Verkeerde zorg en onnodige zorg
30 tot 50 % van de patiënten ontvangt niet de zorg die ze nodigheeft. Daarnaast krijgt 20 tot 30 % van de patiënten onnodige zorg,bijvoorbeeld in de vorm van verkeerde of overbodige medicijnen,diagnostische onderzoeken of operaties. Deze cijfers uit eenAmerikaans onderzoek staan niet op zichzelf.
Groot verschil per land en per ziekenhuis
Onderzoek naar antibioticagebruik in Nederlandse ziekenhuizendoor Marlies Hulscher, hoogleraar Kwaliteit van Zorg voor infectie-en ontstekingsziekten aan het UMC St Radboud, onderschrijft hetprobleem. Van de patiënten met luchtweginfecties kreeg slechts 52 %meteen het juiste antibioticum voorgeschreven. En maar bij 53 %werd een aanbevolen bloedkweek afgenomen. Bij het voorschrijven vanantibiotica voor gecompliceerde urineweginfecties werdenvergelijkbare percentages werden.
Hulscher vraagt zich af hoe het komt dat de kwaliteit van zorgop het gebied van infectieziekten en antibioticagebruik zo veruiteenloopt. De kennis om tot een optimale zorg te komen is in elkEuropees land beschikbaar. Toch zijn er grote kwaliteitsverschillentussen de Noord- en Zuid-Europese landen. Ook tussen deziekenhuizen in hetzelfde land bestaan grote verschillen. Zelfs inhetzelfde ziekenhuis bestaan grote verschillen in de zorgkwaliteitvan individuele zorgverleners.
Verkoudheid of bronchitis?
“Voor al die verschillen zijn verklaringen aan te dragen, zoalshet zuiniger voorschrijven van antibiotica door de traditioneeloverwegend protestantse Noord-Europese landen, in vergelijking metde wat ruimhartigere katholieke landen in Zuid-Europa. Alszorgverzekeraars antibiotica vergoeden of de farmaceutischeindustrie veel aan marketing doet, dan heeft dat invloed op hetvoorschrijfgedrag.”
“Zelfs de taal speelt mee. Wat Nederlanders een verkoudheidnoemen, wordt door Belgen eerder bronchitis genoemd. Datdefinitieverschil leidt tot ander voorschrijfgedrag, omdat eenbronchitis eerder vraagt om antibiotica.”
Ook tussen ziekenhuizen verschilt de zorgkwaliteit, bijvoorbeelddoor de manier waarop het antibioticabeleid is vormgegeven.Hulscher vertelt daarover: “En al hebben ziekenhuizen hetzelfdebeleid, er bestaan vaak grote verschillen in de manier waarop zedat beleid uitvoeren en naleven. Individuele factoren spelen danmee: zijn alle zorgverleners goed geïnformeerd, levert het beleidveel extra werkdruk op, durven zorgverleners elkaar aan te sprekenop tekortkomingen in de zorg?”
Maasstad als case en als waarschuwing
Ook nadat de diagnose is gesteld, is nog lang niet zeker dat watvolgt als therapie eenduidig genoemd kan worden. “Opmerkelijkgenoeg komt zo’n therapie vaak niet tot stand komt op basis vanrationele besluitvorming en goed management, maar eerder op gevoelen intuïtie. Dat zien we bijvoorbeeld bij de bestrijding vaninfectieziekten. Gaat het ergens fout, zoals onlangs in hetMaasstad ziekenhuis, dan volgen na uitgebreid onderzoek de lessendie alle ziekenhuizen ter harte kunnen nemen.”
Leren we hier dan vervolgens echt uit? Hulscher is niet directovertuigd.”Die kans lijkt niet zo groot. We vonden in 19 artikelen- gepubliceerd tussen 2003 en 2007 – enkele honderden uitsprakenover knelpunten en oplossingen bij het managen van eeninfectie-uitbraak. Daar hebben we 42 lessen uit gedestilleerd dieeen goede aanpak van zo’n situatie mogelijk maken. Deze lessenoverlappen opmerkelijk met de lessen uit het Maasstadziekenhuis.”
“Maar de geschiedenis leert ook dat dit niet vanzelf gaat. Metwetenschappelijk onderzoek willen we dat proces een handje helpen.Met effectieve regels en evidence based management kunnen we dezorg voor infectie- en ontstekingsziekte nog verderverbeteren.”
