CPB dekmantel voor greep in beurs
Het is een publiek geheim dat in het Catshuis het afschaffen vande studiefinanciering besproken wordt. Verkiezingsbeloftes zijn erimmers om gebroken te worden en ondanks toezeggingen van de PVV enhet CDA om de studiefinanciering in zijn geheel te behouden, wordtde beurs voor masterstudenten afgeschaft.
Student als kille rekenmachine
Nu de kopstukken van de regering al een paar weken in hetCatshuis verblijven kon het niet lang meer duren: het CentraalPlanbureau publiceerde onlangs een rapport over de vervanging vande basisbeurs voor bachelorstudenten door eenleenstelsel.
Geen wonder dat het CPB erbij moest komen om hetbezuinigingsvraagstuk in een enkele formule samen te vatten.Men heeft immers rechtvaardiging nodig om verkiezingsbeloftes tebreken. Helaas vergaten de economen van het CPB datstudiefinanciering en de toegankelijkheid van het hoger onderwijsover menselijke keuzes gaan en niet alles te herleiden is toteconomie.
Een van de vele aanames van het Planbureau is dat studentenfeilloos inschatten hoeveel ze later extra gaan verdienen. Eenhoger salaris is volgens het CPB namelijk de enige motivatie die
Op die manier versimpelt het CPB het afschaffen van destudiefinanciering tot een zogenaamdintertemporeelverdelingsvraagstuken worden studenten neergezet als killerekenmachines die alleen bezig zijn met het optimaliseren van huntoekomstig salarisstrookje. Buiten beschouwing wordt gelaten datveel studies maatschappelijk wenselijk zijn, maar financieel gezienniet veel opleveren.
Leenstelsel is niet ‘neutraal’
Te denken valt aan studies die opleiden tot een beroep in dezorg of het onderwijs. Het maatschappelijk nut van een hoogopgeleide bevolking (lagere criminaliteit, betere gezondheid enmeer innovatie) is niet gekwantificeerd en wordt dus ook nietmeegenomen in de berekening.
Sommige aannames kunnen helpen om inzicht te krijgen onder welkeomstandigheden belastingen of subsidies ‘optimaal’, ‘efficiënt’ ofbijvoorbeeld ‘fiscaal neutraal’ zijn. Het is echter zorgelijk hoedie termen gebruikt worden in het publieke debat over het hogeronderwijs en alle andere publieke taken die ter discussiestaan.
Het is teleurstellend dat een onafhankelijk maatschappelijkinstituut als het CPB beweert dat een leenstelsel ‘neutraal’ is,omdat dan in de politiek de indruk van wetenschappelijkeonomstotelijkheid ontstaat. Maar wat deze economen bedoelen metefficiënt of neutraal is heel wat anders dan wat politiciverstaan.
Bezuiniging zonder enige nuance
De auteurs van het rapport erkennen dat de wereld en dezevraagstukken ‘met onzekerheden zijn omgeven’. Maar we vragen ons afof de auteurs begrijpen dat voor die ‘onzekerheden’ geen ruimtelijkt te bestaan in het politieke debat. Begrijpen de auteurs vanhet rapport dat deze notitie door politici misbruikt zal worden omeen bezuiniging zonder enige nuance te rechtvaardigen?
Studenten willen graag een goede discussie overonderwijshervormingen, net zoals ze verwachten dat hun oudersbereid zijn om te praten over de hypotheekrenteaftrek engezondheidszorg. Maar ze willen ook een eerlijke kans om mee tepraten over een rechtvaardig en sociaal stelsel en zullenkortzichtige bezuinigingen niet zomaar accepteren. Ze willenmeepraten over een stelsel gebaseerd op meer dan één formule.1)
Anders krijgen de onderhandelaars in het Catshuis wel heelmakkelijk een botte bijl in handen om verder op het hoger onderwijsin te hakken. Als zij er al uit komen.
Pascal ten Have is voorzitter van de Landelijke StudentenVakbond (LSVb)
1) De oplettende lezer heeft natuurlijk al de scherpzinnigevoorstellen van prof. Lex
2) U leest
