HBO nestor pakt toekomst

Zijn onderzoeker Ronald Spruijt noemt het een goudmijn. Frans van Kalmthout (Avans) gaat in de mijnbouw op dat gebied. Na ruim 25 jaar in het bestuur van het HBO bij verschillende hogescholen en organisaties gaat Van Kalmthout zich richten op enkele grote projecten die een impuls voor de toekomst meer dan ooit nodig hebben.

Tijdens een managementconferentie op de Brabantse hogeschool, maakt Van Kalmthout zijn terugtreden bekend. “In ieders leven komt er een moment dat je de balans opmaakt en kijkt wat je met de resterende tijd wilt gaan doen. Toen ik deze zomer 60 werd, was dat moment daar. Ik ben nu 25 jaar als bestuurder actief binnen opeenvolgende Colleges van Bestuur en dan moet je jezelf afvragen of je dat nog 5 à 6 jaar wilt blijven doen.” 

Van Kalmthout blijft wel verbonden aan de Brabantse hogeschool. Hij gaat zich met name richten op de verder ontwikkeling van de verbinding tussen onderwijs en onderzoek in het HBO. “Daar waar de universiteiten een hele lange traditie kennen. Het vergt veel energie en aandacht om dit de komende jaren binnen de hogescholen goed te laten landen.”

“Het College van Bestuur heeft gemeend een ervaren bestuurder met deze onderwerpen te belasten. Die gedachte kwam voor mij ‘op het juiste moment’. Ik ga die taak de komende jaren op mij nemen en dat is niet goed te combineren met een rol in het CvB zelf.” 

OER voor kwwaliteit

Als enthousiast SURF-bestuurder zal Van Kalmthout zich met name gaan richten op de noodzakelijke inhaalactie van ons land en HO-bestel op het terrein van open en online hoger onderwijs. Bij de meest recente analyse van de achterstand van vooral het HBO op dit terrein gaf hij al aan, waar hij zich op zou willen richten.

Van Kalmthout benadrukte dat OER allereerst iets is, dat in docenten moet zitten. “Als je van je vak houdt als professional, dan moet je willen delen. Open Educational Rescources bieden namelijk heel veel mogelijkheden om de kwaliteit van onderwijs te verbeteren. Ik denk dat het heel belangrijk is dat docenten materiaal van andere docenten hergebruiken.”

Bewustwording bij docenten speelt ook in het WO trouwens. Voorloper op OER en OCWare terrein TU Delft wijst daar ook op. Collegelid Paul Rullmann noemt dit een belangrijke pre van het toegankelijk maken van lesmateriaal. “”Als docenten bedrevener raken in het maken van open courseware dan zie je als effect dat ze hun reguliere colleges voorbereiden met in hun achterhoofd het beeld dat dat onderwijs ‘de hele wereld ingaat’.”

Durven gaan

Het tegelijkertijd ontbreken van enige strategie en integrale visie bij het overgrote deel van de hogescholen benauwt Van Kalmthout al veel langer. Daarom zal hij bij zijn nieuwe taken op dit terrein daar waar mogelijk aan bijdragen.Dit hoort bij de denklijn die hij al decennia in HBO-land uitdraagt: “Leer van je omgeving!’

“Een hogeschool moet zijn relaties met partners, met bedrijven, met de regio voortdurend gebruiken om daarvan te leren,”zei hij al tegen ScienceGuide toen Avans als hoogst scorende grote hogeschool uit de Keuzegids kwam. Nu is dat voor het derde jaar op rij het geval en vindt Van Kalmthout “dat je op je hoogepunt moeten durven te vertrekken.”.

“Je moet weten wat bij leeft in je omgeving. Dus het terugkoppelen naar hen is geen zaak van bestuurders, van CvB-leden alleen. Het is geen formele kwestie. We sturen hier nadrukkelijk op naar de opleidingsdirecties, want via hen komen de gastdocenten uit het werkveld, de stageplekken voor docenten naar de hogeschool. Niet via mij of mijn collega’s.”

“Bij dat ‘ken je omgeving!’ hoort ook het zicht op je studenten. Zicht op wat er leeft onder jongeren. Hun leefwereld, hun omgang met kennis, technologie, samenleving is net zo goed een cruciale omgeving van het HBO.”

We leren zo slecht van elkaar

Die laatste factor acht van Kalmthout uiteindelijk de meest fundamentele. Hij verbaast zich erover hoe weinig collega’s van andere hogescholen hier mee bezig zijn. “In het debat over ICT, over hoe je veel intelligentere leeromgevingen ontwikkelt met je studenten zijn er maar weinigen. Dat strekt ook breder. Heel dit thema ontbreekt ook in Veerman, ook in Zijlstra’s Strategische Agenda staat er niets over in. In de Tweede Kamer sprak men uitvoerig over hoeveel uur in de week een student een docent moet zien, maar voor deze realiteit was geen aandacht.”

Het hoger onderwijs moet zich overigens wel aan trekken. Van Kalmthout bepleit, dat juist in een digitale revolutie als nu rond OER, OCWare en MOOC’s gaande is de sector een gretige, lerende kant ontwikkelt. Die is lang niet altijd usance bij hogescholen en universiteiten.

“We leren zo slecht van elkaar! Dat gaat op voor heel het hoger onderwijs, geen misverstand. Daar moet je in je hogeschool gewoon flink op sturen, want het ‘not invented here’-gevoel is altijd flink aanwezig. In het HBO zeker. We doen wat cursussen voor het middenmanagement om bij elkaar rond te kijken in HBO-land en dat is dan.”