Kantelt de langstudeerboete nog?
Het kabinet heeft al eerder moeten zwichten voor de Eerste Kamer- en de SGP in de Tweede Kamer – om te voorkomen datrechtsonzekerheden en zelfs rechtsongelijkheid de invoering van delangstudeermaatregel zou blokkeren. Het uitstel met een jaar isdaar het gevolg van.
Bij de behandeling in de Senaat moest Zijlstra opnieuw overeieren lopen op dit punt. Hij kon de steun alleen verwerven door tebeloven dat “disproportionele gevolgen” voor met name dedeeltijders voorkomen zouden worden. Dat gold ook voor de groepwo-studenten die duale trajecten volgt.
“Wat daarvan de effecten zijn”
De Eerste Kamer heeft die toezegging zelf als volgt neergelegd:”De Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap zegt deKamer, naar aanleiding van een vraag van de leden Duthler (VVD),Essers (CDA), Ganzevoort (GroenLinks), De Graaf (D66), Koole(PvdA), Kuiper (ChristenUnie), Nagel (50Plus) en Smaling (SP), toeom naar aanleiding van een brede discussie, te bezien of dedefinitie van het begrip ‘deeltijd’ in de Wet op het HogerOnderwijs en Wetenschappelijk onderzoek moet worden aangepast.”
“De staatssecretaris zegt toe voor het einde van 2011 feitelijkvast te stellen of er moet worden overgegaan tot aanpassing van dedefinitie en wat daarvan de effecten zullen zijn op verschillendewetten. Ook zegt de staatssecretaris toe om bij die brede discussieen/of bestudering de groep wo-studenten die duale trajecten volgtmee te nemen, evenals het collegegeldvrij besturen. Destaatssecretaris zegt bovendien toe de Kamer over de uitkomsten vande brede discussie te informeren.”
Vanuit de coalitie zei senator Essers van het CDA het nog eensheel precies, duidelijk bedoeld om de bewindsman vast te pinnen opzijn belofte: “De staatssecretaris heeft toegezegd de positie vande deeltijders nader te evalueren en te monitoren. Dit kan ookgevolgen hebben voor de definitie van een langstudeerder.”
“Mijn fractie is zeer benieuwd naar de uitkomsten van dezeevaluatie – wij hopen dat deze spoedig beschikbaar is – vooralvanwege het rechtszekerheidsaspect dat hiermee gemoeid is. Wijhebben goed nota genomen van het streven van de staatssecretaris omde evaluatie nog vóór het eind van dit jaar[2011 red.]af teronden.”
Nog meer lastige hobbels
Nu het kabinet een adviestraject van de SER over Leven LangLeren aangrijpt om de uitvoering van deze toezeggingvoorlopig op te schorten tot later dit voorjaar, treedt de Senaatmeteen op. De leden zin de bui al hangen, zo blijkt. Want als hetonderwerp in zo’n brede benadering wordt ondergebracht, kon debeloofde regeling vóór september 2012 weleens opschuiven. Ook wilde Eerste Kamer weten wat Zijlstra sinds zijn toezegging in juli2011 op het punt van de verheldering van de positie van dedeeltijders heeft gedaan en tot stand gebracht in overleg met HBOen WO. Dit alles raakt dan natuurlijk precies het gevoelige puntvan senator Essers: “Dit kan ook gevolgen hebben voor de definitievan een langstudeerder.”
Alsof een argwanende Senaat al niet genoeg was als bedreigendefactor voor de uiteindelijke invoering van de wet, zijn er op nogtwee punten vragen gerezen die lastige hobbels blijken. Bij depre-masters heeft OCW eerst de kwestie opzij geschoven en daarnavia de
Dat roept in de Tweede Kamer weer vragen op: is er nu wel ofniet een weeffout bij de uitvoering en hoe komen OCW,instellingen en studenten daar dan uit? Lees de vragen van TanjaJadnanansing (PvdA) op dit punt hier.
Aspirant-docent per definitie beboet?
Zorgelijk is ook dat bij de zaak van de deeltijders vooral ookaspirant-docenten raakt. Het herijken van hetbegrip deeltijder en daarmee de definitie van langstudeerder zoudan ook aanzienlijke consequenties hebben voor de onderwijssectorzelf. Hier bijt OCW zich in de eigen staart, zo werd vanallerlei kanten gewaarschuwd.
“Momenteel zijn er alleen al 9000 studenten in het HBO die eenonderwijsmaster in
Het is niet te hopen dat hierdoor nog meer mensen afzien van eenstudie; er is nu al een tekort en de verwachting is dat deze dekomende jaren toeneemt met 1500 eerstegraads docenten.” Datschreven bijvoorbeeld de voorzitters van de AOb en LSVb al opScienceGuide.
Disproportionele gevolgen
Het zijn precies deze aspecten die bij de Eerste Kamer enigeargwaan hebben gewekt. Als het begrip deeltijd-student zo wordtingevuld, dat het de facto onmogelijk wordt ‘zonder boete testuderen’ dan leidt de wet ertoe, dat deeltijdstudies feitelijkafgeschaft worden, zo was in de Senaat al te horen.
Ernstigst benadeeld door zo’n ontwikkeling zijn de scholen entekortvakken die om smeken om nieuwe docenten en de mensen die zichwillen bij- of omscholen richting het leraarsvak. Daarmee isZijlstra dan toch nog beland bij die “disproportionele gevolgen”waarvan hij aangaf dat die nimmer de bedoeling zouden kunnenzijn.
Wat betreft het punt van het collegegeldvrij-besturen had eenpartijgenoot van de bewindsman nog nieuws. Tweede Kamerlid Anne-WilLucas zei in debat met ASVA-voorzitter Eline Peters bij deAmsterdamse VVD, dat zij dit voorjaar toch nog een poging wil doendit naar behoren geregeld te krijgen. Samen met D66.
