Hoe verder, Halbe?

Nieuws | de redactie
20 augustus 2012 | In de Kamer denkt men al over moties van afkeuring of wantrouwen. Dit bewijst vooral de volslagen impasse die de langstudeerboete bewerkstelligt. Kan het gaan eindigen, met Zijlstra’s gedwongen vertrek? Gaat hij meer Verdonk dan De Jager navolgen deze week?

Zelden vocht een bewindsman met zoveel hardnekkige moed voor eenregeling die zijn partijgenoot, lijsttrekker en premier gehaat noemt. Sterker nog, die lijsttrekker gafeen alternatief om die “gehate boete” ongedaan te maken. Decampagneleider van deze voorman is diezelfde hardnekkigebewindsman, om de cirkel rond te maken.

Alleen maar verliezers

Premier Rutte legitimeerde met zijn onmiskenbare duiding alleandere partijen om de collegegeldverhoging voor vertraagdestudenten zo snel mogelijk te dumpen. Dat zoiets dan gebeurt,verrast alleen de hypocrieten en naïeven. Hoort onder hen ook HalbeZijlstra, die verbaasd en onvoorbereid leek voor de ophef ennoodzaak ‘aan de bal te blijven’ op zijn eigen beleidsterrein? Nochde ene, noch de andere eigenschap was ooit bij hem vermoed en juistdat maakte hem zo’n plezierige, effectieve bewindsman.

De demissionaire staatssecretaris heeft zich tegenover de Kamernu echter toch in een positie gemanoeuvreerd die alleen maarverliezers kent. De kwestie zelf is technisch een futiliteit, een tijdelijk, eenmaligbegrotingsgat van €62 of zelfs maar €20 miljoen op eenOCW-begroting van jaarlijks meer dan €30 miljard. Daar eenconstitutioneel conflict op construeren is eigenaardig, zachtgezegd.

De stoere jaren van Verdonk

Boeiend genoeg heeft een eerdere VVD-bewindspersoon ietsvergelijkbaars gedaan. Zij verloor in die situatie echterdramatisch en stootte bovendien het CDA weg van haar partij. Diepolitica was Rita Verdonk.

Als demissionaire minister poogde zij partijgenote Hirsi Ali alsillegaal te bestempelen. De Kamer eiste, dat zij deed wat zijnmeerderheid verlangde en dat zij haar beperkte demissionairepositie niet ging overspelen. Hirsi Ali moest blijven, debewindspersoon kon niet zonder meer blokkeren wat de Kamervoorschreef. Zij weigerde en de nieuwe partijleider Mark Rutte liettoen haar portefeuille overnemen door een CDA-minister, KNAW-lidErnst Hirsch Ballin.

Sindsdien – en in zekere zin ook daarvoor al – is het Haagseusance dat demissionaire bewindslieden hun discretionairebevoegdheid zeer discreet benutte, alleen met steun van de Kameropereren en deze ook zoeken. De Jager deed dat bijvoorbeeld inzomer 2010 toen hij een aanvullende bezuinigingsronde doorvoerde omhet begin van de eurocrisis de kop in te helpen drukken door eenrompkabinet CDA/CU. Ook het recente Kunduz-akkoord is bijvoorbeeldeen gevolg van die prudente draagvlak-lijn. Zijlstra lijkt meerterug te grijpen op het ‘pre-Rutte’ tijdperk, de stoere jaren vanRita Verdonk.

Flanken bedienen met onmacht

Kamer en bewindsman staren nu in de aanloop naar hun overleg opdonderdagochtend beide in een ravijn. Als de middenpartijen (metname nu CDA, PvdA, D66, GL) er niet in slagen een nuchtereconclusie voor 1 september te regelen, bedienen zij de flanken met hunonmacht. Wil de VVD dit soms, om nu al de facto te dealen met de SPtrouwens?

Als de bewindsman demissionair weigert te handelen conform deKamerwens, bedreigt hem een Verdonk-lot. Als de bewindsman buigtvoor de technisch-budgettaire oplossing van een meerderheid – doorhem zelf bijna raillerend daartoe uitgedaagd – zet hij zichzelf welwat voor gek na zijn furieuze mediaoptredens ter zake.Fractievoorzitter word je op die manier zelden.

Hoe koppig is een Fries?

Iedereen in ‘het Haagse’ zit dan ook op de punt van zijn stoelnu. Moet Rutte’s campagneleider ten onder gaan door de ook doorzijn leider blijkbaar “gehate boete”? Zijn die twee het wel eenshierover? Hoe houden alle partijen in dit spel hun schade beperkt?Durft iemand de sluwe oplossing van Piet Hein Donner  -bijzijn terugdraai van een kwestie rond ID-kaarten met terugwerkendekracht – als even lucide als effectieve werkwijze nog op tafel teleggen? Is bij HBO en WO het hemd van de eigen inkomsten toch nader dan derok van de studenten die zij steunden in hun verzet?

Het allersluwste zou zijn als Halbe Zijlstra alsnog deed, watJan Kees de Jager op zich nam bij het Kunduz-akkoord. Oliemannetjespelen. Als behulpzame expert de gezamenlijke fracties op een lijnkrijgen die hen – desnoods voorlopig – verder helpt. En die hem alsstaatsman-in-wording, als ‘ehrlicher Makler’ meteen bijnaonaantastbaar maakt tot en met de komende kabinetsformatie. Is eenFries dan toch koppiger en minder doeltreffend dan een behendigeZeeuw, die worstelt en boven komt?


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK