Wie bevrijdt Zijlstra en hoe?
De Kamerfracties pogen een eigen, gezamenlijk alternatief tepresenteren, dat Halbe Zijlstra kan aanzetten tot een tijdig eindeaan de doorvoering van de langstudeerboete. Niemand heeft namelijkbelang bij een onhoudbare confrontatie, die destructief werkt en dedoor alle betrokkenen gewenste inhoud schaden zal. Iedereen wilnamelijk dezelfde uitkomst: duidelijkheid voor de student over hetdirecte einde van “de gehate boete”. En iedereen snapt nu dat allendaarin mee moeten kunnen. Anders mislukt het.
Geen politiek onthoofde bewindsman
De fracties houden zich daarom ijzingwekkend stil. Zij hebbengeen van alle behoefte aan een vernederde staatssecretaris en eentotale impasse, laat staan aan een politiek onthoofde bewindsman.De VVD allereerst niet: als nuchter-zakelijke partij kan zij een
PvdA en CDA willen vooral één ding: laten zien dat ze kunneluisteren naar zorgen van burgers en dar doeltreffend iets meedoen. ‘De flanken lossen de problemen echt niet op’, is hun motto.Dus ook zij willen er met Zijllstra uitkomen, niet over ‘his deadbody’. Het CDA ook nog, omdat de boete uiteindelijk niet door deliberale verdediger ervan, maar door een commissie in de eigenpartij is verzonnen.
De bal onbedoeld bij VVD
Kernprobleem blijkt nu dus: hoe kan de zich diep ingravendestaatssecretaris een honorabele uitweg geboden worden? De behendigeroute die De Jager als ‘het oliemannetje’ voor het Kunduz-akkoordvoor zichzelf plaveide, heeft Zijlstra zelf tot nu toe geblokkeerd.”De bal komt zo onbedoeld door hen steeds meer bij de VVD teliggen. Dat is voor hen toch onverwacht,” hoort ScienceGuidehierover. Wie kan Zijlstra en de zijnen hier uit bevrijden?
In deze penibele situatie dook ineens een nieuwe partij op in dediscussie: de HO-koepelorganisaties. HBO-raad en VSNU pleiten nuopenlijk ervoor, dat de boete alleen “doordacht” mag verdwijnen,”niet ten koste van de uitgaven voor kwaliteit.” Dat is codetaalvoor: ‘als jullie politici de studenten tegemoet komen, dreigt derekening bij te komen liggen via een korting op het zogehetenmacrobudget. Forget it!’
Druk uit de koepels
HBO-raad voorzitter Thom de Graaf meldt zelfs, dat hij gisterenoverleg heeft gevoerd met Zijlstra hierover. ScienceGuide verneemtdat ook invloedrijke universitaire collegevoorzitters in hun eigenpartijen in het Haagse druk zetten om te voorkomen dat de boeteverdwijnt maar de korting op de instellingen overeind blijft ofzelfs ietsje toeneemt tijdelijk. Blijkbaar willen de koepels datZijlstra zijn poot stijf houdt tegen de Kamer, want alleen danbehouden zij de volledige inkomsten uit het verhoogde collegegeld,dat “de gehate boete” feitelijk is.
De vraag ‘wie bevrijdt Zijlstra nu?’ vindt in deze manoeuvrewellicht meteen haar antwoord. In de huidige impasse kan alleen deVVD-leiding, de premier, het signaal geven dat Zijlstra kan en moetbewegen zonder dat hij een afgang zou ondergaan. Ineens kan MarkRutte een oliemannetje maken van Halbe Zijlstra en daar respect meewinnen.
13 september volgende ronde
Bovendien kan hij dan iets doen, wat hij zelf al op OCW graagdeed: de koepels en de universitaire bobo’s klem zetten. DeVVD in de Tweede Kamer zal hem daarin van harte steunen. Rutte’smotto uit zijn afscheidsinterview met ScienceGuide in 2006 wordt ervaak aangehaald: “Heren van het kartel, wij doen het zonder u.” Ookbij het wegpoetsen van “de gehate boete”, waar de koepels immersook zo tegen waren.
De Kamerfracties zullen opgelucht zijn er zo uit te komen. Destudenten en hun ouders eveneens. De premier toont bindendleiderschap en zorgt voor concrete oplossingen. Zijlstra’s eer isgered. De koepels zullen kreunen, maar met mate. Want zij wetenheel wel, dat zij toch in het regeerakkoord 2013-2017 moetenafwachten hoe de langstudeerboete structureel wordt weggenomen endaarmee het geld voor de ‘Van Vught’-prestatieafspraken opnieuwwordt bepaald en toegedeeld. 13 september begint ook voor hen devolgende ronde.
