Tropisch regenwoud op de Zuidpool

Nieuws | de redactie
2 augustus 2012 | Het is moeilijk voor te stellen, maar 50 miljoen jaar geleden was het tropisch warm op Antarctica en waren er aan de kust zelfs regenwouden. Dat blijkt uit de eerste resultaten van een expeditie naar Oost Antarctica met expeditieleider Henk Brinkhuis van de UU en het NIOZ.

In het voorjaar van 2010 ging Expeditie 318 van het IntegratedOcean Drilling Program (IODP) met het boorschip Joides Resolution,naar Oost Antarctica. In opdracht van de Universiteit Utrecht enhet Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ)werd bodemonderzoek gedaan om het sediment van 50 miljoen jaargeleden naar boven te halen.

25 graden op Antarctica

Dit sediment ligt inmiddels zo’n 1000 meter begraven in dehuidige oceaanbodem. Door analyse van deze bodemmonsters vonden zijgrote concentraties stuifmeelkorrels van (sub)tropischeplantensoorten, zoals palmen, de Baobab (Apenbroodboom) entropische fruit- en notenbomen. Deze soorten hebben een strikttemperatuurbereik en kunnen zeker niet tegen vorst.

Naast de stuifmeelkorrels onderzochten de Nederlandse teamledenook fossiele moleculen, die afkomstig zijn van(land)bodembacteriën. Ook daar kwam uit dat het op Antarctica zo’n50 miljoen jaar geleden in de zomer boven de 25ºC moet zijngeweest. Deze techniek is ontwikkeld op het NIOZ door StefanSchouten en zijn collega’s.

 “De overeenkomst tussen beide temperatuurgegevens maken deresultaten wel heel aannemelijk, wat de kracht is vanmultidisciplinair onderzoek: iedereen brengt zijn eigen expertisein en er rolt een eenduidige conclusie uit”, zegt teamlid PeterBijl van de Universiteit Utrecht.

Het vroeg-Eocene tijdperk, 56 tot 48 miljoen jaar geleden, staatbekend als een ‘super-broeikaswereld’, met van nature zeer hogeconcentraties broeikasgas CO2 in de atmosfeer. Deklimaatgeschiedenis van Antarctica uit deze tijd was tot nu toevrijwel onbekend, aangezien de fossiele overblijfselen daarvanbedekt zijn door een immense ijskap. Om beter te kunnen begrijpenwat een hoge concentratie CO2 betekent, is het belangrijk om deklimaatgeschiedenis uit deze tijd beter te kennen.

Broeikas-Aarde

Deze eerste Antarctische resultaten zijn in lijn met bevindingenvan onder andere dezelfde groep onderzoekers aan Arctischeboringen, waar eerder ook resten van palmbomen werden gevonden uithet vroeg-Eoceen. De resultaten laten nu zien dat in die tijd, metCO2-concentraties die waarschijnlijk 4-5 keer zo hoog waren dan nu,inderdaad sprake was van een ‘broeikas Aarde’, met subtropischebossen tot aan beide polen. Het biedt inzicht in de dynamiek vaneen wereld onder invloed van dergelijke condities.

Aan het Integrated Ocean Drilling Program doen 25 landen mee,waaronder Nederland. Dit onderzoek werd mede gefinancierd door deNederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). NWObetaalt het Nederlandse lidmaatschap voor de Europese tak van IODP,waardoor Nederlandse onderzoeksgroepen de kans krijgen deel tenemen aan boorexpedities. De resultaten van het onderzoek zijn dezeweek gepubliceerd in het tijdschrift Nature. 


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK