Geheime bijlagen onthullend

Het CPB heeft alle bijlagen en financiële stukken achter deverkiezingsprograms door gevlooid. Zelf zet het bureau deze weer ineen bijlage bij zijn generieke doorrekening. Voor de liefhebbers ende hypochonders bevatten de vele tientallen pagina’s posten enverschuivingen om de tekorten te dekken zeer informatief materiaal.ScienceGuide zet een en ander op een rijtje.

Nederland stapt uit de UNO

De meest opmerkelijke bezuiniging die niet algemeen bekend is,komt van de PVV. Deze snijdt €3,5 miljard uitontwikkelingssamenwerking, maar ook breder uit de internationalebijdragen van ons land. Dat houdt onder meer in Nederland zijnlidmaatschap van zowel de Wereldbank als de Verenigde Naties opzegten – voor de kennissector – dus ook van de Unesco, FAO endergelijke (blz 302, bijlage 1 CPB-doorrekeningen)  

Er is kortom veel meer aan de hand dan een opstappen uit de EU.Zelfs dictator Loekasjenko van Belarus of president Mugabe vanZimbabwe heeft zich tot deze daadkracht niet kunnen zetten.

Schaalvergroting HO krijgt boost

Ook andere partijen vertonen soms verbazende voornemens om hetland te gaan regeren. Zo is er een reeks grotere partijen die deschaalvergroting een flinke impuls willen geven via de bekostiging.Aangevoerd door de SP, mirabile dictu. In het HO bezuinigt dezepartij €100 miljoen door “kleinere opleidingen” samen te voegen eneenzelfde bedrag te kappen in “het groen onderwijs”.

Bovendien worden in het MBO opleidingen samengevoegd en ook dekenniscentra. Het effect zal zijn: grotere eenheden met meerstudenten. De VVD doet iets vergelijkbaar in het beroepsonderwijs:schrapping van bekostiging voor MBO’ers boven de 30 à €200 miljoen.De €1 miljard korting door de SP op de bekostiging van met name MBOen HBO zal daar bovenop tot aanzienlijke schaalvergroting leiden,omdat alleen veel grote instellingen de daarmee noodzakelijke extraefficiency en de voorziene inperking van de logistieke-ambtelijkeorganisatie zullen kunnen dragen (blz 325/6).

De PVV zit op dezelfde lijn al de SP. Ook zij geeftschaalvergroting impulsen, evenals D66 dat doet door samenvoegingvan kleine scholen à €200 miljoen. De VVD doet overigens hetzelfde,maar langs een andere lijn. Deze schrapt voor €400 miljoen destimulering van zwakke scholen in dunbevolkte gebieden en de geldenvoor ‘zorgleerlingen’ die juist daar veelal terecht komen (blz267).

PVV kampioen molochvorming

De twee liberale partijen kunnen desondanks niet in de schaduwstaan van de PVV op dit punt. Deze partij is de kampioen van hetstimuleren van molochs in het onderwijs, zo blijkt nu. Zij schrapteen miljard uit de lumpsum van de basisscholen en het VO, voegt àraison van €200 miljoen opleidingen in HBO en WO ineen en kort voor€300 miljoen nog extra op de verdeling van middelen voorPO/VO/MBO  (blz 300).

Deze aanslag op de ‘kleinschaligheid’ en ‘menselijke maat’ waarvelen zo graag over fabuleren, is overigens geen privilege van deliberalen en de flanken in de politiek. Ook de PvdA doet mee. Dezeschrapt €700 miljoen aan bekostiging voor vmbo en MBO opleidingenen in het groene onderwijs (blz 283). Daarbovenop wordt het aantalopleidingen in MBO en HO ingeperkt à €200 miljoen. Het HO krijgtdaar een extra algemene korting van €100 miljoen bij, die verderniet onderbouwd wordt. Samen ook een miljard schaalvergroting,kortom.

Het CDA kapt €100 miljoen in het HO-macrobudget omoverheadreductie aan te moedigen en nog eens zo’n bedrag door eenmeer “beperkt opleidingenaanbod.” Mysterieus is de CDA-dekking à€100 miljoen via een besparing op “schakelklassen en zomerscholen”(blz 313).

