Gouden open access in VK

Nieuws | de redactie

22 juni 2012 | Open access heeft de toekomst, maar hoe kan de transitie naar vrij toegankelijke onderzoeksresultaten het beste plaatsvinden? Een Britse adviesgroep onder leiding van Dame Jane Finch heeft het gouden ei gevonden.

Het ‘gouden’ open access model wil zeggen dat auteursvoorafgaand aan de publicatie betalen om hun artikelen vooriedereen toegankelijk te maken. In het recente rapport Accessibility, Sustainability, Excellence: How to Expand Access toResearch Publications, ziet de ‘Finch Group’ daarbij eenbelangrijke rol weggelegd voor de overheid. Die moet – alsbelangrijke financier van wetenschappelijk onderzoek – bevorderenof zelfs eisen dat onderzoekers hun werk breed openbaar maken.

Grondgedachte achter het ondersteunen van open access,is dat veel wetenschappelijk onderzoek dat uit publieke middelenwordt gefinancierd, op dit moment niet vrijelijk toegankelijk isvoor andere onderzoekers en voor het brede publiek. Uitgeverswerpen prijzige barrières op waardoor het soms zelfs vooruniversiteitsbibliotheken onbetaalbaar wordt om abonnementen opwetenschappelijke tijdschriften te betalen.

Elseviers oorlog

Eerder dit jaar ontspon zich naar aanleiding van de AmericanResearch Act (RWA) nog een heftige discussie rondom het thema:uitgever Elsevier wilde door middel van genoemde wetgeving demogelijkheden van open access inperken. Dit kwam hen echter op eenwoedende tegenaanval vanuit de wetenschappelijke wereld te staan.Wereldwijd klommen academici in de pen om Elsevier aan teklagen.

Harvard University gingnog een stap verder en moedigt onderzoekers nu aan om alleennog in open access te publiceren en de belangrijkeacademische tijdschriften links te laten liggen.

Brodeloos

Met het model van gouden open access heeft deFinch commissie een weg gezocht om de overgang naar openaccess gladjes te laten verlopen, zonder de academischeuitgeverijen – een aanzienlijke bedrijfstak in Groot Brittannië -onmiddellijk brodeloos te maken.

De verantwoordelijke Britse minister voor Universiteiten enWetenschappen, David Willetts, liet in een eerste reactie op hetrapport weten dat de Britse overheid groot belang hechtaan het openbaar maken van publiek-gefinancierd wetenschappelijkonderzoek en dat het invoeren van open access volgens het Finch-model een belangrijke bijdrage zal leveren aaninnovatie.