Miljardenimpuls alternatief voor HO-impasse
Al in maart berekende de Maastrichtse econoom dat Den Haagmiljarden kan bezuinigen op het HO en elke student toch duizendeneuro’s studiestimulans kan geven. Doekle Terpstra’s voorzet van eenkortstudeerpremie in plaats van een langstudeerboete zou inprofessor Borghans’ model een plaats kunnen vinden.
Loonheffingskorting verkeerde incentive
Borghans rekende voor dat het niet coherent behandelen vanwerken en studeren in de fiscale en sociale regelsystemen een groteverspilling inhoudt. Voor de student van vandaag zijn de studie ende baan in de dagelijkse werkelijkheid wel degelijk nauw verbonden.Borghans bouwt in zijn opzet op die economische werkelijkheidvoort.
Volgens Borghans is de loonheffingskorting die studentenontvangen een verkeerde incentive. Studenten worden sterkgeprikkeld niet te hard te studeren en vooral veel tijd te stekenin hun bijbaantjes. Het fors verlagen van de heffingskortingenlevert zelfs in de milde versie al ruim €700 miljoen op, in eenzwaardere variant komt zelfs €2 miljard vrij.
Dat bedrag kan zowel de schatkist als het hoger onderwijs tengoede komen. ScienceGuide werkte de berekeningen van deUM-econoom nader uit om een zo helder mogelijk beeld te krijgen vande mogelijkebesparingen:
Scenario A] Een relatief kleine verlaging van de heffingskorting
Optie1] Alles terugploegen in de studiebeurs
De besparingen voor de minister van Financiën belopen dan zo’n€740 miljoen per jaar. Bij het aantal studenten tussen 18 en 25 van525.000 is de opbrengst hiervan per student per jaar €1410. Datbetekent dat per student per maand €117.5 meer beschikbaar zoukunnen komen voor de basisbeurs. Dat kan hen al flink stimulerenmeer tijd en aandacht aan de studie te geven: de nieuwe studiebeursis dan immers €266.23 + €117.50 = €383.73.
Optie2] Deel voor De Jager, deel voor student
Het Catshuisberaad zou gelet op de nood van de publiekefinanciën heel goed kunnen kiezen voor een verdeling van deopbrengst van de ingreep in de heffingskorting. Bijvoorbeeld €400miljoen aan bezuinigingen en €340 miljoen voor de SF. Dan is hetbeeld voor de nieuwe basisbeurs met een stijging van 20%: € 266.23+ €54 = €320.23 per maand.
ScenarioB] Een forseverlaging van de heffingskorting
Optie1] Alles terugploegen in de studiebeurs
De besparingen voor de minister van Financiën belopen in ditgeval €1975 miljoen per jaar. Bij het aantal studenten tussen 18 en25 van 525.000 is de opbrengst hiervan per student per jaar €3762.Dat betekent dat per student per maand €313.5 meer beschikbaar zoukunnen komen voor de basisbeurs. De stimulans tot grote focus opstudie en excellentie kan dan nog veel krachtiger worden: de nieuwstudiebeurs is dan immers 266.23 + €313.50 = €579,73.
Optie2] Deel voor De Jager, deel voor HO, deel voor student
Het Catshuisberaad zou gelet op de nood van de publiekefinanciën heel goed kunnen kiezen voor een verdeling van deopbrengst van de ingreep in de heffingskorting. Maar dit scenariobiedt ook ruimte voor een forse impuls aan de kwaliteitsbekostigingvoor het HO. De nu nog ‘marginale’ 7% die Zijlstra voorziet te gaanbieden zou dan fors omhoog kunnen. Bijvoorbeeld door een verdelingvan €400 miljoen aan bezuinigingen, €575 voor kwaliteit enexcellentie in de HO-bekostiging (€350 mln HBO, €225 mln WO) en€1000 miljoen voor de SF.
Dat betekent dat per student per maand €158.73 meer beschikbaarzou kunnen komen voor de basisbeurs. De stimulans tot grote focusop studie en excellentie kan dan nog steeds krachtig zijn. Denieuwe studiebeurs is dan immers meer dan de helft hoger: €266.23 +€158.73 = €424,96.
Het model van Borghans biedt wellicht mogelijkheden voor hetopenbreken van de verlamde discussie rond de langstudeerboete eneen mogelijk alternatief voor het sociaal leenstelsel. Op dinsdag28 augustus vergadert de Kamer over de ontstane impasse. Hetvolledige model van professor Lex Borghans leest u
