SP wil met CDA studiebeurs redden

Nieuws | de redactie

15 februari 2012 | Studiefinanciering als ‘sociaal leenstelsel’ is door GroenLinks onhaalbaar gemaakt. De SP ruikt een kans en reikt nu het CDA de hand, ook tegen zo’n leenstelsel. “Verhagen verklaarde ‘geen heilige huisjes’ te hebben in de aanloop naar nieuwe bezuinigingen. Dat klinkt hoopgevend,” zegt Jasper van Dijk (SP).

Het congres van GroenLinks heeft de lijn van deze partij tenaanzien van de toekomst van de studiefinanciering fundamenteelbijgesteld. De paars-plus coalitie voor een sociaal leenstelsellijkt  in duigen, nu GL de partners van VVD, PvdA en D66op dit punt terzijde schuift. Na de diepe twijfel bij de PvdA op dit punt sinds enige weken lijkt alleenD66 nog onverkort voor een sociaal leenstelsel. Voortschrijdendinzicht

“Dit soort voortschrijdend inzicht kunnen wij alleen maartoejuichen,” zegt HO- en SF-specialist in de Tweede Kamer namens deSP, Jasper van Dijk, tegen ScienceGuide. Hij telt net alsalle andere kenners op dit terrein inmiddels zijnknopen. De leden van de GroenLinks hebben namelijk hunverkiezingsprogramma uit 2010 feitelijk ingetrokken en eisen nu een’studietax’ als alternatief voor de huidige studiefinanciering.Hier zal zeker de VVD weinig of niets voor voelen, maar ook D66 zalhet als onderscheidend punt ter profilering van electoraalconcurrent GroenLinks niet snel overnemen.

Voor de SP is nog een tweede aspect van belang hier: het linksblok met GL en PvdA kent op het punt van het hoger onderwijs en deSF nu liefst drie opvattingen tegelijk: sociaal leenstelsel (PvdAmet toenemende reserves en onrust), behoud SF (SP) en studietax(GL). Die verdeeldheid biedt niet alleen obstakels, maar ookmogelijkheden.

VVD in isolement

Binnen de regeringscoalitie is alleen de VVD nog pleitbezorgervan een leenstelsel. Gedoogpartner PVV voelt er niets voor en hetCDA heeft in de formatie zo’n bijstelling van de SF weten tebeperken tot de masterfase. Door de schuldencrisis zijn velen – ookinternationaal – inmiddels veel kritischer gaan denken over het ongeremdgaranderen van leningen en schulden maken door burgers met steunvan de belastingbetaler. Studenten merken dat een studieschuld nual een grote belemmering gaat vormen op bijvoorbeeld dewoningmarkt. Zo raken de hypergevoelige dossiers van het H-woord enhet HO elkaar ineens.

Net op dat moment wil het kabinet de VVD-wens van een sociaalleenstelsel voor de masterfase toch doorvoeren. Jasper van Dijkzegt tegen ScienceGuide met enig gevoel voorunderstatement dat dit “komt op een buitengewoon ongelukkig moment.Door de schuldencrisis hebben banken geen trek meer in studentenmet hoge schulden. Een hypotheek wordt steeds moeilijkerverkrijgbaar.”

Ook bedrijfsleven faliekant tegen

Daar bovenop komt de zorg van juist het bedrijfsleven en deboegbeelden van de topsectoren van Verhagen, dat zo’n extrastimulans tot studieschulden juist de bèta-tech studentenonevenredig gaat treffen en zo het tekort aan zulk talent eenongewenste impuls gaat leveren. “Door de aangekondigde maatregelenvan Zijlstra dreigen deze studies nu minder aantrekkelijk teworden. Als Zijlstra jongeren wil uitdagen om een studie te kiezenmet perspectief dan zal hij dit moeten doen op basis van kwaliteiten door studies die er toe doen goedkoper te maken en niet juistduurder. Als de overheid hier niet snel mee aan de slag gaat,dreigt het onlangs ingevoerde topsectorenbeleid te mislukken,” foetert bijvoorbeeld het Koninklijk Genootschapvan Ingenieurs.

FME-voorzitter Jan Kamminga heeft Verhagen zelfs al eerderexpliciet aangeraden het voorbeeld van zijn Europese geestverwantAngela Merkel te volgen. “Terwijl in Nederland destudiefinanciering wordt ingeperkt en de collegegelden wordenverhoogd, komen er in Duitsland extra beurzen voor studenten dieexcellent presteren. Die beurzen stellen deze knappe koppen instaat zich volledig aan hun studie en onderzoek te wijden; met zo’nbeurs hoeft een bijbaantje immers niet meer.”

“Bij de recente verkiezingen hebben in diverse deelstatenpartijen gewonnen die afschaffing van het collegegeld hoog in hetvaandel hebben staan. Het klinkt mij als muziek in de oren. Latenwe in Nederland het collegegeld afschaffen voor alle aaneconomische groei relateerde studies, in elk geval de bèta-studies.Dat kan een enorme stimulans zijn voor het beperken van deschaarste aan arbeid en aan talent. Want een structureel tekort aangoed opgeleid personeel zal de komende jaren (mogelijk decennia)onze grootste zorg zijn.”

Onverwacht krediet voor Verhagen?

Ook de SP vestigt nu haar hoop op het CDA. Deze partij wilvanuit de coalitie via hervormingen de economie nieuw elan geven enniet gedwongen worden tot kaalslag-bezuinigingen die de groei endaarmee de tekortreductie zouden ondermijnen. Dat is ook hetindringend advies dat ons land krijgt vanuit het IMF, de OECD enandere internationale economendenktanks. Jasper van Dijk reiktdaarom nu openlijk de hand naar Maxime Verhagen en zijnpartijgenoten. Onderdeel van die hervormingen moet immers eenimpuls zijn voor investeringen in de kenniseconomie, zoonderstreept hij.

“Nu heeft het CDA verklaard ‘geen heilige huisjes’ te hebben inde aanloop naar de nieuwe bezuinigingsronde. Dat klinkthoopgevend,” onderstreept hij. Volgens de SP zou dat loslatenvan heilige huisjes zeker moeten gelden voor de SF en degedachte dat jongeren daarin meer in plaats van minderschulden zouden moet gaan maken. 

“Mijn suggestie aan Verhagen is daarom de volgende: schrap hetleenstelsel voor de masterfase. Ruil zo’n bezuiniging in voor eeneerlijke aanpak van de hypotheekrente aftrek.” Als kennisministerzou de vice-premier op EL&I daar bij velen krediet mee krijgen,vermoedt Van Dijk bovendien. “In studentenkringen zal men nietgauw uitgepraat raken over ‘die dag in 2012’ waarop het CDA weerkoos voor studenten en ook de kenniseconomie nieuw leven werdingeblazen.”