiten en de colleges van bestuurgaan zich daar nu over buigen: wat willen we en wat kunnen we? Dezecolleges, dat zijn allemaal toch slimme mensen. Die gaan echt nietallemaal dezelfde onderwerpen of ‘gouwe ouwen’ opschrijven. Wantduidelijk is dat het zoveel beter en rijker zou kunnen. We kunnenaan de geesteswetenschappen zoveel meer hebben.”

Toen hij begin 2010 onverhoeds lijsttrekker werd voor de PvdA,gold die uitspraak weer. Het zou zoveel beter en rijker kunnen. Ingesprek met ScienceGuide verdedigdehij het verkiezingsprogramma manmoedig, ook al was dat voor endoor een ander opgesteld. Zo kon hij er niet omheen te erkennen,dat het snijden in de studiebeurzen via een sociaal leenstelselniet voluit ten goede zou komen aan investeringen in het HO.

Geen verspreking

Op de vraag van ScienceGuide of Cohen zich hier nietversprak en hij die opbrengst niet toch zou herinvesteren-zoals andere partijen toen stellig beloofden- in het hogeronderwijs van de studenten die dat geld zoudengaan ‘inleveren’, antwoordde hij met een veelzeggendeglimlach: “Ik zeg hier nadrukkelijk ‘investeren in onderwijs’. Datis wat ons betreft geen verspreking.”

Achter de hand werd de redacteur van ScienceGuide ter plekkedoor een fractielid van de PvdA terzijde genomen. “Zo vaag als Jobhet zei is het niet hoor, de PvdA gaat niet morren aan de studentenOV-kaart. Dat wou ik je nog even zeggen.” In de tussentijd gingbinnen de PvdA de twijfel aan de wijsheid en effectiviteit van datprogrampunt steeds meer rijzen. Cohen kon het niet helpen, hij had delijn waar mogelijk verdedigd. Zijn opvolger zal nu ook op het puntvan HO en SF moeten zien te komen tot heldere en duurzameconclusies.