Verhagen laat weinig ruimte
In een brief aan de Kamer erkent de minister van EL&I deschitterende cijfers die deze sector als parel van de hightech inon land weet te genereren. Het gaat om bijvoorbeeld “60 bedrijvenen kennisinstellingen met een gezamenlijke jaaromzet van €140miljoen” terwijl “de Nederlandse bijdrage aan ESA €101 miljoen”bedroeg.”
“De bedrijven en hun prestaties kennen steeds meer “een’re-curring’ karakter, producten die meerdere toepassingen kennen.De opdrachten voor levering van zonnepanelen door Dutch Space enzonsensoren door MOOG-Bradford aan het Europese Galileo satellietnavigatieprogramma, die in concurrentie zijn verworven, zijnhiervan een mooi voorbeeld.”
Magnifieke premie
Deze signalen hebben Verhagens partij, het CDA, inmiddels toteen ingrijpende koerswijziging gebracht. Lijsttrekker Sybrand vanHaersma Buma corrigeerde openlijk het beleid van ‘zijn’vice-premier in een rede in Twente. Juist vanwege de hightech-banenen de Europese multiplier van investeringen in ruimtevaart wil hij,dat de Nederlandse bijdrage tenminste op peil gehouden wordt. HetCDA-verkiezingsprogramma heeft in zijn investeringsparagraaf daarruimte voor gemaakt.
Buma noemde de impact van de aanwezigheid van de Europeseruimtevaart-centra in ons land “een magnifieke premie” die zorgtvoor veel arbeidsplaatsen. in de nieuwe startups op dit terreingaat het al om zo’n 1500 banen, nderstreepte Buma. Hij verweesnaar de circa “2700 top-R&D’ers” die hierdoor extra inNederland aan het werk zijn.
Leven op Mars in Twente
Dit zorgt voor “enorme positieve spillovers op hetgebied van innovatie en R&D naar andere sectoren eninstellingen, zoals de technische universiteiten in Delft,Eindhoven en Enschede. Veel technieken worden in de ruimtevaartontdekt en uitgeprobeerd en worden vervolgens naar andere sectorengebracht, zoals de luchtvaartindustrie, de transportsector ende nanotechnologie.”
Omdat zijn partij bovenop het ‘Kunduzakkoord’ een’werkakkoord’ wil met het bedrijfsleven en de vakbonden, legde Bumade nadruk op de noodzaak om juist in de meest innovatieve sectorende werkgelegenheid en slimme investeringen, juit ook Europeesaangedreven, een impuls te geven. Het succes van de space-hightechin ons land laat zien hoeveel potentie er juist op dit terrein is,tegen de lijn van EL&I en de eurosceptici in.
In zijn Twentse rede somde Buma een reeks bedrijven in dehightech in het oosten van het land op, die op dit terreinvoorop lopen. Meest opmerkelijk: “LionX in Enschede werktaan ‘Lab on a chip’ en maakt onderzoeksapparaten om levenop Mars te detecteren. Afgeleid daarvan is voor de bredemedische sector het ‘Lab on a chip’ontwikkeld. Dit zorgt ervoor dat 1 druppeltje bloed op eenplaat nu voor een onderzoek daarnaar voldoende is, waarer vroeger vier onderzoeksruimtes voor nodig waren.”
70 startups
Pikant is, dat de cijfers van Verhagens ministerie dezeinvesteringslijn van zijn partijgenoot feitelijkonderbouwen. Het ESA Business Incubation Center in Noordwijkbiedt ruimte aan nieuw ondernemerschap op basis vanruimtetechnologie en levert nu al 70 starters in Nederland,vergeleken met 140 starters totaal in alle ESA-incubators, zomeldt EL&I aan de Kamer.
Het Satellietdataportaal is een voorbeeld van een nieuwe,eScience gebaseerde toepassing in deze sector. “Inmiddels hebbenzich bijna 90 bedrijven, 4 non-profitorganisaties, 13kennisinstellingen en 25 overheden als gebruiker geregistreerd.”Het bedrijf eLeaf, dat met satellietdata toepassingen ontwikkeltvoor duurzaam water- en voedselgebruik, laat zien hoe nieuwebedrijvigheid hierdoor ontstaat. “Met dit nationale portaal looptNederland voorop op weg naar de operationele fase van het Europeseaardobservatieprogramma GMES.”
Multiplier boven de 5
Doordat ons land nog steeds een hoofdkwartier van de Europeseruimtevaart herbergt is de impact zelfs bijzonder groot. Nogwel. EL&I rekent voor: “De ‘multiplier’ van de ESA-contributiedie Nederland betaalt, komt dus neer op 4,26. Wanneer daarbij deindustriële omzet wordt opgeteld die ESA in Nederland genereert,waarbij Nederlandse organisaties meer binnenhalen dan de nationaleinschrijving, stijgt de returnfactor naar 5,3.”
Daarbij is een belangrijke spinoff voor een diensteneconomie ophoog niveau ook niet te versmaden: “Het internationale karakter vanESTEC heeft Noordwijk doen ontwikkelen tot een belangrijkeNederlandse congreslocatie met bijbehorende bedrijvigheid.Daarnaast is ESTEC de tweede identificeerbare klantengroep van KLMdoor het reizigersvolume rondom de vele ESA-overleggen enconferenties.”
En er komt nog meer, als Nederland zijn vooraanstaande,assertieve rol blijft spelen. Een van de grootstehightech-projecten van Europa kan hier extra verankerd gaan worden.”ESA bouwt in opdracht van de Europese Unie het Galileosysteem. Hetdirectoraat Navigatie, dat bij ESTEC in Noordwijk is gevestigd,speelt hierin een belangrijke rol. In de toekomst zal ESA een rolhouden in de verdere doorontwikkeling van de systemen. Nederlandwerkt, in samenwerking met de Europese Commissie, aan dedefinitieve vestiging in Noordwijk van een onderdeel van deGalileo-organisatie.”
Een derde van 2008
Geen wonder dus dat het kabinet en kennispartijen die zichrichten op groene en slimme technologie als D66 en GroenLinks dezesector en het topteam Hightech in de armen hebben gesloten, in hetkader van het groeiherstel, dynamiek en werkgelegenheid. Nou,nee.
“De beschikbare middelen op de Nederlandse begroting lopen terugvan gemiddeld €100 miljoen per jaar naar €63 miljoen in 2015. Naaftrek van de bijdragen aan de verplichte programma’s is hetbeschikbare budget voor de ESA optionele programma’s minder dan eenderde ten opzichte van 2008.” Het Kunduz-akkoord heeft het alleenmaar erger gemaakt, lijkt het.
De topsector wordt in enkele zinnen terzijde geschoven inhet Kamerstuk van EL&I. “Het advies van het Topteam HTSM om deNederlandse contributie aan ESA te handhaven op het niveau van 2008kan ik dan ook niet overnemen. Hoewel mogelijk ook andere landenbescheiden zullen inschrijven, zal waarschijnlijk het relatieveaandeel van Nederland in ESA verder afnemen.” De vraag is nuof ook Verhagens eigen partij zich zo terzijde laat schuiven.