Talent en innovatie op waakvlammetje

Inzet voor innovaties en praktische vernieuwingsactiviteitenvanuit het hoger onderwijs en onderzoek van HBO en WO ondervindtook niet alleen maar steun in soms onverwachte hoek. De SP snijdtin de WBSO, de stimulans voor slimme starts-ups. Ook schrapt de SP€100 miljoen uit het lectoraal praktijkgericht onderzoek in hetHBO, dat daarmee min of meer verdwijnt.

De PvdA snijdt €100 miljoen uit de fiscale tegemoetkoming voorinternationaal kennistalent, maar niet in dezelfde 30% regelingvoor professionele sporters. Doe ons maar Jupiler Leagues in plaatsvan Nobelprijzen, zal FC Utrecht-redder Hans Spekman wel gedachthebben.

Woordbreuk bij Dijkgraaf

Eén sector in het hoger onderwijs wordt door verschillendepartijen zonder meer onheus en met een schandelijke vorm vanwoordbreuk behandeld. Het kunstonderwijs. Onder het mom van ‘daarkunnen ze nog veel meer selecteren’ wordt deze sector inverschillende rekenbijlagen feitelijk afgeschaft. Verbazingwekkendis, dat de belangbehartiger voor deze wereldwijd geroemdeHO-sector, de HBO-raad, nog niets van zich liet horen hierover.

Te meer, omdat de HBO-raad voor een toekomstperspectief van hetkunstonderwijs de Commissie Dijkgraaf instelde (2009-2010), metdaarin naast de KNAW-president en Rietveld-alumnus, ookOpera-directeur Truze Lodder, Creative Industry leider Bas Verharten oud-HBO-raad voorzitter Frans Leijnse. Hun rapportage werd doorminister Van Bijsterveldt omarmd en als ‘springplank’ voor hetrapport-Veerman geprezen. Eigenlijk zou elke grote HO-sector zo’ntoekomstverkenning met scherpe keuzes voor profilering enverscheidenheid moeten opstellen, zo heette het.

De kunstopleidingen hebben aan de hand van ‘Dijkgraaf’ en teruitwerking van ‘Veerman’ een sectorplan opgesteld, waarin zij hunkeuzes en profielen hebben neergelegd en ook de financiëleconsequenties trekken uit bijvoorbeeld inperking van instroom openkele punten. Zo heeft men afgesproken om zeer hoogwaardigemasteropleidingen te versterken door in bepaaldebacheloropleidingen de toe te laten aantallen in te perken en demiddelen over te hevelen. Uiteraard kennen alle opleidingen sowiesoeen scherpe selectie aan de poort.

Halvering als hoon

Deze moed en lange termijn visie van een complete sectorinstellingen en hun opleidingen wordt door sommige partijenfeitelijk met hoon beloond . Zowel de PvdA (blz 284), PVV (blz 300)als het CDA (blz 313) snijden €100 miljoen door te melden dat hetkunstonderwijs strenger gaat selecteren en daarmee blijkbaar geldover zou houden. De facto betekent dit het opheffen van de sector,aangezien in het geheel zo’n €200 miljoen daarin omgaat. Eenhalvering is geen efficiency door iets strakkere toelating.

Daar komt nog bij dat zeker in het CDA -maar ook in PvdA en PVV-de nadruk zal blijven gelegd worden op het overeind houden van eenvitale culturele infrastructuur ‘in de regio’. Het leeuwendeel vande klap van €100 miljoen zal dus in de Randstad vallen, waar detopopleidingen geconcentreerd zijn.

Premie op risicomijding

Gelet op hun bepekte omvang en budget zou dit het eindebetekenen van de AHK, Rietveld Academie, Koninklijk Conservatorium,HKU  en Codarts. Hoogstens een fusie van brokstukken inAmsterdam zou nog levensvatbaar kunnen zijn. De enige HO-sector -naast de sterrenkunde – die in ons land als geheel tot de wereldtopgerekend wordt, zou daarmee de facto verdwijnen. De verbijsterdereacties in de internationale media kan men al uittekenen.

Het gevolg voor het HO-beleid en de prestatieafspraken-‘VanVught’ zal desastreus zijn. Als het Rapport Dijkgraaf op een dezemanier beloond wordt voor het aanjagen tot scherpe keuzes en eenlange termijn beleid van profilering en differentiatie in lijn met’Veerman’, zal geen enkele sector of instelling nog moeite doen totdurf of visie. Het is de meest effectieve premie op middelmatigheiden risicomijding die de onverwachte geestverwanten van PVV, PvdA enCDA maar hadden kunnen bedenken.