Gids voor parlementaire obstructie
“Een parlementaire democratie is een delicaat evenwicht waarinde minderheid voluit haar standpunten kenbaar en hoorbaar moetkunnen maken en de meerderheid besluiten moet kunnen nemen. Daaromzijn goed vastgelegde procedures van levensbelang. Het reglementvan orde van de Tweede Kamer is langer en gedetailleerder danmenige wet en terecht! Het is goed om tijdens het debat niet zomaareen besluit te nemen over de procedures. Die moeten vastliggen.
On-Nederlands?
Voor deze week is het goed om de procedures nog eens heel goeddoor te nemen, want de SP en de PVV hebben aangegeven wetten tewillen filibusteren. Dat is on-Nederlands en eigenlijk gebeurt hetsinds de jaren in het begin van de twintigste eeuw niet meer inonze Tweede Kamer.
Het gebeurt typisch wanneer er in een land een diepgaandverschil van inzicht is over de juiste koers, de belangen heel erggroot zijn en er tijdsdruk is. Aan alle drie de voorwaarden isvoldaan, dus gebeurt het gewoon. Die tijdsdruk is belangrijk envooral de PvdA heeft het eerste succes binnen. De wet Werken naarvermogen, de hervorming van de Wajong, sociale werkplaatsen etc. isniet doorgegaan.
Dat kwam door zeer effectief gebruik van de vertragingsmiddelenen doordat staatssecretaris De Krom (VVD) niet snel en adequaatzijn stukken op tafel legde en met voorstellen kwam. De grootstehervorming van Rutte ging niet door. De eindstemming stond gepland,maar vlak daarvoor klapte het Catshuisberaad.
Dezelfde druk is nu aanwezig: alleen deze week kan de TweedeKamer nog stukken aan de Eerste Kamer sturen ter behandeling voorde zomer. Daarna niet meer en zitten we door een lang zomerrecesdat naadloos overgaat in een verkiezingsreces, al bij deverkiezingen. Alles zal uit de kast gehaald worden, is mijninschatting.
Orde reglement in de hand
Dus laten het reglement van orde er eens bijpakken en demogelijkheden doornemen. De PVV en de SP hebben niet blinduitgekozen welke voorstellen ze willen torpederen. Ze zijn nietgek! Het grootste voorstel, namelijk het fiscale pakket van 7miljard, laten ze doorgaan.
Ze kiezen ervoor om te filibusteren op de AOW verhoging (levertvolgend jaar 0,15 miljard op) en verhoging van het eigen risico.Immers als zij onverhoopt in een volgend kabinet komen, willen zeimmers liever, dat het besluit tot – bijvoorbeeld – de BTWverhoging (die meer dan 4 miljard oplevert) alvast met huntegenstem genomen is.
Bij filibusteren gaat het niet meer om de inhoud. Bij deprocedurevergadering wilde de SP nog een hoorzitting over de AOWverhoging. Tot hun verrassing zei vergadervoorzitter Eddy van Hijum(CDA): akkoord, maar dan wel op maandag 9 juni. Toen heeft men tochmaar zelf de hoorzitting geweigerd.
Wat weten we over een filibuster op basis van het datreglement?
1. Spreektijd
In principe mag je onbeperkt spreken bij wetgeving. Dat deedbijvoorbeeld SP’ er Paul Ulenbelt door 12 uur spreektijd aan tevragen. Kan dit? Er zijn een paar clausules die gebruikt kunnenworden.
a. In artikel 64 RvO staat dat de Kamer kan besluiten maximumspreektijden in te stellen. dat is niet gebeurd, maar kan gedaanworden.
b. In artikel 58 staat dat een lid alleen over het geagendeerdeonderwerp mag spreken. Dat is heel lastig, 12 uur lang. Als hij datniet doet dan kan de voorzitter hem/haar het woord ontnemen(artikel 59) en zelfs van vergadering uitsluiten (artikel 60).Ofwel in het Nederlandse parlement kun je geen telefoonboekenvoorlezen.
c. Het guillotine artikel (artikel 68). De voorzitter of een lidkan tijdens de vergadering voorstellen om de beraadslaging op eenbepaald tijdstip te sluiten. Resterende spreektijd wordt dan naarbillijkheid verdeeld.
2. Aanwezigheid
Om te vergaderen moet het quorum van 76 leden aanwezig zijn.(artikel 49)
a. Bij het ESM debat tekenden de SP en PVV fractie het registerniet in de hoop dat een quorum zou ontbreken. Dus deLenteakkoordcoalitie (77 zetels) zal volledig aanwezig moeten zijn,zeker nu de vergadering ‘s morgens om 9 uur begint op woensdag endonderdag. Deze week zullen PVV en/of SP geen Kamervragen stellenover verdere blikseminslagen op stations, vermoed ik.
b. Aanwezigheid kun je niet tussentijds checken. Behalve dooreen hoofdelijke stemming te forceren. Dat kan door een ordevoorstelte doen (artikel 56) en dan een hoofdelijke stemming aan te vragenover dit ordevoorstel (artikel 70). zijn er onvoldoende ledenaanwezig? Dan sluit de vergadering. Dit kan dus bijvoorbeeld ‘savonds laat gebeuren. De vertraging heb je dan al binnen, want devoorzitter besluit in voorkomende gevallen meestal wel 15-30minuten te wachten op leden die dichtbij zijn.
3. Stemmingen
Het Nederlandse parlement is het enige parlement zonderelektronisch stemmen dat ik ken. Stemmen geschiedt bijhandopsteking of hoofdelijk. Je kunt een stemming heel lang rekkenals je wilt.
a. Normaal wordt er alleen over een individueel wetsartikelgestemd als een lid erom vraagt. Het wetsvoorstel kan dus opverzoek puntsgewijs aan de orde komen.
b. Elk lid mag over elk onderwerp een hoofdelijke stemmingaanvragen (artikel 70). Dat duurt al gauw 8 minuten. Je kuntdaardoor over een wat uitgebreider wetsvoorstel gemakkelijk urengaan stemmen.
Orca Morgan en ander vee
Kortom, ik verwacht veel procedures deze week en denk danheimelijk terug aan die collega’s, die plenaire Kamerdebattengevoerd hebben over alle mogelijke onderwerpen. Denk aan OrcaMorgan, en over een enkele ooievaar. Of collega’s die zeven wekenzonder enige zinnige voortgang en besluitvorming in het Catshuisgezeten hebben dit voorjaar. Wat zij zijn het die de tijdsdrukuiteindelijk veroorzaakten.
U leest de eerdere columns van Pieter Omtzigt
