PvdA volgt werkgevers
Plasterk is niet de eerste financiële specialist in het Haagsedie met dit idee komt. VVD-partijleider Gerrit Zalm legde inde kabinetsformatie van 2003 het voorstel op tafel om debèta-instroom te verhogen door deze collegegeldvrij te verklaren.In de discussies met CDA en D66 werd hem duidelijk gemaakt hoeonzalig zijn plan was. Alleen al psychologisch: blijkbaar zijnzulke studies de eigen bijdrage van de student eigenlijk nietwaard.
Verliezen voor de 3TU
Nog andere argumenten gaven toen aan, waarom dit idee onberadenis. Het enige directe effect zou immers zijn dat de 3TU en deandere bèta-aanbieders een groot deel van hun inkomsten zoudenverliezen, ook als er niet 1 student zich extra zouinschrijven. Dat verloren bedrag zou vervolgens elders uit derijksbegroting bijgepast moeten worden, zonder vooralsnog eniggunstig instroomeffect.
Zulk ‘succes’ zou nog andere effecten hebben. Een gratisinschrijving an sich levert helemaal geen extra bèta’s op. Alleenmeer uitstroom zorgt daarvoor. Het kunstmatig, door’marktverstoring’ oppompen van de instroom in opleidingen vormtallerminst een garantie van meer, renderende uitstroom vangediplomeerden naar bèta-technische bedrijven.
Het risico is tegelijk aanzienlijk dat niet alleen de inkomstenuit het collegegeld voor deze opleidingen zouden verdwijnen, maarook hun rendement fors omlaag zou gaan. De bèta-instellingen en-faculteiten lopen dus groot risico: zij verliezen er groteinkomsten door en worden afgerekend in hun financiering opverslechterende rendementen.
Waarom niet eerder voorgesteld?
Toen Zalm in 2003 met zijn voorzet kwam, legde CDA-HO-specialistCamiel Eurlings in de formatiebesprekingen een alternatief optafel. In plaats van ‘gratis instroom’ kon veel beter eneffectiever een ‘uitstroompremie’ worden ingevoerd:kwijtschelding van studieschulden als zware bètatech-studies metsucces worden afgerond door studenten en zij in de sector aan deslag waren gegaan. Een stimulans dus voor studiesucces en voormaximale inzet tijdens de zware studie.
Toch kwam dit er niet. Aangezien de liberale minister vanFinanciën bij een dergelijke aanpak zijn ramingen voor deopbrengst van de SF-leningen onzekerder zag worden, was Zalm alsnel niet meer zo enthousiast voor bèta-tariefsveranderingen.Zou dat ook de reden zijn waarom in het kabinet Balkenende-IV deze’gratis bèta-tech’ nooit is voorgesteld?
Toen had ons land een overschot op de begroting – totdat dekredietcrisis noopte tot Keynesiaans beleid – en tegen dieachtergrond hadden onderwijsminister Plasterk en Bos vanFinanciën – beide ook nog leden van de sociaal-economischeZeshoek in dat kabinet – een dergelijke ingreep zonderveel moeite kunnen doen. Als investering waarin de kost voor debaat uit gaat. Nu 5 tot 6 jaar later hadden we dan de eerste extraafgstudeerden van de 3TU en de andere bèta-tech opleidingen in hetHBO en WO kunnen verwelkomen.
Er gebeurde bij de collegegelden iets anders. Zij werdenverhoogd, over een periode van 10 jaar, om een deel van dekosten te dekken van de maatregelen uit het plan ‘Leerkracht’van de commissie-Rinnooy Kan. Dat beoogde de positie van de leraarte verbeteren en zo het dreigend tekort aan docenten teverminderen. De bèta’s betalen dus sindsdien extracollegegelden terwille van het opvangen van een andertekort.
