Zijlstra gispt werkgevers
Het afscheid van Yvonne van Rooy leek een goede gelegenheid voorde VVD-bewindsman om zich publiekelijk tegen VNO-NCW te keren. Hunopvatting over een coherent kennisbeleid bevalt Ziljstra namelijkallerminst. Waar kon hij dat beter vertellen dan in de kring vanwetenschappers en HO-bobo’s? Zijn rede ter opening van het UU-jaarbood dan ook de kans.
Van kwantiteit naar kwaliteit
Halbe Zijlstra deed het subtiel. Hij schetste de grote lijnenvoor een toekomstig kennisbeleid op basis van Veerman en
En toen kwam het. “Er moet een echte omslag komen van kwantiteitnaar kwaliteit,” bij de criteria voor de HO-financiën. Dat vereisteen coherent beleid waarin die kwaliteit centraal staat, aldusZijlstra. Pleidooien om zulk beleid in de handen van EL&I teleggen wees hij om die redenen expliciet af. Wie bepleit dat dan?Bernard Wientjes, expressis verbis. Sterkernog, Wientjes beargumenteert dit met het falen van OCW om zo’ncoherent beleid tot stand te brengen.
Halbe Zijlstra noemt dit “geen goede keuze.” Dat was in zijnogen al de kern van het besluit bij de start van Rutte-I. “Dievraag naar één minister was al de vraag destijds bij de start vande topsectoren.” Inderdaad, en dat was bovenal een machtsspeltussen CDA en VVD.
Zijlstra als zelfstandige kennisbewindsman
Het CDA voelde wel voor een echte onderwijsminister voorPO-VO-MBO (Van Bijsterveldt) en een brede kennisminister annexvice-premier voor R&D, HO, innovatie, economie en topsectoren(Verhagen). Een VVD-staatssecretaris op OCW zou dan nog datcoördineren rond hoger onderwijs en de portefeuilles emancipatie encultuur doen. Zijlstra vond dat toch wat mager.
Hij vocht voor een zelfstandige rol als kennisbewindsman en konde uitvoering van het rapport Veerman als een echte OCW-taakuitspelen tegen Verhagen cum suis. EL&I was compromisbereid, zolang instituten als NWO, KNAW en universiteiten maar ondergeschiktzouden worden aan de topsectorenstrategie en de verdeling van degelden daarbinnen.
Toen Zijlstra ook bereid bleek de mediaportefeuille enemancipatie af te staan aan de CDA-minister was het compromistussen VVD en CDA een feit. Dit bleek – achteraf – de redding vaneen pluriforme media- en omroepbeleid en van tenminste één stukjewereldtop in cultuur: het Groot Omroepkoor en het RadioFilharmonisch Orkest.
Heel de kennisketen bij OCW
Nu VNO-NCW de Kennis-Bastille opnieuw bestormen wil, verdedigtZijlstra de institutionele belangen van OCW. “De slechte keuze” vanWientjes wil hij de voet opnieuw dwars zetten. Het HO vereist geenEL&I bewind, maar “een hechte eenheidonderwijs-onderzoek-arbeidsmarkt. Dat zorgt voor de innovatie ineen hoog ontwikkeld land als Nederland.” Heel de kennisketen moetdaarom bij OCW blijven.
Zijlstra had hiervoor beelden die bij EL&I in het MKB zekerzouden aanslaan, meer dan in de licht geschokte Domkerkt te Utrechtvol wetenschappers. De universiteit is “geen warenhuis, maar eenverfijnde speciaalzaak met eigen profiel.” Een soortdelicatessenzaak dus.
De prestatieafspraken met het HO ziet Zijlstra als een voorschotvoor een “aannemersbedrijf bij de verbouwing van een huis.” Pas als de volledige prestatie rond was gemaakt en de klanttevreden zou het bedrag volledig overgemaakt worden. Hoe dat metartikel 23 GW overeenstemt, bleef verder buiten beeld.
