Plant met onbekend wapen

Nieuws | de redactie

22 augustus 2012 | Overschaduwd worden is niet alleen levensgevaarlijk voor lijsttrekkers. In de felle competitie om licht moeten ook planten snel reageren op buurplanten. Bij de UU ontdekte men in flora een nooit eerder gezien ‘schaduw-alarm’. Zodra bladpunten van buren elkaar aanraken, bewegen zij omhoog.

“Veertig jaar lang dachten biologen dat zij precies wisten hoehet huidige schaduw-alarm werkte. Wij hebben nu ontdekt dat er nógeen alarm bestaat en dat dit een totaal onbekende manier vanplanten is om op aanraking te reageren”, aldus projectleider dr.Ronald Pierik. Als groene planten groeien, verandert deweerkaatsing van het licht op de bladeren van hun buren. Bij eenbepaalde verandering in lichtintensiteit en lichtsamenstelling gaathet al bekende schaduwalarm af. Het alarm zorgt ervoor dat plantensnel meer naar het licht toe, dus verticaal, groeien.

Totaal onbekend mechanisme

Dat planten reageren op aanraking is bekend. De biologenonderzochten daarom of bij het nog onbekende schaduw-alarm dezelfdegenen betrokken zijn als in andere aanrakingsreacties. Dit is niethet geval. “Daaruit blijkt echt dat het om een nog totaal onbekendmechanisme gaat.”

Pierik en zijn collega’s realiseerden zich dat het al bekendealarm alleen werkt als de buurplant voldoende de hoogte in groeitom de weerkaatsing van het licht te veranderen. Daarom besloten zeonderzoek te doen bij de zandraket, een meer horizontaal groeiendeplant. Uit metingen en computersimulaties bleek dat bij dezandraket de groei omhoog al begon voordat de lichtintensiteit enlichtsamenstelling veranderden.

“De vraag was nu op welke signalen de planten dan reageerden.Uit gedetailleerde observaties viel ons op dat de reactie opbuurplanten altijd begon bij de bladeren die nét met de punten debladeren van een buurplant raakten. Voor planten die meerhorizontaal groeien is het eerste schaduw-alarm dus aanraking.”

Simulatie van windvlaagjes

Om het effect van de lichtsignalen helemaal uit te sluiten, werdde buurplant vervolgens vervangen door een doorzichtig stekertje.Ook testten de onderzoekers wat er gebeurde als het blad steedskort werd aangeraakt, om meer terloopse aanraking door bijvoorbeeldde wind te simuleren. Groei omhoog bleek echter pas op te tredenals de aanraking continu was en zo’n 4 uur aanhield.

Als elkaar rakende bladpunten de groei omhoog in gang hebbengezet, blijken de lichtsignalen alsnog een rol te gaan spelen. Zijversterken de reactie op het eerste schaduw-alarm, met nog meerverticale groei van bladeren.