Helpt Blok Wientjes bij OCW?
De zetelverdeling tussen VVD en PvdA lijkt vastgespijkerd. Maarhun evenwicht binnen de Trêveszaal vereist een verfijnde aanpak,vooral op het terrein van de sociaaleconomische en financiëlestrategie en aanpak. Wie de voorziene samenstelling van ‘hetkernkabinet’ goed bekijkt, ziet daar een opmerkelijk gebrek aanbalans, bijvoorbeeld.
De blauw-rode Zeshoek
In elk kabinet is ‘de Zeshoek’ de plek waar de echtestrategische beslissingen vallen. Daar zet de premier met zijnminister van Financiën en vice-premier(s) de grote lijnen uit endrukt zo nodig kostbare ingrepen door. Die combinatie van ministersmoet dus goed functioneren en slim samengesteld zijn.
Wie zitten straks bij Rutte-II is dit ‘keukenkabinet’ vanblauw-rood? 1) Premier Rutte (VVD). 2) Vice-premier JeroenDijsselboloem, minister van Financiën (PvdA) 3) Minister Stef Blokvan EL&I (VVD). 4) Minister Mariëtte Hamer of Jetta Klijnsmavan SZW (PvdA). 5) Minister Guusje ter Horst van BZK (PvdA). 6)Minister Jet Bussemaker van OCW (PvdA).
Een zo samengestelde Zeshoek valt door twee aspecten op: 2x VVDversus 4x PvdA en drie mannen naast drie vrouwen. Beide zijn in depolitieke historie zeer ongebruikelijk te noemen. Premier Rutte zaldan ook een subtiele manier moeten vinden een evenwichtigkernkabinet samen te stellen, zonder zijn coalitiepartner entoonaangevende politici daarin te schofferen.
EL&I verstevigen ten koste van OCW
Daartoe kan hij twee dingen doen: het PvdA-smaldeel inperken enhet VVD-smaldeel opwaarderen. Voor dat laatste is de ruimte beperktaangezien er slechts twee liberalen in zouden zitten. Alleenversteviging van EL&I biedt mogelijkheden. Minister Blok zoubijvoorbeeld toch nog de chef kunnen worden van een nieuwe ministervoor Internationale Handel en Ontwikkeling, een bewindsman zonderportefeuille zoals dat dan heet.
Maar vooral zou EL&I opgekrikt kunnen worden tot hetkennisministerie, waarin HO-beleid, topsectoren, GrandChallenges van Horizon 2020 en het R&D- envalorisatiebeleid bijeen gebracht worden. De
De premier heeft dan meteen een extra argument om zijn ‘Zeshoek’evenwichtiger te maken: door krimp. Door OCW te reduceren tot eenjeugdonderwijs-departement is een plaats van de minister daarvanniet meer nodig binnen het kernkabinet. De kenniseconomie-strategieis immers het thema van ‘EL&I nieuwe stijl’ geworden. De PvdAverliest daarmee een plaats en de Zeshoek wordt een Vijfhoek, meteen al meer uitgebalanceerde 2+ – 3 verhouding.
Poppetjes OCW en BZK inwisselbaar
Deze afwegingen helpen verklaren waarom binnen de formatie enrondom ‘de poppetjes’ de voorbije dagen verschuivingen merkbaarwerden. Binnen de PvdA gaan de accenten heen en weer. De kandidatenvoor OCW en BZK zijn namelijk onderling uitwisselbaar gemaakt:Guusje ter Horst en Jet Bussemaker.
Beide gelden als stevig, pragmatisch en ervaren, politiek zowelals bestuurlijk. Dat bieden een Amsterdamse HO-bestuursachtergronden een prominente HBO-rol hebben opgebouwd is daarbij meer eenkleine pikanterie. Elk van hen kan op én OCW én BZK zonder veelmoeite of inwerkperikelen aan de slag. Het was dan ookopmerkelijk hoe via Den Haag Vandaag het signaal naar buiten kwamdat Ter Horst geen afgeslankt ministerie zou ambiëren, gelet ophaar staat van dienst, een week nadat
Een intrigerend signaal over de actuele gevoeligheden rond eenregerakkoord en het HO-beleid kwam toen vanuit de HvA werdaangegeven dat rector Bussemaker afzag van een persoonlijke reactieop het pleidooi en de cijfers van de HBO-raad over dreigendenarigheid met een ‘sociaal leenstelsel’. De woordvoering werdgedaan door UvA/HvA-collegevoorzitter Louise Gunning. Deze had haarpositieve houding ten opzichte van zo’n leensysteem al kenbaargemaakt en daarmee in HBO-kring onmin veroorzaakt.
Nog kleiner?
Zouden Samsom en Rutte hun kernkabinet nog verder willenverstrakken en nadrukkelijk willen focussen op de zwaarste postenmet hun centrale vertrouwelingen, dan is het zelfs denkbaar datzowel OCW als BZK buiten de boot gaan vallen.
Een vierhoek met de premier en een opgewaardeerd EL&I aanliberale kant en met de ice-premier op Financiën en SZW aanPvdA-zijde zou dan ontstaan. De positie van OCW zou daarmee nogverder naar de tweede rij van ministeries gedegradeerd raken.
