eScience voorbij individuele wetenschap

Nieuws | de redactie
7 februari 2012 | “Bijna niemand wint meer in z’n eentje een Nobelprijs.” Barend Mons is één van de integrators die eScience in Nederland op de kaart moet zetten. De wetenschap staat volgens hem voor een fundamentele verandering in de benadering van onderzoek.

Dat eScience (enhanced science) voor veel meer staat dan de technologische ontwikkelingen is een beeld dat eerder al doorSURF-voorman Amandus Lundqvist en NWO-voorzitter Jos Engelen werd weerlegd. Ook eScience-voorman Jacob de Vlieg benadrukte dit eerder al.

De drie e’s van eScience

Barend Mons, bioloog en integrator van het eScience Center voorde discipline life-sciences ziet ook die breedte van het begrip eScience. “Het gaat minstens zoveel over cultuur. De complexiteit van data vergt een fundamenteel andere manier van denken.”

Het eScience Center moet, om die complexiteit een gezicht te geven, de ‘e’ minimaal drie gezichten geven. ‘eData’, ‘eCulture’ en ‘eValorization’, zo legt Mons uit. De eerste daarvan heeft te maken met de enorme hoeveelheid data die in de verschillende disciplines voorhanden is. “Om dat te verwerken heb je eigenlijk al alle middelen van SURF en SARA nodig.”

Minstens zo belangrijk is volgens Mons het overbruggen van de cultuurverschillen. “In een groot wetenschappelijk project werk je tegenwoordig nooit meer alleen met je eigen discipline samen.Daarom is het belangrijk dat je ook begrip en respect hebt voor andere disciplines. Wetenschappers denken altijd dat wat ze niet weten makkelijk is.  Iedereen is net zo eigenwijs.”

Toch zullen mensen moeten gaan samenwerken, soms met wel veertig toekomstige auteurs tegelijk. “Bijna niemand wint meer in z’n eentje een Nobelprijs. Grote wetenschappelijke projecten zijn tegenwoordig meer te vergelijken met een groot symfonie-orkest.Zelfs als iedereen top is, dan heb je nog geen dreamteam. Je hebt een dirigent nodig.”

“Als je dan ook nog op de grote wereldpodia wilt spelen en echtpubliek wilt trekken, dan heb je ook nog ‘Joop van den Endes’ nodig”

eScience evangeliseren

Daarmee komt Barend gelijk bij ‘eValorization’ terecht.”Wetenschappers zijn creatieve mensen, maar ze zijn vrijwel nooit een goede CEO, ze kunnen geen bedrijf leiden, en daardoor komt wetenschappelijke innovatie vaak niet tot maatschappelijke innovatie.” En dat wordt in de nieuwe manier van wetenschappen nu juist wel zo belangrijk, stelt Mons.

“Als je een groot wetenschappelijk project hebt, waarbij achttien verschillende mensen software hebben gemaakt, of data verzameld. Dan krijg je onvermijdelijk de vraag: wie bezit die onderzoeksuitkomsten dan? Als je dat soort dingen niet goed regelt, dan kun je nog wel het briljantste idee van de wereld hebben, maar dan stapt er geen bedrijf in.”

Voor het eScience Center ligt volgens Mons daar een helebelangrijke taak. “We moeten deze nieuwe vorm van wetenschapevangeliseren. Als de nieuwe generatie dat niet kan oppikken entoepassen, dan zijn we nergens.” Via het eScience Center worden demogelijkheden en faciliteiten geboden in grote projecten te werkenin deze nieuwe vorm.

Van ‘reading’ naar ‘consulting’

Een tastbaar voorbeeld van deze nieuwe vorm van werken is het Collaboratorium dat SARA en het Netherlands eScience Center eind maart in Amsterdam samen gaan openen. “Daar vind je een speciaal ingerichte ruimte met een grote muur vol aan elkaar geschakelde flatscreens en de mogelijkheid tot ‘videoconferencing’. Je kunt op die manier bijvoorbeeld vijftien datasets in elkaar schuiven. Dan krijg je wat ik noem ‘Ridiculograms’, waar je soms zeker tienmensen met verschillende achtergronden nodig hebt om de informatie te begrijpen.”

Mons gebruikt het voorbeeld uit zijn eigen onderzoeksveld Genome of the Netherlands om de complexiteit uit te leggen. “Elke onderzoeker weet iets over een bepaald gen in die dataset. Als je die ‘brains’ samenbrengt, al die associaties in de hoofden van die mensen, dan kun je in dat soort complex onderzoek een tijdwinst boeken van weken.”

Vanuit die gedachte stelt Mons ook dat het niet meer van dezetijd is om voor een bepaald onderzoek steeds te beginnen met alleswat er al over gepubliceerd is te lezen. “We gaan van ‘reading’naar ‘consulting’. Als je al die wetenschappers viavideoconferencing of Skype bij elkaar brengt, kun je onderzoek veelsneller stappen laten maken.”

Expert-finder in life sciences

De grote droom van Barend Mons in dat opzicht is het ontwikkelen van een speciale expert-finder in voor ‘intellectual networking’ inde life sciences. “Er zijn minstens 1,7 miljoen mensen in de wereld die over life sciences schrijven. Die moeten we allemaal karakteriseren en in een schema zetten. Dan kunnen we in zo’n ‘ridiculogram’ straks precies zien wiens ‘Skype-logo’ er middenin  ons cluster van ‘genomen’ staat en die dan ook direct benaderen voor advies.”

Zo ver is het alleen nog niet, geeft Mons toe. “Je moet teneerste de technieken ontwikkelen en vervolgens moet je ook nog eencultuuromslag onder wetenschappers zien te bewerkstelligen. Dat iseen heel complex proces.”

Als integrator van het eScience Center zal Mons zich namens de life sciences blijven inzetten voor de deze fundamentele veranderingen in het wetenschapsbedrijf. “Ik ben heel erg gemotiveerd. Ik ben in een fase van m’n carrière dat ik niet echtmeer alles hoef te richten op publiceren. Daarom wil ik me richten op de transitie van tScience naar eScience.”


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK